عرضه بیش از ۲۰۰ اثر در شبکه نمایش خانگی؛ گامی به سوی مردمی‌تر شدن سینما
گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری آنا، محمد حیدری‌پور*ـ در سال‌های نه چندان دور، دستیابی به آثار شاخص سینمای مستند ایران و جهان، ساده نبود. جشنواره «سینماحقیقت» مهمترین درگاهی بود که می‌شد از طریق آن به جهان جذاب سینمای مستند ورود کرد، انبوهی فیلم درخشان داخلی و خارجی دید و پس از آن، همواره در حسرت دوباره تماشای این فیلم‌ها ماند. گاهی رد پای بعضی از این فیلم‌های درخشان به جشنواره فیلم فجر می‌رسید، مثلا مستند «باراکا» (ران فریک) اواخر دهه ۸۰ در سینما فلسطین که سال رسانه جشنواره فیلم فجر بود روی پرده رفت و از آن استقبال شد. با تغییر جهان، همراه با تنوع روش‌های توزیع و نمایش و عرضه آثار داستانی و مستند و تولد پلتفرم‌ها، شیوه ارائه آثار دگرگون شد.
سینمای مستند و انیمیشن، فیلم‌های کوتاه و تجربی، در درگاه‌های مختلف عرضه شده‌اند و حتی در ایران، پلتفرم‌های مختلف با وجودی که بر سینمای سرگرم‌کننده و پلتفرم‌ها تمرکز دارند، عرصه‌ای وسیع هستند تا سینمایی دیده شود که کمتر راه به اکران داشت. مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی در ۵ سال گذشته کوشیده علاوه بر جشنواره «سینماحقیقت» که هنوز مهمترین منبع و مرجع تماشای مستند است، فیلم‌هایش را در پلتفرم‌ها اکران کند.«هاشور» خانه اصلی بود و حالا پای «فیلیمو» به عنوان پرمخاطب‌ترین پلتفرم به دنیای مستند باز شده، عرضه بیش از ۲۰۰ مستند در این درگاه، برای تماشاگران و علاقه‌مندان سینمای مستند یک اتفاق خوش‌یمن است. مستند‌هایی که بسیاری از آنها، بار‌ها ستایش شده، اما دسترسی عمومی به آنها وجود نداشته حالا در مرحله دیده شدن و قضاوت هستند.
این ماجرا برای مستندسازان هم برکت دارد، مرور سینمای مستند ایران (دست کم در بازه ده سال اخیر) تصویری از سینمای مستند ایران و تلاش‌هایش ارائه می‌دهد، کارنامه بسیاری از مستندسازان را می‌توان بررسی کرد و نقاط روشن و تاریک و امتیاز‌های این آثار را دانست. سینماگران مستند در این سال‌ها همواره از نحوه توزیع و نمایش فیلم‌هایشان گلایه داشته و معتقد بودند نهاد‌های متولی تولید مستند (مرکز گسترش، حوزه هنری، خانه مستند و ...) بهایی به دیده شدن فیلم‌ها نمی‌دهند و این موضوع آزاردهنده و نابودکننده انگیزه است، حال باید این فرصت را غنیمت دانست و به آن توجه کرد.
نکته مهم این که، بخشی از مخاطبان سینمای ایران، دلبستگی خاصی به سینمای داستانی با فضا‌های تکراری و داستان‌های کلیشه‌ای اش ندارد، این تماشاگر حالا فرصت شناخت جذابیت‌های سینمای مستند ایران را دارد، سینمایی که فیلم‌هایش ضعیف و قوی، کهنه و نو، بسیار متنوعند. فیلم‌هایی درباره تاریخ ایران، درباره سینما، درباره محیط زیست، درباره ایران زیبا، درباره زنان و مردان، این تنوع و گوناگونی در سینمای داستانی وجود ندارد، اما به دلیل ماهیت سینمای مستند، بخشی جدی از آن است.
جهان امروز، جهان پلتفرم‌هاست، عرضه آثار مستند در پلتفرم‌های داخلی حتی اگر در کوتاه مدت نتیجه نداشته باشد، در طولانی مدت، موثر و مفید است، اقدام مرکز گسترش، راهی است به سوی آینده. تربیت نسلی که مستند خواهد دید و محدود به جشنواره‌ها نخواهد شد. امید که تماشاگران ایرانی با حمایت از سینمای مستند ایران، این مسیر را هموارتر کنند.
* کارشناس و فعال حوزه پخش فیلم
انتهای پیام/
