چرا «گارفیلد»ها نارنجی هستند؟
رنگ گربه‌های نارنجی سال‌های طولانی یک معمای دشوار ژنتیکی برای دانشمندان بوده است. دو پژوهش که هفته گذشته در ژورنال «Current Biology» منتشر شد و از سوی تیم‌های جداگانه‌ای در دانشگاه تحقیقاتی خصوصی استنفورد آمریکا و دانشگاه ملی کیوشو ژاپن انجام شده، سرانجام پاسخ‌هایی برای ما فراهم کرده‌اند.
مسئول رنگ نارنجی گربه‌های خانگی
پژوهشگران این دو دانشگاه اعلام کردند که جهشی ژنتیکی مسئول رنگ نارنجی گربه‌های خانگی است.
بیش از یک قرن بود که دانشمندان می‌دانستند که ژن مسئول رنگ نارنجی روی کروموزوم X قرار دارد. بیشتر گربه‌های نارنجی نر بودند، در حالی که ماده‌ها معمولا لکه‌هایی را روی خز خود داشتند که ترکیبی از نارنجی و سیاه بود، مانند گربه‌های کالیکو « Calico» یا گربه‌های پوست‌لاک پشتی «Tortoiseshell ». با این حال، علی‌رغم این نشانه‌ها، هیچ کس تا به حال نتوانسته بود این ژن را به طور دقیق مشخص کند.
پس از تجزیه و تحلیل نمونه‌های DNA هجده گربه که نیمی از آن‌ها نارنجی بودند، دانشمندان کشف کردند که تمام گربه‌های نارنجی جهش خاصی را در ژنی به نام ARHGAP36 به صورت مشترک دارند. همین الگو در بیش از ۴۹ گربه دیگر از پایگاه‌های داده ژنتیکی بین‌المللی تکرار شد.
مسئله غافلگیر کننده وجود این جهش نبود، بلکه محل آن بود. به این ترتیب که جهش در بخشی از ژن که بدون کد بود، رخ داده با این حال، ساختار پروتئین را تغییر نداده است.
به عبارت دیگر جهش در قسمت‌هایی از ژن رخ نداده است که پروتئین‌ها را می‌سازد بلکه در قسمتی از ژن رخ داده که پروتئینی نمی‌سازد. به این قسمت‌ها می‌گویند بی‌رمز یا بی‌کد.
این مسئله به این معنا است که این ژن پروتئین متفاوتی نمی‌سازد، بلکه طرز کار ژن را تغییر می‌دهد.
در مصاحبه‌ای که هیرویوکی ساساکی، استاد علم ژنتیک دانشگاه کیوشو ژاپن و شرکت کننده در این پژوهش در پی اعلام این کشف با سایت خبری «الجزیره» انجام داد، این اتفاق را به برداشتن قطعه «صدا خفه‌کن» خودرو تشبیه می‌کند.
او توضیح می‌دهد با برداشتن صدا خفه‌کن تغییری در موتور ایجاد نمی‌شود؛ اما باعث می‌شود موتور پر سر و صداتر شود. این رخداد دقیقا همان چیزی است که جهش گفته شده انجام می‌دهد؛ باعث می‌شود این ژن بیش از حد فعال شود.
دقیقا چه اتفاقی می‌افتد؟
پژوهشگران از دامپزشکان کمک گرفتند تا نمونه‌های پوستی از چهار گربه کالیکو که خز رنگی دارند، تهیه کنند. دانشمندان سلول‌های تولید کننده رنگدانه را در نواحی نارنجی و سیاه خز آن‌ها بررسی کردند و دریافتند که ژن ARHGAP36 در نواحی نارنجی بسیار فعال‌تر است.
این فعالیت بیش از حد ژن گفته شده، فعالیت گروهی از ژن‌های دیگر را که مسئول تولید ملانین تیره هستند، کاهش می‌دهد و باعث می‌شود سلول‌ها رنگدانه روشن‌تری به نام «فئوملانین» تولید کنند که به گربه‌ها رنگ نارنجی متمایزی اعطا می‌کند.
رنگ خز و تفاوت شخصیت
جالب اینجا است که این ژن نه تنها در پوست بلکه در مغز و غدد درون ریز نیز فعال است. این مسئله می‌تواند دریچه‌ای به سوی فرضیه‌های جالبی مانند ارتباط میان رنگ خز و نوع شخصیت گربه‌ها باز کند.
ساساکی می‌گوید: «بسیاری از مردم فکر می‌کنند گربه‌های نارنجی دوستانه‌تر هستند یا به گمان برخی دیگر وحشی‌تر هستند.» «هنوز هیچ مدرک علمی قطعی وجود ندارد؛ اما چه کسی می‌داند؟ شاید در آینده رابطه واقعی میان ژن‌ها و رفتار آشکار شود.»
اهمیت پژوهش
مسئله قابل توجه طبق گفته ساساکی این مسئله است که ژن گفته شده در انسان‌ها نیز وجود دارد و در برخی پژوهش‌ها با مواردی مانند سرطان پوست و ریزش مو مرتبط دانسته شده است. از این‌رو، او امیدوار است که این کشف به پیشرفت پژوهش‌های پزشکی در آینده کمک کند و از مرزهای علم جانورشناسی فراتر رود.
گربه‌های نارنجی گونه‌ای از گربه‌های خط‌دار (Tabby cat) هستند. تابی اصطلاحی است که برای هر گربه اهلی که روی پیشانی‌اش علامت M شکل خاصی دارد استفاده می‌شود.
انتهای پیام/
