خروج آمریکا از عین الاسد/ عقب‌نشینی ظاهری یا ادامه سلطه راهبردی؟
به گزارش خبرگزاری آنا، ورود نظامی آمریکا به عراق در مارس ۲۰۰۳ با ادعای جستجوی سلاح‌های کشتار جمعی، به یک فاجعه انسانی و امنیتی تبدیل شد. بمباران گسترده شهر‌ها و حملات نظامی باعث کشته شدن صد‌ها هزار غیرنظامی و تخریب زیرساخت‌های حیاتی شد.
اوج حضور نظامی آمریکا در سال ۲۰۰۷ بود، با بیش از ۱۷۰ هزار نیرو. پس از توافق خروج نیروهای رزمی در دسامبر ۲۰۱۱، تنها شمار محدودی باقی ماندند که مأموریتشان محافظت از سفارت و پشتیبانی امنیتی بود.
در سال ۲۰۱۴، با ظهور داعش و تصرف سریع مناطق گسترده‌ای در عراق و سوریه، آمریکا دوباره وارد شد و مأموریت رزمی و مشورتی را با هدف بازسازی نیروهای امنیتی عراق آغاز کرد. پس از پایان کنترل داعش، مأموریت رزمی خاتمه یافت، اما حدود ۲۵۰۰ نیروی آمریکایی در عراق باقی ماندند تا مأموریت مشورتی و آموزش نیروهای عراقی و مقابله محدود با داعش ادامه یابد.
خروج مرحله‌ای نیروها: بغداد و الانبار به اربیل
بر اساس توافق‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۴ میان بغداد و واشنگتن، خروج نیروها به شکل مرحله‌ای انجام می‌شود:
مرحله اول (تا سپتامبر ۲۰۲۵): نیروها از پایگاه «عین‌الاسد» در الانبار و فرودگاه بغداد خارج شده و به پایگاه «حریر» در اربیل منتقل می‌شوند.
مرحله دوم (تا سپتامبر ۲۰۲۶): مأموریت ضد داعش در سوریه ادامه دارد و حضور محدود در شمال عراق حفظ می‌شود.
این عقب‌نشینی نشان می‌دهد که خروج از بغداد و الانبار ≠ پایان حضور آمریکا در عراق؛ بلکه تمرکز نیروها به شمال کشور منتقل شده و مأموریت مشورتی و راهبردی ادامه خواهد داشت.
فشار داخلی و مطالبه حاکمیت ملی
از سال ۲۰۲۰، اعتراضات مردمی و مصوبه‌های پارلمان عراق بار‌ها خواستار خروج نیروهای خارجی شده‌اند. نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، اعلام کرده است که عراق توان مقابله با بقایای داعش را دارد و ادامه حضور نیروهای خارجی ضرورتی ندارد.
این فشار داخلی، در کنار نگرانی از نقض حاکمیت ملی و هدف شدن نیروهای آمریکایی توسط گروه‌های شبه‌نظامی، اصلی‌ترین عامل عقب‌نشینی مرحله‌ای آمریکا محسوب می‌شود.
نقشه راهبردی بزرگ‌تر واشنگتن
جابجایی نیروها به اربیل تنها یک تغییر ظاهری نیست؛ بلکه بخشی از استراتژی گسترده آمریکا برای حفظ نفوذ و توان مداخله راهبردی در منطقه است:
- تمرکز بر شمال عراق و اربیل
کنترل مسیر‌های شمالی عراق، نظارت بر مرز‌ها با کردستان و سوریه و جلوگیری از عبور تسلیحات ایران به لبنان و حزب‌الله.
- ادامه مأموریت در سوریه
نیروهای آمریکایی از اربیل همچنان عملیات ضد داعش و حمایت لجستیکی از مأموریت‌های منطقه‌ای را انجام می‌دهند.
- حفظ فشار سیاسی و نظامی
حضور محدود به آمریکا امکان می‌دهد تا شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران را مهار کند و توازن قدرت در منطقه را حفظ کند.
- فریب افکار عمومی
خروج ظاهری از بغداد و الانبار، تصویری از احترام به حاکمیت عراق ایجاد می‌کند، در حالی که کنترل واقعی و توان مداخله راهبردی همچنان باقی است.
پیامدهای منطقه‌ای و مقابله با نفوذ ایران
حضور آمریکا در عراق، اگرچه به ظاهر برای مقابله با داعش توجیه شده، در واقع برای مهار ایران و گروه‌های نیابتی آن نیز است:
- محدود کردن انتقال تسلیحات ایران به سوریه و لبنان و حمایت از حزب‌الله.
- پاسخ به حملات شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران علیه پایگاه‌های آمریکایی.
- افزایش توانایی واشنگتن برای دخالت سریع در بحران‌های منطقه‌ای و تأثیرگذاری بر امنیت اسرائیل و همسایگان.
به گزارش آنا، کاهش فشار مستقیم در بغداد و الانبار: اعتراضات مردمی و مصوبه‌های پارلمان باعث عقب‌نشینی ظاهری شده‌اند.
- حفظ حضور راهبردی: تمرکز نیروها در اربیل همچنان امکان مداخله سریع و نظارت منطقه‌ای را فراهم می‌کند.
- پیام به ایران و گروه‌های نیابتی: آمریکا همچنان مسیر‌های لجستیکی ایران و فعالیت شبه‌نظامیان را تحت نظر دارد.
- پیروزی سیاسی برای نخست‌وزیر عراق: عقب‌نشینی ظاهری، نمایشی از تحقق حاکمیت ملی است، در حالی که حضور واقعی آمریکا ادامه دارد.
عقب‌نشینی مرحله‌ای آمریکا، نمایشی از کاهش فشار سیاسی و احترام به حاکمیت ملی عراق است. با این حال، انتقال نیروها به اربیل و ادامه مأموریت ضد داعش در سوریه نشان می‌دهد که واشنگتن هنوز نقشه بزرگ‌تر خود برای کنترل راهبردی منطقه را دنبال می‌کند.
عراق امروز بیش از هر زمان دیگری خواهان پایان حضور خارجی و تحقق حاکمیت ملی است، و عقب‌نشینی کنونی، نتیجه شکست سیاست‌های آمریکا در تثبیت امنیت و مشروعیت است، نه نشانه حسن نیت یا احترام واقعی به استقلال عراق.
انتهای پیام/
