مسئولان، مستندهای محیط‌زیستی را ببینند/ گونه مهم سینمای مستند با تولیداتی محدود
رضا اکبریان گالشکلایی، مستندساز، پژوهشگر، فعال حوزه محیط زیست در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا با اشاره به وضعیت تولید این آثار در ایران بیان کرد: تولید فیلم‌های مستند در این حوزه، در هر چند سال، شاید کمتر از انگشتان یک دست باشد. دلیل اصلی‌اش هم این است که مراکز تولیدی آثار مستند، اقبالی به تولید این گونه آثارندارند. منظور من از مستندهای محیط زیستی، آثاری هستند که موضوع خود را درست واکاوی کرده و ابعاد گوناگون آن را با زبان سینما روایت کنند. چنین فیلم‌هایی، چون ناگزیر از نزدیکی به برخی خط قرمز‌ها هستند، کمتر در ایران امکان تولید پیدا می‌کنند.
نادیده گرفتن این آثار از سوی مسئولان، به نفع جامعه نیست
اکبریان درباره نقش مستند در مواجهه با بی‌توجهی مدیران به بحران‌های محیط زیستی گفت: یکی از کارکرد‌های اصلی مستند، آگاهی‌بخشی است. اما متأسفانه مسئولان کمتر به هشدار‌های این‌گونه سینما توجه می‌کنند. اگر به تماشای این آثار بنشینند و تأمل بیشتری داشته باشند، قطعاً تصمیم‌های دقیق‌تری خواهند گرفت. فیلمساز مستند با پژوهشی عمیق به دانشی می‌رسد که می‌تواند برای مسئولان، سیاستگذاران و مردم مفید باشد. نادیده گرفتن این آثار، قطعاً به زیان جامعه خواهد بود.
کارگردان مستند «آب بندان» در ادامه، با اشاره به اهمیت دیده‌شدن مستند‌ها از سوی مسئولان، تأکید کرد: مسئولان و سیاستگذاران باید ملزم شوند که حداقل یک روز در هفته یا ماه، به تماشای مستندهای مرتبط با حوزه کاری خود، در وزارتخانه یا نهاد اجرایی مرتبط بنشینند. مجلس می‌تواند این الزام را در قالب یک لایحه تصویب کند و این الزام را به تمامی وزارخانه‌ها و نهاد‌های اجرایی ابلاغ کند، تا تماشا و واکاوی فیلم مستند، به یک فرهنگ میان مدیران کشور تبدیل شود.
این مستندسازافزود: اگر فرصتی برای شناخت جامعه و چالش‌ها از طریق سینمای مستند فراهم شود، نتایج آن حتماً به نفع مردم خواهد بود. مسئولان اگر واقعا به شناخت نیاز دارند، باید مستند ببینند؛ نه صرفاً به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌مثابه ابزار تحلیل اجتماعی و حتی مدیریتی.
زمان محدود است؛ مجوز و بودجه هم نمی‌دهند
اکبریان درباره چالش‌های اصلی ساخت این‌گونه آثار بیان کرد: عدم صدور مجوز ازسوی مسئولان برای ورود مستندسازان به ساخت چنین مستندهایی، عمده‌ترین چالش این موضوع است. بسیاری از مستندسازان اجازه ورود به مناطق یا پرونده‌هایی که باید روایت شوند را ندارند. از سوی دیگر، بودجه تولید هم مسئله بسیار مهمی است. تولید یک مستند محیط زیستی نیازمند زمان و فرصت کافی است و گاهی به چندین سال زمان نیاز دارد. نبود حمایت مالی، دلیل اصلی کم‌تعداد بودن این آثار در سینمای ایران است.
قبل از آنکه میلیارد‌ها تومان از بیت المال هدر برود، از سینما کمک بگیرید
در ادامه گفت‌و‌گو، این مستندساز پیشنهاد مهمی را برای نهاد‌های حاکمیتی مطرح کرد و گفت: همه دستگاه‌های اجرایی کشور، قبل از آنکه طرح و پروژه‌ای را به تصویب برسانند و اجرا کنند، از صنف مستندسازان دعوت کنند تا در قالب یک فیلم، نقاط ضعف و قوت آن طرح و ابعاد مختلف آن را بررسی کنند.
اکبریان گفت: مثلاً سدی ساخته می‌شود و بعد از میلیارد‌ها هزینه تازه متوجه می‌شوند که ساخت آن اشتباه بوده، جغرافیایی که انتخاب کرده‌اند برای احداث سد مناسب نبوده و یا اینکه چالش اساسی در چرخه‌ی اکوسیستم با ساخت این سد بوجود خواهدآمد؛ پس چه بهتر است که قبل از وقوع این اتفاقات، از سینمای مستند کمک بگیرند، تا چند صد میلیارد از بودجه بیت المال و طبیعتی که از نیاکان به ارث برده‌ایم، هدر نرود.
کارگردان مستند «آب بندان» تأکید کرد: باید بپذیریم که سینمای مستند و مستندساز می‌تواند بازوی مشورتی حکمرانی باشد. این را باید قانون‌گذاران و دولتمردان جدی بگیرند. ما با تصویر می‌توانیم پیش‌بینی کنیم، هشدار دهیم و مسیر‌های غلط را اصلاح کنیم.
مخاطبان اصلی این مستند‌ها چه کسانی هستند؟
اکبریان در پاسخ به این سؤال که مخاطب اصلی مستندهای محیط زیستی چه کسانی‌اند، گفت: قطعاً مردم، مخاطب اصلی‌اند. ولی بعضی از آثار به‌خاطر نگاه تخصصی‌شان، بیشتر مناسب مسئولان و فعالان حوزه محیط زیست هستند. باید به این مستند‌ها به‌مثابه گزارش‌هایی استراتژیک نگاه شود.
از آثار رضا اکبریان گالشکلایی، مستندساز، پژوهشگر و فعال محیط زیست، می‌توانیم به مستندهایی، چون آب بندان، یاسین، کوز نیز اشاره کنیم.
انتهای پیام/
