استفاده از فناوری نانوحباب برای تحول در کشاورزی و شیلات کشور ضروری است

به گزارش خبرگزاری آنا؛ محمدرضا عارف با اشاره به ظرفیت‌های داخلی و توان شرکت‌های دانش‌بنیان، نانوحباب را موتور محرک خودکفایی غذایی کشور معرفی کرد. او تأکید کرد که دستیابی به استقلال در تولید اقلام راهبردی کشاورزی، نیازمند استفاده از فناوری‌های نوین و هماهنگی کامل میان نهاد‌های اجرایی است.

عبور از نگاه‌های سنتی، ورود به مسیر نوآوری

عارف با انتقاد از مقاومت در برابر ورود فناوری‌های جدید، خواستار اقدامات فوری و هماهنگ برای بهره‌برداری از فناوری‌هایی مانند نانوحباب شد. او از دستگاه‌های اجرایی خواست تا با کنار گذاشتن رویکرد‌های سنتی، مسیر توسعه علمی را هموار کنند.

در ادامه جلسه، گزارشی از عملکرد فناوری نانوحباب در حوزه شیلات ارائه شد. معاون اول با اشاره به ظرفیت‌های دریایی کشور، از کم‌کاری‌های گذشته در تولید گوشت ماهی و آبزیان انتقاد کرد و گفت: «با وجود خطوط ساحلی گسترده، هنوز نتوانسته‌ایم سهم قابل‌توجهی از پروتئین دریایی را در اختیار مردم قرار دهیم.»

نانوحباب؛ راهی برای ارتقای امنیت غذایی

عارف با مقایسه سرانه مصرف گوشت سفید در ایران با میانگین جهانی، بر ضرورت فرهنگ‌سازی در مصرف پروتئین دریایی تأکید کرد و نقش رسانه‌ها و وزارت بهداشت را در این زمینه حیاتی دانست.

در این جلسه، طرح‌هایی در حوزه امنیت غذایی از جمله تولید شیرخشک نوزاد، پرورش ماهی در قفس، تولید واکسن‌های طیور، افزایش بهره‌وری گلخانه‌ها، بومی‌سازی بذر و کاهش مصرف کود اوره با محوریت فناوری نانوحباب بررسی شد.

نانوحباب چیست و چرا مهم است؟

نانوحباب‌ها، حباب‌هایی فوق‌العاده ریز با قطر کمتر از ۲۰۰ نانومتر هستند که به‌دلیل اندازه میکروسکوپی، برای مدت طولانی در مایعات باقی می‌مانند. این ویژگی باعث می‌شود بدون نیاز به مواد شیمیایی، مشکلاتی مانند کمبود اکسیژن، آلودگی، رشد ضعیف گیاهان و کاهش راندمان تولید برطرف شود.

کاربرد‌های این فناوری در حوزه‌هایی، چون تصفیه آب، آبزی‌پروری، کشاورزی هوشمند، صنایع غذایی، دامپروری، پزشکی و نانوفناوری صنعتی، آن را به یکی از ابزار‌های تحول‌آفرین در توسعه پایدار کشور تبدیل کرده است.

نانوحباب چیست؟

نانوحباب‌ها (Nanobubbles) حباب‌های گازی فوق‌ریز با قطر کمتر از ۲۰۰ نانومتر هستند که برخلاف حباب‌های معمولی، در مایعات پایدار باقی می‌مانند و به سطح نمی‌آیند. به‌دلیل اندازه بسیار کوچک، فشار داخلی آن‌ها بسیار بالاست و سطح تماس وسیعی با محیط اطراف دارند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود نانوحباب‌ها در واکنش‌های شیمیایی، انتقال گاز، و فرآیندهای زیستی عملکردی متفاوت و مؤثر داشته باشند. برخلاف تصور اولیه که عمر این حباب‌ها را بسیار کوتاه می‌دانست، مطالعات جدید نشان داده‌اند که نانوحباب‌ها می‌توانند برای مدت طولانی در محلول باقی بمانند و خواص فیزیکی و شیمیایی خود را حفظ کنند.

کاربردهای نانوحباب در کشاورزی و شیلات

در کشاورزی، نانوحباب‌ها به‌عنوان حامل اکسیژن در آب آبیاری استفاده می‌شوند و باعث افزایش جذب مواد مغذی، رشد بهتر ریشه‌ها، و کاهش بیماری‌های خاک‌زاد می‌شوند. در شیلات نیز، این فناوری با افزایش سطح اکسیژن محلول در آب، رشد آبزیان را بهبود می‌بخشد و نرخ مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد. مطالعات میدانی روی ذرت نشان داده‌اند که استفاده از نانوحباب‌ها در آبیاری، باعث افزایش ۱۱٪ در عملکرد محصول و بهبود کیفیت آن شده است.

نقش نانوحباب‌ها در تصفیه آب و محیط‌زیست

نانوحباب‌ها در تصفیه آب و پساب صنعتی نقش مهمی ایفا می‌کنند. به‌دلیل سطح تماس بالا و پایداری در محلول، این حباب‌ها می‌توانند به‌طور مؤثری آلاینده‌ها را جذب، تجزیه یا ته‌نشین کنند. در فرآیندهای تصفیه، نانوحباب‌ها به بهبود انعقاد، حذف فلزات سنگین، و کاهش بار میکروبی کمک می‌کنند. همچنین در تصفیه فاضلاب‌های صنعتی، استفاده از نانوحباب‌های ازن‌دار باعث کاهش ۹۵٪ گرفتگی غشاهای سرامیکی شده است.

مزایای راهبردی نانوحباب برای ایران

برای کشوری مانند ایران که با چالش‌هایی چون کم‌آبی، کاهش بهره‌وری کشاورزی، و فشار بر منابع غذایی روبه‌روست، فناوری نانوحباب می‌تواند یک راهکار تحول‌آفرین باشد. این فناوری با کاهش مصرف کود و سم، افزایش راندمان تولید، و بهبود کیفیت محصولات، به تحقق امنیت غذایی کمک می‌کند. همچنین در مناطق ساحلی، استفاده از نانوحباب‌ها در پرورش ماهی و آبزیان می‌تواند ظرفیت تولید پروتئین دریایی را افزایش دهد. از منظر توسعه پایدار، نانوحباب‌ها با کاهش وابستگی به مواد شیمیایی و بهبود کیفیت آب، نقش مهمی در حفاظت از محیط‌زیست ایفا می‌کنند.