پایان سفر هنری محمود فرشچیان؛ مروری بر کارنامه درخشان نگارگر مکتب اصفهان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، زنده یاد محمود فرشچیان در ۴ بهمن ۱۳۰۸ شمسی (۱۹ ژانویه ۱۹۳۰ میلادی) در اصفهان به دنیا آمد. پدرش، غلامرضا، تاجر فرش و هنر‌دوستی بود که فرشچیان را به کارگاه نگارگری استاد میرزا آقا امامی فرستاد؛ سپس در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان در کلاس استاد عیسی بهادری آموزش دید.
تحصیلات و تأثیر غرب
بعد از تحصیلات، برای تحقیق درباره آثار هنرمندان غربی به اروپا سفر کرد و با علاقه‌ای خاص، از نخستین نفراتی بود که با کتاب و قلم وارد موزه می‌شد و آخر از همه خارج می‌شد.
بازگشت به ایران و مسئولیت‌های فرهنگی
با بازگشت، در اداره هنرهای ملی آغاز به کار کرد و بعد‌ها مدیر این اداره و استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد.
سبک هنری و نوآوری
فرشچیان با ترکیب‌سازی نگارگری سنتی (مکتب صفوی) و تأثیر از هنر اروپایی، سبکی پویا، حجم‌دار و فضاسازی خیال‌انگیز را پایه‌گذاری کرد.
آثار برجسته
از شاخص‌ترین آثار او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عصر عاشورا، ضامن آهو (دو تابلو)، پنجمین روز آفرینش، جنّت فردوس، طراحی ضریح امام رضا (ع) و امام حسین (ع)
- تابلوی شمس و مولانا که در سال ۱۳۸۶ خورشیدی خلق و رونمایی شد. این اثر با الهام از «دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست»، با هدف بازنمایی هویت ایرانی مولانا، طراحی شد
- بیش از ۵۰ اثر در موزه کاخ سعدآباد نگهداری می‌شود؛ همچنین آثار او در نمایشگاه‌های فردی و گروهی در سراسر جهان حضور داشته‌اند.
روایت‌های شنیدنی استاد فرشچیان از خلق آثار مذهبی و طراحی ضریح امام رضا(ع)
استاد محمود فرشچیان، نگارگر برجسته ایرانی، در گفت‌وگوهایی از خاطرات خلق آثار مذهبی‌اش، از طراحی ضریح امام رضا(ع) تا خلق تابلوی «ظهر عاشورا»، با نگاهی سرشار از ایمان و توکل به یاد کرده است.
به طور مثال وی در روایتی از روزهای طراحی ضریح امام رضا(ع) گفته بود: «در قطار دستم به جایی گیر کرد و عضله دستم پاره شد. فکر نمی‌کردم دیگر بتوانم طرح بزنم، اما دستی که متألم و دردناک بود، توانست کوچک‌ترین جزئیات را بکشد و تمام زوایای موازی را طراحی کند. این را عنایت خداوند و امام رضا می‌دانم.»
وی درباره دستمزد این کار نیز تأکید کرده بود: «همه تابلوهای مذهبی من وقف است؛ قیمت و پولی در میان نیست. حتی جایی خواستند به من هدیه بدهند، قبول نکردم. هم برای این ضریح و هم برای هفت شهر عشق امام حسین(ع) و سایر کارهایم.»
فرشچیان همچنین درباره خلق تابلوی «ظهر عاشورا» گفته بود: «بدون طرح اولیه، به جای روضه‌خوانی دست به قلم‌مو شدم و خیلی سریع، با عنایت غیب، گویا کارم انجام شد.»
در یکی از گفت‌وگوها، مصاحبه شونده به مهربانی استاد اشاره کرده و می‌گوید: «مهمترین ویژگی‌ای که در نگاه و کلام استاد می‌دیدم، مهربانی او بود» و در جای دیگری تلفیق هنر سنتی ایران با هنر مدرن غربی را اینگونه درباره او توصیف می‌کند: «مکتب محمود فرشچیان تلفیق نگارگری سنتی برگرفته از مکتب صفویه و برخی آموزه‌ها و شیوه‌های هنری اروپایی است»
منزلگاه نهایی
استاد محمود فرشچیان علی رغم اینکه همسرشان اخیرا اعلام کردند که بیماری‌شان ذات الریه است و به منزل منتقل شدند ، اما صبح امروز ۱۸ مرداد ۱۴۰۴ درگذشت.
محمود فرشچیان راهی بی‌نقص و بدیع را در نگارگری ایرانی پیمود؛ از کودکی در کارگاه‌های استادان بزرگ، تا خلق آثاری ماندگار در موزه‌ها و طراحی‌های مقدس. همچنان مهربانی و نوآوری او الهام‌بخش هنردوستان است.
محمود فرشچیان در طول بیش از هفت دهه فعالیت هنری، افتخارات و جوایز ارزشمندی کسب کرد که جایگاه او را در هنر ایران و جهان تثبیت کرد.
از جمله مهمترین این جوایز می‌توان به نشان درجه یک هنر جمهوری اسلامی ایران، نشان فرهنگ و هنر ایتالیا، مدال طلای آکادمی هنر جهان مسکو، نشان شوالیه فرهنگ و ادب فرانسه، و لوح تقدیر یونسکو اشاره کرد. همچنین، او از سوی موزه هنر وین، موزه متروپولیتن نیویورک و چندین مرکز هنری معتبر در اروپا و آسیا مورد تقدیر قرار گرفت.
فرشچیان در ایران نیز بارها در جشنواره‌های هنرهای تجسمی و رویدادهای ملی به‌عنوان استاد برجسته مینیاتور معرفی شد و آثارش در مجموعه‌های مهم داخلی و خارجی، به‌عنوان گنجینه فرهنگی ثبت و نگهداری می‌شود.
خبرگزاری آنا درگذشت این هنرمند برجسته را به جامعه هنری ، مردم و خانواده‌شان تسلیت می‌گوید.
انتهای پیام/
