کاسبان فیلترشکن را چگونه کیش و مات کنیم؟
به گزارش خبرگزاری آنا؛ رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی، در واکنش به گزارش‌های اخیر روزنامه‌های «اعتماد» نزدیک به رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت و «آخرین خبر» پیرامون راهکار مواجهه با فروشندگان فیلترشکن و کاهش درآمد آن‌ها بعد از رفع محدودیت از گوگل‌پلی و واتساپ در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ویراستی نوشت:
«اگر صداقت دارید، در کنار تبیین خطرات خروج کلان‌داده از کشور، از تصویب قانونی برای مجازات فیلترشکن‌فروشان و بومی‌سازی سیستم‌عامل گوشی‌های مردم حمایت کنید! نکند تحلیل‌های آبکی، شما را توجیه کند که در زمین دشمن بازی کنید.»
این هشدار در حالی مطرح می‌شود که روزنامه اعتماد، به‌عنوان رسانه نزدیک به رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت چهاردهم و تعدادی دیگر از رسانه‌های وابسته یا نزدیک به دولت، در روزهای اخیر تلاش کرده‌اند این گزاره را القا کند که «چون دشمن و کاسبان فیلترشکن مشغول توسعه آن‌ها هستند و فیلترشکن‌ها امن نیستند، پس باید سکوهای محدودشده غربی را آزاد کرد» و ضمن برجسته کردن آن، افکار عمومی را به سمت مطالبه رفع محدودیت بدون ضابطه از همه این سکوها هدایت کند.
بررسی مواضع چند روز اخیر رسانه‌های نزدیک به دولت نشان می‌دهد که آن‌ها حتی بدشان نمی‌آید که طرح چند مرحله‌ای که دی ماه گذشته در شورای عالی فضای مجازی تصویب شد و اعضای همین دولت هم به آن رای مثبت دادند را کنار بگذارند و همه سکوهای آمریکایی را بدون هیچ مذاکره‌ای برای احترام به قوانین ایران یا ارائه هرگونه درگاه حکمرانی‌پذیر که خروج داده از کشور را حداقل کند و کمتر خواهد کرد، رفع محدودیت، یله و رهاتر کنند!
تلاش دشمن برای عبور از محدودیت‌ها و دسترسی به داده‌های مردم، امری طبیعی در منطق تقابل اطلاعاتی است؛ همانطور که هیچ سارق حرفه‌ای با دیدن قفل از سرقت منصرف نمی‌شود، هیچ قدرت متخاصمی نیز از جمع‌آوری داده‌های ایرانیان به صرف محدودیت‌ها چشم‌پوشی نخواهد کرد.
این در حالی است که تلاش دشمن برای عبور از محدودیت‌ها و دسترسی به داده‌های مردم، امری طبیعی در منطق تقابل اطلاعاتی است؛ همانطور که هیچ سارق حرفه‌ای با دیدن قفل از سرقت منصرف نمی‌شود، هیچ قدرت متخاصمی نیز از جمع‌آوری داده‌های ایرانیان به صرف محدودیت‌ها چشم‌پوشی نخواهد کرد، بنابراین باید در همه لایه‌های زیست‌بوم قوی شویم تا حفاظت تقریبا کاملی از داده‌ها و فراداده‌های خود به عنوان گنج و ثروت ملی داشته باشیم.
البته معنای عبارت مورد اشاره این نیست که صبر کنیم تا هروقت در همه لایه‌های شبکه ملی اطلاعات شامل دستگاه، سرویس، خدمات دسترسی، زیرساخت، کاربر و محتوا به استقلال و توانایی کامل رسیدیم، یکباره عمل کنیم، پیشرفت و خودکفایی در هرکدام از این لایه‌ها و استقرار تدریجی آن‌ها به خودی خود منجر به کاهش سرقت داده‌ها و فراداده‌های ایرانی‌ها توسط دولت‌ها و شرکت‌های مخالف منافع مردم ایران می‌شود.
مگر برابر F۳۵ تسلیم شدیم که برابر اندروید تسلیم شویم
ادعای برخی رسانه‌ها از جمله اعتماد مبنی بر اینکه چون سیستم‌عامل‌های آمریکایی مانند اندروید و iOS روی گوشی‌ها نصب هستند، پس دیگر کاری از دست ما برای جلوگیری از دسترسی دشمن به داده‌ها بر نمی‌آید، استدلالی خطرناک و غیرمنطقی است. این منطق، همان‌قدر غیرقابل دفاع است که در جریان جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران، کسی می‌گفت چون رژیم صهیونسیتی اف-۳۵ دارد، پس ما باید تسلیم شویم و از خود دفاع نکنیم.
وجود سیستم‌عامل خارجی، به‌جای آنکه بهانه‌ای برای تسلیم باشد، باید انگیزه‌ای برای توسعه سیستم‌عامل بومی و تقویت زیرساخت‌های ملی باشد.
همانطور که هواوی بعد از تحریم‌های فلج کننده آمریکا در سال ۲۰۱۹ با توسعه HarmonyOS وابستگی خود به اندروید را قطع کرد، ایران نیز باید با حمایت از پروژه‌های بومی‌سازی، مسیر استقلال دیجیتال را دنبال کند.
البته ایران یکبار درباره گوشی پارس ۱ شرکت GLX تجربه‌ای نسبتا موفق در خصوص جایگزینی سیستم‌عامل بومی IROS به جای اندروید را دارد، این سیستم‌عامل با اینکه یک نسخه اولیه بود اما در زمان خود توانست به شرکت ایرانی برای توسعه و عرضه محصول خود کمک کند و جالب اینکه بعد از توسعه و بارگذاری IROS در دهه نود روی گوشی‌های GLX دیگر تقریبا شاهد گزارش‌هایی نظیر خاموش شدن بی دلیل گوشی‌ها نبودیم.
البته عدم حمایت دولت دوازدهم از توسعه سیستم‌عامل بومی و هزینه‌بر بودن توسعه و ارتقا آن برای یک شرکت خصوصی در ایران، در برابر گزینه کنار آمدن با اندروید سبب شد تا این طرح نیمه‌کاره رها شود و GLX روی مدل‌های بعدی خود، بازهم از اندروید استفاده کند اما داستان سیستم عامل در ایران و بی‌مهری‌های دولت موسوم به تدبیر و امید در مسیر آن، موضوع مفصلی است که آناتک در آینده حتما به آن خواهد پرداخت.
آمار بازی رسانه نزدیک به رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت
روزنامه اعتماد در حالی مدعی کاهش استفاده از فیلترشکن‌ها بعد از رفع محدودیت از واتساپ و گوگل پلی شده است که شواهد رسمی و گفته‌های مدیران ارشد دولت چهاردهم خلاف آن را نشان می‌دهد.
رفع فیلتر گوگل‌پلی و واتساپ تأثیر بسیار اندکی بر کاهش استفاده از فیلترشکن داشته و همچنان حدود ۸۰ درصد کاربران از این ابزارها استفاده می‌کنند.
نمونه اظهارات مغایر با ادعای اعتماد، گفته‌های حمید فتاحی، جانشین وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در مصاحبه با روزنامه دولتی ایران (منتشرشده حدود یک هفته پیش از تجاوز رژیم صهیونیستی در ۱۷ خرداد)، است که عنوان کرده بود؛ رفع فیلتر گوگل‌پلی و واتساپ تأثیر بسیار اندکی بر کاهش استفاده از فیلترشکن داشته و همچنان حدود ۸۰ درصد کاربران از این ابزارها استفاده می‌کنند.
بنابراین در چنین شرایطی، طرح ادعاهایی نظیر «ضرر هزاران میلیاردی کاسبان فیلترینگ» بدون ارائه مستندات شفاف، بیشتر به یک عملیات روانی رسانه‌ای شباهت دارد تا تحلیل کارشناسانه. به‌ویژه آنکه هویت این «کاسبان» نیز در گزارش‌ها مشخص نیست و صرفاً به‌عنوان یک برچسب تکراری برای یله‌تر کردن فضای مجازی استفاده می‌شود.
راهکار واقعی؛ قانون‌گذاری و بومی‌سازی
باید گفت برای مقابله با وضعیت فعلی، راهکار واقعی نه رفع فیلتر بی‌ضابطه، بلکه «قانونمند کردن فضای مجازی» و «جرم‌انگاری فروش و توسعه پالایش‌شکن‌ها» است.
قابل انکار نیست که فروش و توسعه فیلترشکن تا مادامی که جرم تلقی نشود و سود مالی آن بسیار بیشتر از ضررهای تعقیب قضایی توسعه دهندگان و فروشندگان باشد، همچنان پررونق خواهد ماند.
رسانه‌هایی که به دولت نزدیک‌اند، اگر دغدغه امنیت داده‌ها و فراداده‌های مردم ایران را دارند، بهتر است به‌جای تکرار روایت‌های یک‌سویه، مطالبه‌گر تصویب قوانین بازدارنده و حمایت از توسعه سیستم‌عامل بومی باشند. چرا که حتی اگر تمام سکوهای غربی یله و رها در زیست بوم فناوری اطلاعات ایران جولان دهند و بر فرض محال هیچ فیلترشکنی دیگر در ایران وجود نداشته باشد، باز هم داده‌های ایرانی‌ها در امان نخواهد بود و به گواه کارشناسان و صاحب نظران غربی مستقیم توسط خود سکوهایی مانند واتساپ جمع‌آوری خواهد شد.
همانطور که شرکت چینی هواوی با توسعه HarmonyOS وابستگی خود به اندروید را تقریبا از بین برد، ایران نیز باید با حمایت از پروژه‌های بومی‌سازی، مسیر استقلال دیجیتال را با جدیت بیشتری دنبال کند.
انتهای پیام/
