سامورایی‌ها در برابر دروغگویان مجازی صف‌آرایی می‌کنند
به گزارش خبرگزاری آنا؛ ژاپن به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای آسیایی، با رشد سریع شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های دیجیتال، با چالش‌های فزاینده‌ای در زمینه انتشار اخبار جعلی مواجه شده است. این کشور با جمعیتی بیش از ۱۲۳ میلیون نفر و ضریب نفوذ اینترنت بالای ۸۸ درصد، بستری حساس برای انتشار اطلاعات نادرست محسوب می‌شود. دولت ژاپن در پاسخ به این تهدیدات، مجموعه‌ای از اقدامات قانونی، نظارتی و فناورانه را برای مقابله با اخبار جعلی در دستور کار قرار داده است.
جایگاه اخبار جعلی در سیاست‌های رسانه‌ای ژاپن
برخلاف برخی کشورها که قوانین کیفری مستقیم برای اخبار جعلی دارند، ژاپن رویکردی ترکیبی و چندلایه اتخاذ کرده است. در قالب سیاست‌های رسانه‌ای، انتشار اطلاعات نادرست به‌ویژه در زمینه‌های امنیت ملی، سلامت عمومی و انتخابات، به‌عنوان تهدیدی برای نظم اجتماعی تلقی می‌شود. دولت ژاپن تلاش کرده است با حفظ تعادل میان آزادی بیان و سلامت اطلاعات، چارچوبی برای مقابله با اخبار جعلی طراحی کند.
نقش سکوها و مسئولیت‌پذیری رسانه‌های اجتماعی
بر اساس گزارش Asahi Shimbun، دولت ژاپن در سال ۲۰۲۴ پیشنهادهایی برای سخت‌گیری بیشتر در مقررات رسانه‌های اجتماعی ارائه کرده است.
این پیشنهادها شامل الزام سکوها به حذف سریع محتوا، ایجاد کانال‌های گزارش‌دهی، تعلیق حساب‌های متخلف و کاهش دیده‌شدن پست‌های مضر در نتایج جست‌وجو است. همچنین، سکوها باید دستورالعمل‌های شفاف برای حذف محتوا داشته باشند و اطلاعات مربوط به فرآیندهای نظارتی را افشا کنند.
مجازات متخلفان و خلأهای قانونی
ژاپن فعلاً فاقد قانون کیفری صریح برای مجازات منتشرکنندگان اخبار جعلی است، اما در مواردی که اطلاعات نادرست موجب آسیب به امنیت ملی یا سلامت عمومی شود، امکان پیگرد قضایی وجود دارد. کارشناسان معتقدند که ماده ۲۱ قانون اساسی ژاپن که محرمانگی ارتباطات را تضمین می‌کند، مانعی برای مداخله مستقیم دولت در حذف محتواست. با این حال، دولت در حال بررسی اصلاحات قانونی برای افزایش اختیارات اجرایی خود است.
استفاده از هوش مصنوعی برای مقابله با اطلاعات نادرست
ژاپن در سال مالی ۲۰۲۳ سامانه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی راه‌اندازی کرده است که وظیفه جمع‌آوری، تحلیل و ردیابی اطلاعات جعلی در رسانه‌های اجتماعی را برعهده دارد. این سامانه به‌ویژه برای شناسایی کمپین‌های اطلاعاتی خارجی طراحی شده و می‌تواند الگوهای نفوذ شناختی را در میان‌مدت و بلندمدت تحلیل کند. این اقدام بخشی از راهبرد امنیت ملی ژاپن برای مقابله با جنگ شناختی است.
نقش رسانه‌های عمومی در مقابله با اخبار جعلی
رسانه ملی ژاپن NHK از سال ۲۰۱۳ تیمی با عنوان Social Listening Team راه‌اندازی کرده که به‌صورت ۲۴ ساعته شبکه‌های اجتماعی را رصد می‌کند. این تیم در مواقع بحران مانند زلزله نوتو در سال ۲۰۲۴، توانسته است به‌سرعت اخبار جعلی را شناسایی و خنثی کند. فعالیت‌های این تیم نشان‌دهنده نقش مهم رسانه‌های عمومی در حفظ سلامت اطلاعاتی جامعه است.
ابتکار EPaD و همکاری چندجانبه
وزارت امور داخلی ژاپن دو سال قبل مجموعه‌ای از اقدامات موجود برای مقابله با اخبار جعلی را تحت عنوان EPaD منتشر کرد. این ابتکار در نشست IGF Kyoto معرفی شد و شامل همکاری میان دولت، شرکت‌های خصوصی، دانشگاه‌ها و نهادهای مدنی است. هدف اصلی EPaD، ارتقاء سواد رسانه‌ای، توسعه فناوری‌های راستی‌آزمایی و ایجاد شبکه‌ای از نهادهای همکار در سطح ملی و بین‌المللی است.
چالش‌های حقوقی و فرهنگی در اجرای مقررات
یکی از چالش‌های اصلی ژاپن، حفظ تعادل میان آزادی بیان و مقابله با اطلاعات نادرست است. فرهنگ رسانه‌ای ژاپن بر اعتماد عمومی و اعتبار رسانه‌ها تأکید دارد، اما با گسترش پلتفرم‌های جهانی، این تعادل به خطر افتاده است. دولت تلاش دارد با تدوین مقررات شفاف و مشارکت رسانه‌ها، از تفسیرهای سلیقه‌ای و سرکوب انتقادات مشروع جلوگیری کند.
نقش آموزش و سواد رسانه‌ای
ژاپن در کنار برخوردهای قانونی، بر آموزش عمومی و ارتقاء سواد رسانه‌ای تأکید دارد. برنامه‌های آموزشی در مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها برای آموزش تشخیص اخبار جعلی، تحلیل منابع و استفاده مسئولانه از فضای مجازی طراحی شده‌اند. این رویکرد، جامعه را در برابر فریب‌های اطلاعاتی مقاوم‌تر می‌سازد و مشارکت شهروندان را در حفظ سلامت اطلاعاتی افزایش می‌دهد.
چشم‌انداز آینده و ضرورت اصلاحات
امروزه با توجه به پیچیدگی تهدیدات شناختی و اطلاعاتی، ژاپن در مسیر تدوین قوانین جامع‌تر و ایجاد نهادهای تخصصی برای مقابله با اخبار جعلی قرار دارد.
همکاری با کشورهای عضو G7، توسعه فناوری‌های راستی‌آزمایی و تقویت رسانه‌های عمومی از جمله راهبردهای آینده این کشور است.
انتهای پیام/
