روسیه خط تولید انبوه ماهواره راه انداخت

به گزارش خبرگزاری آنا؛ سخنگوی دولت فدراسیون روسیه اعلام کرده است که شرکت «ریشیوتنف» برای نخستین‌بار موفق به راه‌اندازی خط تولید انبوه ماهواره‌هایی با وزن حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم شده است. این خط تولید شامل اجزای اصلی فضاپیما نیز می‌شود و نقطه‌عطفی در صنعت فضایی روسیه به‌شمار می‌رود.

تحقق هدف روس‌کاسموس در تولید سریالی ماهواره‌ها

راه‌اندازی خط تولید ماهواره توسط روسیه، گامی مهم در مسیر تحقق اهداف سازمان فضایی روسیه (روس‌کاسموس) است که بر تولید انبوه ماهواره‌های تجاری، نظامی و تحقیقاتی تمرکز دارد. تولید سریالی این ماهواره‌ها زمان ساخت را کاهش می‌دهد و امکان شکل‌گیری سریع‌تر منظومه‌های مداری چندماهواره‌ای را فراهم می‌کند. نتیجه این فرایند، ارائه خدمات ماهواره‌ای باکیفیت به مصرف‌کنندگان در سراسر روسیه خواهد بود.

راه‌اندازی این خط تولید، نقش مهمی در تسریع اجرای پروژه ملی فضا ایفا می‌کند. این پروژه کلان با عنوان رسمی «پروژه ملی علمی-فناوری فدراسیون روسیه» از سال ۲۰۱۹ با فرمان مستقیم رئیس‌جمهور آغاز شده و هدف آن احیای جایگاه فضایی روسیه، پیشبرد علم و فناوری، و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی از مسیر صنعت فضایی است.

سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۳۰

این پروژه در چارچوب، توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای برای کاربردهایی، چون اینترنت پرسرعت، سنجش اقلیمی، ناوبری و موقعیت‌یابی، حمل‌ونقل هوشمند و اکتشافات فضایی در دستور کار قرار دارد. این اهداف، نشان‌دهنده نگاه بلندمدت روسیه به فناوری‌های فضایی به‌عنوان پیشران تحول ملی هستند.

بر اساس گزارش‌های رسمی، تاکنون حدود ۲۵ میلیارد دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری شده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، همین میزان سرمایه‌گذاری دیگر نیز به پروژه افزوده شود تا مجموع سرمایه‌گذاری به ۵۰ میلیارد دلار برسد. این سرمایه‌گذاری گسترده، نشان‌دهنده عزم جدی دولت روسیه برای تبدیل صنعت فضایی به یکی از ارکان توسعه ملی است.

توانایی تولید انبوه ماهواره‌ها یک مزیت رقابتی است

بر اساس گزارش‌های مؤسسات تحلیلی مانند Euroconsult و BryceTech، صنعت فضایی جهانی به سرعت به سمت ساخت ماهواره‌های کوچک‌تر و صورت‌فلکی‌های بزرگ (Constellations) حرکت کرده است . شرکت‌هایی مانند SpaceX با پروژه Starlink نشان داده‌اند که توانایی تولید انبوه ماهواره‌ها (گاهی بیش از ۱۰۰ ماهواره در ماه) یک مزیت رقابتی قاطع و پیش‌نیاز ضروری برای تسلط در بازار‌های جدید مانند پهن‌باند ماهواره‌ای است. راه‌اندازی خط تولید انبوه توسط «ریشیوتنف» نشان می‌دهد که روسیه قصد دارد در این رقابت نوین فضایی وارد شود.

پاسخ به یک ضعف استراتژیک

بر اساس تحلیل‌های مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) در واشنگتن، روسیه اگرچه در برخی حوزه‌های فضایی مانند موتور‌های راکت و پرواز‌های سرنشین‌دار پیشرو است، اما در حوزه الکترونیک پیشرفته و تولید انبوه ماهواره‌های مدرن از رقبای غربی خود عقب افتاده است. این خط تولید جدید پاسخی مستقیم به همین ضعف استراتژیک است و هدف آن کاهش وابستگی و افزایش خودکفایی در تولید اجزای حیاتی فضایی است.

این دستاورد صنعتی به طور مستقیم به اهداف پروژه بلندپروازانه اسفرا (Sfera) روسیه مرتبط می‌شود. بر اساس گزارش‌های SpaceNews، این پروژه با الهام از موفقیت استارلینک طراحی شده و هدف آن پرتاب بیش از ۶۰۰ ماهواره برای ارائه خدمات اینترنت پرسرعت (با نام Skif) و سنجش از دور (با نام Smotr) در سراسر روسیه و به ویژه در مناطق دورافتاده است . بدون توانایی تولید انبوه، محقق کردن چنین پروژه‌ای تا دهه ۲۰۳۰ غیرممکن خواهد بود.

سرمایه‌گذاری کلان در سایه کاهش بودجه

سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۳۰ که ذکر شد، رقم قابل توجهی است، اما در مقایسه با بودجه فضایی سایر قدرت‌ها باید مورد ارزیابی قرار گیرد. بر اساس داده‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، بودجه سالانه روسکاسموس طی سال‌های اخیر به طور پیوسته کاهش یافته است. بنابراین، این سرمایه‌گذاری کلان نشان‌دهنده یک اولویت‌گذاری مجدد و تزریق هدفمند منابع دولتی برای جهش بخش خصوصی و نیمه‌خصوصی صنعت فضایی روسیه است.

این پیشرفت را در نهایت،  نمی‌توان تنها در چارچوب تجاری تحلیل کرد. بر اساس مطالعات بنیاد فیدلر برای مطالعات فضایی (FFRS) در آلمان، قابلیت تولید سریع ماهواره‌ها دارای پیامد‌های مهم امنیت ملی و نظامی است. در صورت بروز درگیری یا آسیب‌دیدگی ماهواره‌ها، کشوری که توانایی جایگزینی سریع و مستقل آنها را داشته باشد، از مزیت عملیاتی بزرگی برخوردار خواهد بود. بنابراین، این خط تولید برای رقابت با استارلینک و برای تضمین حاکمیت و تاب‌آوری فضایی روسیه نیز حیاتی است.