ایران توان ساخت سازه‌هایی با عمر هزار سال را دارد، اما به دنبال سود کوتاه‌مدت است
محمد درویش، رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا، درباره وضعیت کنونی ساختمان‌سازی سبز در ایران اظهار کرد: ما در کشورمان فاصله زیادی با آرمان یک جامعه محیط‌زیستی در حوزه ساخت‌وساز سبز داریم. ساختمان‌سازی در ایران یکی از عوامل اصلی تولید ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون است و چه در فرآیند تخریب ساختمان‌های کلنگی و چه در ساخت‌وساز‌های جدید، از استاندارد‌های لازم برای کاهش آلایندگی‌های شهری استفاده نمی‌شود.
عمر کوتاه ساختمان‌ها در ایران نتیجه سودجویی و ضعف نظارت است
وی ادامه داد: یک سوال جدی مطرح است و آن اینکه چرا عمر ساختمان‌ها در ایران کوتاه است؟ چرا ساختمانی که تنها ۲۰ تا ۳۰ سال از عمرش می‌گذرد، کلنگی اعلام می‌شود و تخریب می‌گردد؟ در حالی که در بسیاری از کشور‌های اروپایی، آمریکایی و حتی آمریکای لاتین، ساختمان‌هایی با بیش از صد سال عمر را فقط مرمت می‌کنند و اجازه تخریب نمی‌دهند. اما در ایران در هر محله‌ای، چه جدید و چه قدیمی، شاهد تخریب و ساخت‌وساز‌های جدید هستیم.
ساخت‌وساز در ایران منابع آب شیرین کشور را تهدید می‌کند
درویش افزود: مسئله مصرف آب در ساخت‌وساز هم نگران‌کننده است؛ زیرا معمولاً از آب شرب شهری برای این منظور استفاده می‌شود. همچنین نخاله‌های ساختمانی در ایران بازیافت نمی‌شوند و تبدیل به ضایعات جدید در اطراف شهر‌ها می‌شوند، در حالی که در بسیاری از مناطق جهان این نخاله‌ها بازیافت شده و مجدداً در چرخه تولید مصالحی مانند سیمان، بتن و آسفالت استفاده می‌شوند و نیازی به استخراج منابع جدید از کوهستان‌ها نیست.
نمای سنگی ساختمان‌ها جان مردم و کوهستان‌ها را به خطر می‌اندازد
وی با انتقاد از استفاده بی‌رویه از سنگ در نمای ساختمان‌ها بیان کرد: نمای سنگی باعث سنگین شدن ساختمان و در مواقع بحران مانند زلزله، خسارت‌بارتر شدن آن می‌شود. از سوی دیگر، استخراج سنگ از کوهستان‌ها که مهم‌ترین منابع تولید آب شیرین کشور هستند، منابع طبیعی را تهدید می‌کند. به این ترتیب، ساخت‌وساز در ایران به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم منابع آب شیرین کشور را در معرض خطر قرار داده است.
رئیس کمیته محیط زیست کرسی سلامت اجتماعی یونسکو گفت: متأسفانه مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان که به موضوع بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌پردازد، در ساختمان‌های اندکی رعایت می‌شود. ساختمان‌ها طوری ساخته می‌شوند که حتی در روز نیاز به روشنایی با لامپ دارند و عایق‌بندی مناسبی برای کاهش مصرف انرژی در سرمایش و گرمایش انجام نمی‌شود.
ساختمان‌ها طوری ساخته می‌شوند که حتی در روز نیاز به روشنایی با لامپ دارند و عایق‌بندی مناسبی برای کاهش مصرف انرژی در سرمایش و گرمایش انجام نمی‌شود.
وی افزود: اگر شهرداری‌ها در پایان کار ساختمان‌ها الزاماتی مانند کنترل جداگانه آب، برق و گاز هر واحد را مدنظر قرار می‌دادند، انگیزه برای صرفه‌جویی ایجاد می‌شد. در حالی که اکنون در بسیاری از برج‌ها هزینه آب به‌طور مساوی بین واحد‌ها تقسیم می‌شود و هیچ انگیزه‌ای برای مصرف بهینه آب وجود ندارد.
درویش تأکید کرد: اگر الزاماتی مانند استفاده از روشنایی خورشیدی برای فضا‌های مشاع یا نصب آبگرمکن‌های خورشیدی در پایان کار گنجانده می‌شد، می‌توانستیم گام بلندی در صرفه‌جویی برداریم؛ اما متأسفانه این الزامات رعایت نمی‌شوند.
وی درباره قدمت ساختمان‌سازی سبز نیز توضیح داد: عمر ساختمان‌های سبز بستگی به رعایت اصول معماری پایدار دارد. ایران در گذشته ساختمان‌هایی ساخته که هزاران سال دوام آورده‌اند. از جمله می‌توان به زیگورات چغازنبیل، چهارطاقی‌ها، آسیاب‌های آبی شوشتر در کنار پرآب‌ترین رودخانه کشور یعنی کارون و پل‌های تاریخی مانند پل کله اشاره کرد که بیش از هزار سال عمر دارند؛ بنابراین ایرانیان توانایی ساخت سازه‌هایی با دوام هزاران ساله را دارند.
درویش با اشاره به اینکه امروزه چنین سازه‌هایی ساخته نمی‌شود، گفت: دلیل اصلی این مسئله آن است که اخلاق و مهندسی ارزش فدای سود آنی شده و نهاد‌های نظارتی نیز به وظایف خود به‌درستی عمل نمی‌کنند.
وی درباره فرصت‌های طراحی بومی و پایدار در ایران گفت: ایران تقریباً تمام اقلیم‌های متنوع جهان را در خود جای داده است؛ از اقلیم‌های بسیار سرد تا بسیار گرم. این ویژگی، ایران را به آزمایشگاهی طبیعی تبدیل کرده که می‌تواند از تمام دستاورد‌های جهانی، از سیبری تا مناطق استوایی، بهره‌برداری کند و در کنار آن از دانش معماری کهن خود استفاده کرده و جذابیت گردشگری نیز ایجاد کند.
درویش درباره موانع اقتصادی و فرهنگی در مسیر توسعه ساختمان‌سازی سبز در ایران اظهار کرد: متهم اصلی در این زمینه شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی هستند که اگر قوانین سخت‌گیرانه‌تری وضع می‌کردند، بسیاری از مشکلات حل می‌شد. حتی ساختمان سازمان حفاظت محیط زیست در پردیسان نیز این ملاحظات را رعایت نکرده است و در زمستان باید پنجره‌ها را از شدت گرما باز کرد و در تابستان برعکس.
وی افزود: وقتی ساختمان‌های دولتی خود این اصول را رعایت نمی‌کنند و شهرداری‌ها بیشتر به دنبال درآمدزایی هستند تا حفاظت از محیط زیست، انگیزه‌ای برای بخش خصوصی باقی نمی‌ماند که این ملاحظات را رعایت کند.
درویش در توضیح مفهوم ساختمان‌سازی سبز گفت: ساختمان‌سازی سبز به معنای ساخت و نگهداری ساختمان‌هایی با کمترین میزان انتشار کربن است. هرچقدر در فرآیند ساخت‌وساز آب کمتری مصرف شود، مصالح خطرناک کمتری به کار رود و از پوشش‌های بادوام‌تر و کم‌خطرتر استفاده شود، آن ساختمان سبزتر محسوب می‌شود.
ساختمان‌سازی سبز به معنای ساخت و نگهداری ساختمان‌هایی با کمترین میزان انتشار کربن است. هرچقدر در فرآیند ساخت‌وساز آب کمتری مصرف شود، مصالح خطرناک کمتری به کار رود و از پوشش‌های بادوام‌تر و کم‌خطرتر استفاده شود، آن ساختمان سبزتر محسوب می‌شود
هدررفت سالانه ۵ میلیارد دلار انرژی در ساختمان‌های ایران
وی افزود: امروزه در دنیا مسابقاتی برگزار می‌شود تا مشخص شود کدام ساختمان‌ها به هدف «صفر کربن» نزدیک‌تر شده‌اند. طبق برآوردی که در دهه ۱۳۹۰ در ایران انجام شده بود، فقط پرت انرژی در ساختمان‌های ایران سالانه حدود پنج میلیارد دلار خسارت به اقتصاد وارد می‌کند؛ عددی معادل صد برابر بودجه سالانه سازمان حفاظت محیط زیست کشور.
ساختمان‌سازی سبز راهی برای کاهش بیماری‌های ریوی و سرطان‌ها در کشور
وی در ادامه به چند مورد از مزایای ساختمان‌سازی سبز اشاره کرد و گفت: اجرای این سیاست‌ها باعث صرفه‌جویی سالانه حداقل پنج میلیارد دلاری در مصرف انرژی خواهد شد. همچنین منجر به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و در نتیجه کاهش آسیب‌پذیری کشور در برابر گرمایش جهانی می‌شود. از سوی دیگر مصرف آب کاهش می‌یابد؛ موضوعی که اکنون ایران با بحران ناترازی شدید در آن مواجه است. همچنین با کاهش آلاینده‌هایی نظیر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون، میزان بیماری‌های ریوی و سرطان‌ها در کشور کاهش می‌یابد و کیفیت زندگی مردم بهبود پیدا می‌کند.
انتهای پیام/
