تناقضات نمایشگاه کتاب فرانکفورت و فیلیپین؛ سودآوری جهانی یا حمایت از مظلومان غزه!

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، به نقل از سایت فیلیپین کالجین، حضور فیلیپین در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب و نشر جهان، با تناقضی تلخ همراه است: ناشران این کشور با نادیده گرفتن فراخوان‌ها برای تحریم رویدادی که در نسل کشی مردم بی پناه غزه همدست است، اصول خود را قربانی کرده و دسترسی به بازار جهانی را ترجیح داده‌اند.

نویسندگان و ناشران فیلیپینی جشن گرفته‌اند، زیرا کشورشان قرار است مهمان ویژه دوره آینده این نمایشگاه باشد. پس از یک تلاش ده ساله و حتی صرف منابع عمومی، سرانجام فرصتی فراهم شده است تا فیلیپین بر صحنه جهانی برجسته شود؛ هرچند در داخل کشور، رقابت‌های ادبی، نویسندگان و مترجمان از کمترین حمایت مالی برخوردارند.

ناشران فیلیپینی بین بقا و اصول اخلاقی: روایت تلخ یک انتخاب

این مشارکت تناقضی آشکار را نشان می‌دهد: ناشرانی که در دانشگاه‌ها آموزش دیده‌اند و مدعی نقش آفرینی در «ملت سازی» هستند و آثار انتقادی درباره عدالت اجتماعی منتشر می‌کنند، عامدانه چشم خود را بر حمایت آشکار نمایشگاه فرانکفورت از رژیم صهیونی و حذف صدای فلسطینی‌ها می‌بندند. حتی انتشارات دانشگاه فیلیپین (UP Press) نیز در میان حامیان این حضور دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که پشتیبانی از نسل کشی، بهایی اندک برای دستیابی به حقوق نشر بین المللی باشد.

با وجود فراخوان ناشران مستقل برای تحریم این رویداد به دلیل همدستی اش با نسل کشی مردم بی پناه غزه، ناشران جریان اصلی و دانشگاهی همچنان بی تفاوت مانده‌اند. شاید دلیلش این باشد که وضعیت ادبیات داخلی فیلیپین اسفناک است. با کاهش مخاطبان و افت نرخ سواد، ناشران ناگزیرند برای بقا دست به انتشار آثار عامه پسند بزنند و نمایشگاه فرانکفورت برای آن‌ها همچون طنابی نجات بخش جلوه می‌کند.

در نهایت، نمایشگاه کتاب فرانکفورت چیزی جز یک بازار نیست؛ بازاری که نقشی کلیدی در تجارت جهانی حقوق نشر و بازاریابی پیش از انتشار ایفا می‌کند و موتور محرک پر سر و صداترین و موفق‌ترین عناوین تجاری به شمار می‌آید. همین کارکرد اقتصادی، همدستی نمایشگاه با نسل کشی را در سایه قرار می‌دهد، زیرا در اینجا ارزش‌های بازار همیشه بر دغدغه‌های اخلاقی اولویت دارد.

در چنین بازاری، آثار انتقادی نیز جذب شده و به کالا‌های صادراتی بدل می‌شوند. مقاومت سیاسی رقیق می‌شود و خود به محصولی برای فروش بین المللی تبدیل می‌گردد. کتاب‌هایی که خشونت دولتی را محکوم می‌کنند، در نهایت به ابزار «قدرت نرم» بدل می‌شوند؛ در خارج ستایش می‌شوند و سپس در نظام جهانی هضم و بی اثر می‌گردند.

چنین سرنوشتی در مورد مجموعه کتاب‌هایی که فیلیپین به این نمایشگاه می‌فرستد نیز صادق است. آثاری از نویسندگانی که با نوشتن علیه جنگ خونین مواد مخدر دولت رودریگو دوترته شهرت یافتند، اکنون داوطلبانه خود را با نمایشگاهی همسو می‌کنند که از همان نوع خشونتی حمایت می‌کند که صهیونیست‌ها علیه فلسطین اعمال می‌کنند. در این نظام، سودآوری همواره بر اصول غلبه دارد.

ناشران فیلیپینی باید معنای تسلیم کردن ادبیات خود به برگزارکنندگانی را بررسی کنند که از اشغال و نسل کشی پشتیبانی می‌کنند. نمایشگاه‌های بین المللی می‌توانند سود و مخاطب را افزایش دهند، اما دیده شدن جهانی نباید به قیمت از دست رفتن اصول اخلاقی باشد. باید با دقت انتخاب کرد که در کدام رویداد‌ها شرکت کنیم. مثلاً نمایشگاه کتاب رادیکال بارسلون (Literal Pro) که ناشر مستقل گانتالا پرس در آن حضور دارد، نشان می‌دهد که چنین انتخابی ممکن است.

وقتی میان اصل و سود مجبور به انتخاب می‌شویم، پاسخ نباید طولانی شود، به ویژه برای انتشارات دانشگاهی که تاریخ طولانی مبارزه با استعمار و ستم را پشت سر دارند. به جای آنکه در بازار جهانی و در چارچوب گردهمایی‌ای که پاکسازی قومی را مشروعیت می‌بخشد حل شویم، باید ابتدا صحنه ادبی داخلی خود را تقویت کنیم.

تأمین بودجه کافی و حمایت از ناشران محلی و مستقل ضروری است تا آن‌ها بتوانند صدای انتقادی هنرمندان جوان را در مرکز توجه قرار دهند. نویسندگان فیلیپینی بااستعدادند. بنابراین، بگذاریم از خلال همین استعداد و با پشتیبانی محکم داخلی به شناسایی جهانی دست یابند، نه از راه همدستی با نسل کشی.