روایتی باشکوه از تداوم ایمان و ارادت به ساحت سیدالشهدا(ع)
خبرگزاری آنا؛ دامغان، شهری با ریشه‌هایی عمیق در تاریخ تشیّع با مردمانی باورمند و معتقد، امسال نیز در یازدهمین روز محرم، صحنه یکی از باشکوه‌ترین آیین‌های سنتی عزاداری برای سالار شهیدان بود. آیینی که فراتر از یک مراسم مذهبی، تجلی پیوند نسل‌ها، وحدت مردمان روستا و شهر و تفسیر زنده‌ای از عشق حسینی است؛ عشقی که در آتش تابستان سوزان تیر ۱۴۰۴ نیز نه تنها خاموش نشد؛ بلکه شعله‌ورتر از همیشه در دل‌ها زبانه کشید.
امسال در حالی که دمای هوا در دامغان به اوج رسید؛ صفوف مردم عزادار، منسجم‌تر، پرشمارتر و با شکوه‌تر از سال‌های پیش به حرکت درآمدند. این مراسم، با بیش از یک قرن قدمت و ثبت در فهرست میراث معنوی ایران، بار دیگر نشان داد که دامغان نه فقط میزبان یک رویداد سنتی، بلکه نگهبان یک حماسه‌ی اعتقادی است.
از نخستین ساعات صبح، هیئت‌های مذهبی از دل شهر دامغان و بسیاری از روستا‌ها با نظم و شکوهی تحسین‌برانگیز به سمت میدان مرکزی شهر حرکت کردند. دسته‌های عزاداری که هر یک با نمادها، نخل‌ها، علم‌ها و پرچم‌های خاص خود از راه رسیده بودند؛ منظره‌ای کم‌نظیر از ایمان و انضباط را شکل دادند. نظم چشمگیر این دسته‌ها، نشان از تدارک دقیق، همّت مردمان و عشق صادقانه‌ای داشت که در هر گام و ضرب آهنگ سینه‌زنی و زنجیرزنی موج می‌زد.
در صفوف این دسته‌ها، حضور بزرگ‌تر‌های روستا در طلیعه حرکت، نه تنها نمادی از احترام به پیشکسوتان است؛ بلکه نشانه‌ای از انتقال تجاربِ ارزشمندِ نسل به نسلِ این آیین فاخر که جوانان، همه‌جا در میدان بودند؛ چه در قامت مدّاح، چه در جمع نوازندگان طبل و سنج، چه در صفوف عزاداران و چه در پیشانی گروه‌های اجرایی و پشتیبانی و تقریباً تمامی دسته‌جات عزاداری با نیروی جوان اداره می‌شدند و این حضور پررنگ، امیدی برای تداوم آیین عاشورا در سال‌های پیش روست و این مطلب همان معجزه باشکوه نام حسین(ع) در تمام اعصار و دوره هاست که آتش سوگواری بر مولا هیچ وقت رو به سردی نرفته و نمی‌رود و نگارنده معتقد است هر سال، این آیین نوتر و غنی‌تر برگزار می‌شود و با تمام تکراری بودن حادثه عاشورا در تمام ۱۴۰۰ سال اخیر، هیچ وقت تکراری نشده و نمی‌شود.
امسال در هر زاویه دید، جمعیتی با سوژه‌های ناب دلدادگی حضور داشت و مردم، بی‌ریا و خاکسارانه تلاش می‌کردند تا نامشان در طومار عزاداران بر اباعبدالله علیه‌السلام درج شود و باز هم مانند هر سال، حضور بی‌وقفه و منظم نهاد‌های شهری و اجرایی نیز نقشی اساسی در تامین آرامش و شکوه مراسم داشتند.
از جلسات منظم تکایا در تامین مقدمات قبل از شروع محرم گرفته تا همآهنگی هیآت اَمنا در برنامه‌ریزی دقیق و اعلام به مخاطبان تا همّت و مساعی شهرداری دامغان و پلیس راهور، اورژانس، آتش‌نشانی و مجموعه نیرو‌های انتظامی که همگی با تمام توان و عشق در خدمت مراسم بودند.
نیرو‌های خدوم انتظامی در تمامی سطوح سازمانی با رویکردی مردمی و مشارکتی، نه تنها امنیت و نظم مراسم را تأمین کردند بلکه خود، بخشی از پیکره‌ی این حرکت جمعی شدند به شکلی که سرهنگ نیروی انتظامی دامغان در حالی که دستی به سینه می‌زد و گاهی اشک را با دست‌هایش از گوشه چشم می‌سترد و نیز دانه‌های درشت عرق بر پیشانی‌اش نمایان بود از جمله چهره‌هایی بود که با آرامش، حضور مستمر و مدیریتی محبت‌آمیز و مورد تحسین بسیاری از حاضران داشت؛ و البته باید قدردان نیرو‌های مهرمند شهرداری در تمام دوره سوگواری محرم باشیم که مردم امسال سنگ تمام گذاشتند و تمام شهر موکب بود و انواع اطعمه و اشربه که نذر مردم برای مردم بود و چه با صفا جوانان شهر در خدمت مردم شهر و مسافران و مهمانان بودند و تقریبا هیچ جای شهر خالی از حضور ارادتمندان به ساحت امام حسین علیه‌السلام نبود و نیرو‌های پاکبان در کمترین زمان ممکن تمامی زباله‌های تولیدی را جمع کردند و شهر در اوج نظافت زیر پای سوگواران قرار داشت.
در حاشیه دسته‌ها، حضور پررنگ بانوان با پوشش‌های مختلف و از اقشار گوناگون اجتماعی، جلوه‌ای از همگرایی و مردمی بودن آیین را نشان می‌داد. آنان با پخت نذری، توزیع نوشیدنی‌های خنک، آب و شربت، خُرما، حلوا و سایر اقلام، نه تنها نقش پشتیبان که نقش پیشگام را در پذیرایی و خدمت‌رسانی به عزاداران ایفا کردند. این مشارکت، فارغ از مرز‌های فرهنگی و پوششی، تصویری از پیوند عمومی جامعه با فرهنگ عاشورا را بازتاب داد و دقیقا همین تصویر را با وضوح بیشتر در جنگ ۱۲ روزه شاهد بودیم که زنان دیار سبز سرنوشت، ایران عزیز، جدای از هر مرام پوششی، فریاد ایران! ایران! را بر لب داشتند و پرچم اراده و ارادت ملّی را در آسمان خوشبختی به اهتزار درآوردند.
امسال، فضای عمومی مراسم تحت تأثیر تحولات منطقه‌ای و جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر نیز قرار داشت. بسیاری از عزاداران در کنار عزای سیدالشهدا (ع)، دل در گرو مظلومیت مردم فلسطین و لبنان داشتند و یاد و خاطر شهدای چند روز قبل را در متون ناب شعری و در نوحه‌ها گرامی داشتند.
مراسم یازدهم محرم، این‌بار فقط عزاداری نبود؛ بلکه فریادی همدلانه در برابر ستم و اشغال و نمایش وحدتی از عمق جان با جبهه حق‌طلبی امت اسلام در مسیر منتهی به همان آزادی‌خواهی حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام بود.
حرکت جمعی دسته‌ها که امسال از نظم و ترتیب بهتری نسبت به سال‌های قبل برخوردار بود با حضور در جوار بقعه بکیربن‌اعین از رجال حدیثی شیعه به اوج خود رسید. زیارت این بقعه که همواره در شمار ارکان مراسم بوده امسال نیز با شکوهی خاص همراه بود و عمده عزاداران که مهمان شهر بودند سراغ اقوام مرحوم خود رفتند و به شخصیت‌های روحانی و علمای برجسته دینی، سلام دادند به طوری که در پایان مراسم، شاهد معنایی ژرف در تجدید بیعت با خط اصیل فقاهت و ایمان بودیم.
مراسم یازده محرم دامغان در شمار برترین رخداد‌های حماسی در سوگواری بر اباعبدالله علیه‌السلام و البته در شمار مجموعه‌ای از آثار فرهنگی دامغان است که به شدّت رخ‌نمایی می‌کند و به سادگی نمی‌توان از مراسم ۱۱ محرم دامغان سخن گفت و از ریشه‌های عمیق آن در تاریخ معاصر چشم پوشید به شکلی که ۱۱ محرم ۱۳۵۷ به یکی از نقاط عطف انقلاب اسلامی در دامغان بدل شده و هنوز در حافظه‌ی مردم این دیار زنده است. همان مردمی که در آن روز‌های خون و خروش با فریاد «یا حسین» پرچم ظلم‌ستیزی را برافراشتند تا امروز نیز فرزندان‌شان در همان مسیرسرخ حسینی با همان صدای رسای یا اباعبدالله الحسین، عشق به اهل‌بیت (ع) را فریاد زنند.
این مراسم، میراثی کهن است که بزرگان فقاهت، علما و مراجع دامغانی همواره بر پاسداری از آن تأکید کرده‌اند و آیینی است که نه تنها به گذشته تعلق دارد بلکه آینده‌ساز فرهنگ و هویت این شهر تاریخی خواهد بود لذا مسئولین امر با پادرمیانی اصولی باید رابطه دست‌اندرکاران برگزاری این مراسم را به اعتبار تمامی اهالی روستا‌ها و تکایای شهری با بدنه مدیریتی چنان حفظ کنند که همگی با احساس این که بخشی مهم از این رویداد هستند همه ساله پا به میدان برگزاری سوگواری انحصاری بر امام حسین علیه‌السلام بگذارند.
و، اما سپاس ویژه نثار مردمی که رنج سفر را به جان خریدند و همه ساله با عشق، راهی وطن خویش دامغان می‌شوند و مشتاقانه بعد از صله رحم با اقوام، نسبت به برپایی مراسم ۱۱ محرم با تمام ارادت به آل الله علیهم‌السلام اقدام می‌کنند و تعدادی از دسته‌جات با نوآوری تلاش دارند جذابیت‌های موسیقیایی را نیز مهمان چشم و گوش عزاداران نمایند لذا شاهد بودیم که تعدادی از دسته‌های عزاداری در کنار تمام ارادت‌های قبلی که در دسته‌های قدیمی دیده بودیم؛ کار‌های جدیدی را ارائه کردند.
در پایان، بی‌تردید باید از تمامی هیئت‌ها و مردم شریف روستا‌هایی که با عشق، هزینه و رنج سفر، خود را به دامغان رساندند قدردانی کرد؛ آنها نه مهمان بلکه ستون‌های اصلی این آیین و وارثان عاشورا در دشت‌های ارادت و ایمانند که در کسوت مردمی عاشق، تمام خود را صرف عزای بر حسین علیه‌السلام می‌سازند.
آیین یازدهم محرم دامغان، نه صرفاً تکرار یک سنت مذهبی بلکه تفسیر زنده‌ای از پایداری، همبستگی و ارادت به مکتب حسینی است و چه زیباست که در سوز گرمای تابستان، خُنکای ایمان، این شهر را سراسر، لبریز از معنا و امید می‌کند.
این آیین را بیش از پیش قدر بدانیم که ساده به اینجا نرسیده‌ایم!
سیدرضا جزءمومنی
انتهای پیام/
