لباس تمیز بپوشید، حتی اگر حمام نرفتهاید!

تحقیقات جدید نشان میدهند پوست انسان حتی در صورت حمام نرفتن، میتواند بهطور طبیعی چربیهای سطح خود را تنظیم کند و از افزایش آلودگی هوای اطراف جلوگیری کند. به بیان دیگر، بدن ما بهطور خودکار تعادل خود را حفظ میکند و اجازه نمیدهد در اثر تماس با هوای محیط، ترکیبات آلاینده بیشتری تولید شود. اما لباسهای ما چنین قابلیت هوشمندی ندارند. لباسهای چرک پس از چند روز، به یک کارخانه کوچک تولید آلودگی تبدیل میشوند و با افزایش واکنش شیمیایی با اوزون (Ozone) یا همان مولکول اکسیژن سهتایی (O₃) موجود در هوا، کیفیت هوای اطراف ما را کاهش میدهند.
چهار محقق چینی به همراه یک دانشمند آمریکایی با انجام آزمایشهایی در دماها و رطوبتهای مختلف، به تاثیر واکنش شیمیایی بین روغن ترشح شده از پوست انسان و اوزن موجود در هوای اتاق پرداختهاند، و به این نتیجه رسیدند که سه روز حمام نکردن تأثیر قابلتوجهی بر افزایش انتشار «ترکیبات آلی فرّار» (Volatile Organic Compounds) یا به اختصار «ویاوسیها» (VOCs) ندارد. دلیل این موضوع این است که پوست انسان بهطور طبیعی و سریع سطح چربی (skin oil) خود را دوباره متعادل و تنظیم میکند، بنابراین حتی اگر فرد حمام نکند، میزان واکنش چربی پوست با اوزون و تولید ترکیبات آلی فرّار تغییر زیادی نمیکند.
این پژوهش نشان میدهد که پوست انسان در تماس با اوزون، بخشی از آن را جذب کرده و به کاهش سطح اوزون در فضای بسته کمک میکند، اما در همین فرآیند، ترکیبات شیمیایی جدیدی از سطح پوست وارد هوا میشوند. اگرچه این ترکیبات میتوانند اثرات تحریککننده داشته باشند، اما میزان آنها وابسته به میزان تمیزی لباس ماست. لباسهای چرک و آلوده، این ترکیبات را بیشتر در خود نگه داشته و در تماس با اوزون، آنها را به مقدار بیشتری وارد هوای اطراف میکنند. در مقابل، لباسهای تمیز سطح تماس کمتری با این ترکیبات دارند و باعث کاهش انتشار آنها در فضای بسته میشوند.
به بیان ساده، اگر میخواهید در خانه یا محیط کار هوای سالمتری داشته باشید، نیازی نیست هر روز حمام بروید، بلکه کافی است لباسهایتان را مرتب عوض کنید و تمیز نگه دارید. این کار نه تنها برای بهداشت فردی مفید است بلکه میتواند به کاهش آلایندههای شیمیایی در محیط اطراف شما کمک کند و نقش مهمی در حفظ سلامت هوای داخل خانه داشته باشد.
پوست انسان چه موادی ترشح میکند؟
پوست ما بهطور طبیعی چربیها و ترکیبات مختلفی ترشح میکند تا رطوبت و سلامت خود را حفظ کند. مهمترین این مواد شامل اسکوالن (Squalene)، اسیدهای چرب (Fatty Acids)، و کلسترول (Cholesterol) است. اسکوالن نوعی روغن طبیعی است که باعث نرمی پوست میشود. اسیدهای چرب شامل موادی مانند اسید اولئیک (Oleic Acid) هستند که در چربی پوست وجود دارد. کلسترول به ساختار لایه چربی پوست کمک میکند.
این مواد وقتی با هوای اطراف واکنش نشان میدهند، بهویژه با اوزون که در محیط وجود دارد، دچار تغییرات شیمیایی میشوند. در این واکنشها بخشی از اوزون از بین میرود و در نتیجه به تمیزی هوای اطراف کمک میشود. اما در همین فرآیند، مواد جدیدی تولید میشوند که به آنها «ترکیبات آلی فرّار» میگویند. برخی به این ترکیبات آلی فرار با عبارات متفاوتی مانند «ذرات کوچک و گازهایی که میتوانند چشم و بینی را تحریک کنند» اشاره میکنند. این ترکیبات آلی فرّار میتوانند وارد هوا شوند و هوای اطراف بدن را کمی آلوده کنند. برخی از این مواد ممکن است بوی خاصی داشته باشند یا اگر زیاد شوند، باعث تحریک چشم و بینی شوند.
آیا پوست انسان هوا را تمیز میکند یا آلوده؟
در پاسخ به این پرسش میتوان گفت که پوست انسان هر دو اثر را بر روی هوای محیط اطراف خود دارد.
پوست انسان هم به تمیزتر شدن هوا کمک میکند. چرا که پوست انسان وقتی با اوزون تماس پیدا میکند، بخشی از آن را از بین میبرد. به علاوه، این یعنی پوست مثل یک فیلتر طبیعی، بخشی از اوزون داخل خانه را جذب و تجزیه میکند. همچنین، این فرآیند در خانهها حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد و در فضاهای شلوغ مثل کلاس درس بین ۳۰ تا ۵۵ درصد اوزون را کاهش میدهد. پس کمک میکند هوا تمیزتر شود.
از سوی دیگر، همزمان باعث آلودگی نیز میشود چرا که وقتی اوزون با روغنهای روی پوست (مثل اسکوالن و اسیدهای چرب) واکنش میدهد، مواد شیمیایی جدیدی تولید میشود. این مواد شامل ترکیبات آلی فرار و نیمهفرار هستند که ممکن است باعث تحریک چشم و پوست شوند، منجر به آلودگی هوای اطراف فرد شوند، و بهویژه در فضاهای بسته و با تهویه کم، تجمع یابند.
پس همزمان باعث ایجاد نوعی آلودگی شیمیایی در اطراف بدن به شکل یک «ابر نامرئی» از ترکیبات تحریککننده میشود.
آیا گاز اوزون برای ما مضر است؟
اوزون گازی است که اگر در لایه بالای جو باشد، برای محافظت از زمین خوب است، اما اگر در هوای اتاق یا شهر باشد، برای سلامتی انسان مضر است.
چه مقدار اوزون در هوای اتاق برای ما خطرناک است؟
سازمانهای سلامت معمولاً سطح ایمن اوزون را کمتر از ۰.۰۵ تا ۰.۰۷ قسمت در میلیون (ppm) در هوای اتاق در نظر میگیرند. اگر غلظت اوزون از این مقدار بیشتر شود (مثلاً ۰.۱ ppm و بالاتر)، میتواند به سلامتی آسیب بزند.
چرا اوزون برای سلامتی مضر است؟
اوزون یک گاز واکنشپذیر است و وقتی وارد ریههای ما میشود باعث تحریک گلو و سرفه میشود. همچنین این گاز میتواند باعث التهاب مجاری تنفسی شود. بعلاوه اوزون تنفس را برای افراد مبتلا به آسم یا بیماریهای تنفسی سختتر میکند. در نتیجه، اگر به مدت طولانی در هوای دارای اوزون بالا باشیم، به بافت ریه آسیب میبیند.
اوزون از کجا در هوای خانه میآید؟
سه دلیل رایجی که برای افزایش میزان اوزون در دمای اتاق بیان میشود، همگی محصول اقدامات غلط خود انسانهاست. برخی افراد به نیت تصفیه هوای خانه خود از دستگاههای هواسازی استفاده میکنند که اوزون تولید میکنند. همچنین برخی از وسایل برقی خاص مثل فتوکپی و چاپگرهای لیزری باعث افزایش غلظت اوزون موجود در اتاق میشوند. عامل سوم ورود هوای آلوده از بیرون از خانه است.
اگر به کیفیت هوایی که هر روز تنفس میکنید اهمیت میدهید، لباس تمیز یک سرمایهگذاری ساده و کارآمد برای سلامت شما و محیط اطرافتان است.
این تحقیق در کجا و توسط کدام پژوهشگران انجام شده است؟
یوکون چو (Yuekun Qu) و یینگجون لیو (Yingjun Liu) از دانشگاه پکن (Peking)، زیوی زو (Ziwei Zou) و شودونگ یانگ (Xudong Yang) از دانشگاه چینهوا (Tsinghua)، و چارلز جی. وشلر (Charles J. Weschler) از دانشگاه راتگرز در نیوجرسی آمریکا این پژوهش را به طور مشترک انجام دادهاند.
یافتههای این پژوهش به شکل مقالهای تحت عنوان «تأثیر دما، رطوبت، بهداشت فردی و پوشش بر واکنش اوزون با چربی پوست در سطح پوست: خودتنظیمی» (Influence of Temperature, Humidity, Personal Hygiene, and Clothing on the Ozonolysis of Skin Oil at the Skin’s Surface: Self Regulation) در ژورنال علمی «نشریه تخصصی انجمن شیمی آمریکا در حوزه محیط زیست» (ACS Environmental Au) منتشر شده است. این مقاله با لینک شناسه دائمی استاندارد به رایگان در اختیار عموم قرار دارد.
بیشتر درباره مضرات دستگاههای اوزونساز بخوانید
پیشتر، خبرگزاری آنا نتایج پژوهشی را منتشر کرده بود که نشان میداد افزایش ۱۰ میلیاردم گاز اوزون در هوای تنفس شده توسط کودکان موجب افزایش ۸۲ درصدی ابتلا به آسم در نوزادان میشود. در این مطالعات ۱۸۸۱ کودک از بدو تولد تا سن ۱۷ سالگی تحت نظر قرارگرفته و شرایط تنفسی آنها در نوزادی موردبررسی قرار گرفت.
نتایج این مطالعات، که در کنفرانس بینالمللی انجمن قفسه سینه آمریکا (American Thoracic Society International Conference) منتشر شد، حاکی از آن است که ۳۱ درصد از افراد تحت مطالعه که در معرض استنشاق گاز اوزون بودند دچار آسم، ۴۲ درصد دچار حساسیت و رینیت آلرژیک و ۷۶ درصد دچار اگزما شدند.
ترزا تو (Teresa To) سرپرست این گروه پژوهشی اعلام کرد: «یافتههای این مطالعات نشان میدهد که در معرض استنشاق گاز اوزون قرار گرفتن در کودکی نقش قابلتوجهی در بروز آسم، حملات آلرژیک و اگزما دارد.» او پژوهشگر بیمارستان اطفال (The Hospital for Sick Children) از اساتید دانشگاه تورنتو است.
پیشتر، سازمان حفاظت محیط زیست در گزارشی، به دلایل منجر به تولید گاز اوزون در سطح زمین، شامل وجود مراکز صنعتی، دستگاههای الکتریکی خاص و شرایط دمایی و محیطی فصلی و مکانی اشاره کرده بود و به شهروندان ایرانی نسبت به عواقب این پدیده هشدار داده بود.
انتهای پیام/