۲ سناریو محتمل برای قطعی امروز صبح اینترنت بین الملل ایران

به گزارش خبرگزاری آنا؛ بامداد امروز، یکشنبه ۱۵ تیر، برخی کاربران در ایران با اختلال یا قطعی در دسترسی به اینترنت بین‌الملل مواجه شدند.

طبق گزارش سایت بین‌المللی نت‌بلاکس، این اختلال از ساعت ۲ بامداد آغاز شد و تا حوالی ساعت ۴ ادامه داشت. داده‌های زنده شبکه نشان می‌داد که اتصال اینترنت بین‌الملل در ایران مختل شده بود و برخی گزارش‌های مردمی نیز این موضوع حکایت می‌کرد.

اختلال مورد اشاره باعث شد که شرکت ارتباطات زیرساخت در توضیحی کوتاه، بدون اشاره به جزئیات احتمالی اعلام کند:

«ارتباط بین الملل برخی مسیرهای زیرساخت کشور با مشکل مواجه شده و اختلال به صورت سراسری روی بیشتر ISP های کشور اتفاق افتاده است.»

شرکت ارتباطات زیرساخت در اطلاعیه مختصر خود، هیچ اشاره‌ای به این نکته‌ نکرده است که علت بروز مشکل و اختلال روی برخی مسیرهای ارتباطی کشور چه چیزی بوده است، در حالی که افکار عمومی انتظار دارد، دستکم دلیل کلی مسئله را بداند. کسی به دنبال بیان جزئیات فنی و توضیحات مهندسی نیست اما دستکم انتظار می‌رود که شرکت ارتباطات زیرساخت در اطلاعیه‌های خود، حداقل بگوید که این اختلال در مسیرهای ارتباطی به دلیل کلی مانند قطعی فیبرنوری از یک یا چند مسیر بین‌المللی یا هرچیز دیگری بوده است.

دلایل فنی و زیرساختی احتمالی برای مختل شدن اینترنت

اکنون که اطلاع دقیقی از علت کلی مسئله در دست نیست و توضیحات شرکت ارتباطات زیرساخت مختصر بوده است، براساس تجربه و دانش موجود می‌توان گفت که احتمالا این اختلال دو ساعته روی شبکه بین‌الملل به یکی از ۲ سناریوی قطعی به دلایل فنی یا دفع حملات سایبری مربوط بوده است.

پیرامون علل فنی که امکان دارد، منجر به اختلال یا قطعی دسترسی به شبکه بین‌الملل شود، دلایلی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم شایع‌تر هستند:

- خرابی یا قطعی مسیرهای زمینی فیبرنوری ورودی اینترنت بین‌الملل به کشور

- خرابی در کابل‌های زیردریایی بین‌المللی که ستون فقرات ارتباطات جهانی هستند

- نقص در مراکز تبادل اینترنت (IXP) یا تجهیزات حیاتی مانند روترها و سوئیچ‌ها

- اشتباه در پیکربندی پروتکل‌های مسیریابی (مانند BGP) که می‌تواند مسیرهای ارتباطی را مختل کند که در موارد فعلی مرتبط با ایران دور از ذهن است

- نوسانات برق یا آتش‌سوزی در مراکز داده که می‌تواند خدمات را به‌طور کامل متوقف کند که درباره مورد فعلی صدق نمی‌کند.

بنابراین اگر اختلال ایجاد شده در برخی مسیرهای ارتباطی کشور مربوط به مسائل فنی باشد، به احتمال زیاد دلیل این رخداد قطعی در مسیرهای دریایی یا زمینی اینترنت بین‌الملل کشور بوده است.

علت دفاع سایبری بوده است؟

جلوگیری از حملات سایبری به زیرساخت‌های حیاتی کشور دلیل احتمالی دیگری است که با توجه به شرایط ویژه فعلی کشور و تلاش متجاوزان به حریم ایران برای ضربه زدن به کشور از هر طریقی، ولو حملات سایبری، شاید محتمل باشد، البته انتظار می‌رود که اگر دلیل چنین مسئله‌ای بوده است، توسط وزارت ارتباطات به طور شفاف اعلام شود، تا مردم پیش از قبل با کینه‌های دشمنان ایران نسبت به کشور خود آگاه شوند و همراهی بیشتری نیز از خود نشان دهند.

اغلب حملات سایبری که سبب ایجاد ایجاد اختلال در شبکه اینترنت کشور می‌شود، از نوع حملات منع خدمت یا DDOS هستند که مهاجم با ارسال بار اضافه روی شبکه، پهنای باند کشور را اشباع و خدمت رسانی را مختل می‌کند.

نوع دیگری از محدودیت شبکه زمانی اتفاق می‌افتد که مهاجم به حریم سایبری ایران با اهدافی مانند سرقت اطلاعات حیاتی کشور یا وارد کردن صدمه جدی به خدمات سایبری به زیرساخت‌های ارتباطی ایران حمله می‌کند و مدافع سایبری که وظیفه حفاظت از زیرساخت‌های کشور را برعهده دارد، شبکه بین‌الملل را مدیریت و محدود می‌کند تا دسترسی مهاجم به دارایی سایبری مردم ایران محدود شود.

 احتمال وقوع محدودیت‌هایی از این دست در شبکه کشور با توجه به اظهارات اخیر وزیر ارتباطات نیز دور از ذهن نیست.

وی چند روز پیش در پاسخ به پرسش خبرنگاران اعلام کرده بود: «بخشی از اختلالات اخیر ناشی از حملات خارجی شناسایی‌شده است و تصمیم‌گیری‌ها با توجه به ملاحظات امنیتی انجام می‌شود».

این اظهارات نشان می‌دهد که وقوع چنین محدودیت‌هایی در برخی موارد برای حفاظت از حریم سایبری ایران ضرورت پیدا کند، البته این که مورد اخیر مربوط به این سناریو بوده است یا خیر، با قطعیت نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد اما وجود ردپای حملات سایبری نیز غیرممکن نیست، همانطور که برخی رسانه‌های مرتبط با فناوری اطلاعات، در این خصوص اظهارنظرهایی داشته‌اند.

اطلاع رسانی شفاف حلقه مفقوده 

البته وقوع اختلال یا قطعی به خصوص در مسیرهای بین‌المللی با توجه به اینکه مدیریت بخش قابل توجهی از آن مربوط به داخل کشور نیست و وظیفه وزارت ارتباطات از زمانی که پهنای باند بین‌الملل خریداری شده از طریق مسیرهای زمینی و دریایی به ایران می‌رسد، شروع می‌شود و البته تسلط مهاجمان به ایران بر شبکه بین‌الملل و توان آن‌ها برای سوءاستفاده از این تسلط جهت حملات سایبری، موضوع دور از ذهنی نیست.

ولی این موضوع ضرورت اطلاع‌رسانی شفاف، دقیق و به‌موقع از سوی نهادهای متولی توسعه شبکه ارتباطی کشور به خصوص وزارت ارتباطات و شرکت ارتباطات زیرساخت را نفی نمی‌کنند، در این مورد خاص انتظار می‌رفت که اعلام شود، مسئله قطعی کابل‌های زمینی یا دریایی است یا حمله سایبری و دفاع از حریم ایران موضوعی بوده که اختلال مورد اشاره را ایجاد کرده است.

بی‌اطلاعی کاربران از دلایل اختلال، علاوه بر اینکه موجب سردرگمی و نارضایتی عمومی می‌شود، بازار شایعات و سواستفاده رسانه‌های ضد منافع ملی را نیز داغ می‌کند.

در چنین شرایطی، لازم است مسئولان با زبان عمومی برای مردم، دلایل فنی یا دفاعی اختلالات پیش‌آمده را توضیح دهند و با همراه‌سازی افکار عمومی، از بروز شایعات و بی‌اعتمادی جلوگیری کنند.