08:00 14 / 05 /1404
رئیس سازمان فضایی ایران در گفتگو با آناتک:

توسعۀ ارتباطات و اینترنت ماهواره‌ای در مدار ژئو راهکاری برای توسعه ارتباطات کشور است

توسعۀ ارتباطات و اینترنت ماهواره‌ای در مدار ژئو راهکاری برای توسعه ارتباطات کشور است
رفتن به سمت مدار‌های بالاتر از منظر اقتصادی به صرفه‌تر است، رئیس سازمان فضایی ایران در گفتگوی اختصاصی خود با خبرنگار فناوری آناتک ضمن اشاره به این موضوع، به تشریح جزئیاتی از ماهوارۀ ناهید ۲ و آیندۀ صنعت ارتباطات در فضا می‌پردازد. او در این گفت‌و‌گو توسعۀ ارتباطات و اینترنت فضایی را مکملی برای ارتباطات زمینی می‌داند که دستیابی به موفقیت‌های کلیدی در آن مسیری اجتناب ناپذیر برای کشور است.

به گزارش خبرگزاری آنا؛ صنعت فضایی ایران حدود چهار سال است که دوباره روزهای خوبی را سپری می‌کند و با شتابی چشمگیر در مسیر توسعه فناوری‌های بومی حرکت می‌کند و توانسته است گام‌های مهمی در طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره‌های تحقیقاتی و عملیاتی بردارد. یکی از نمونه‌های برجسته این پیشرفت، ماهواره ناهید ۲ است که با هدف آزمون فناوری‌های ارتباطی در مدار زمین قرار گرفته و به‌عنوان نقطه عطفی در مسیر بلوغ فنی کشور در حوزه ارتباطات فضایی شناخته می‌شود. این ماهواره که به‌طور کامل در داخل کشور طراحی و توسعه یافته، نشان‌دهنده توانمندی فزاینده ایران در ساخت زیرسامانه‌های پیچیده فضایی و مدیریت مأموریت‌های عملیاتی است؛ گامی که به ارتقاء دانش فنی منجر شده و زمینه‌ساز ورود به عرصه‌های اقتصادی و خدماتی در حوزه ارتباطات ماهواره‌ای نیز خواهد بود.

امروزه به دلیل نیازهای روزافزون کشور به زیرساخت‌های ارتباطی پایدار، به‌ویژه در مناطق فاقد پوشش زمینی، توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای مخابراتی به ضرورتی راهبردی تبدیل شده است. در شرایطی که ارتباطات زمینی به‌تنهایی پاسخ‌گوی نیازهای ملی نیستند، ماهواره‌های مخابراتی می‌توانند نقش مکمل و گاه جایگزین را ایفا کنند؛ از پشتیبانی ارتباطی در بحران‌های طبیعی گرفته تا ارائه خدمات اینترنتی در مناطق دورافتاده، در مصاحبه اختصاصی آناتک با حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، او ضمن تشریح جزئیات پرتاب ناهید ۲، به برنامه‌های آینده کشور در توسعه ماهواره‌های مخابراتی، چالش‌های فنی و اقتصادی این مسیر و اهمیت راهبردی استقلال فضایی در عصر فناوری‌های پیشرفته پرداخته است که شرح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

توسعۀ ارتباطات و اینترنت ماهواره‌ای در مدار ژئو راهکاری برای توسعه ارتباطات کشور است

دو رویکرد در توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای مخابراتی 
حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران در ابتدای گفتگوی اختصاصی خود با خبرنگار فناوری آناتک دربارۀ مسیر توسعه و پیشرفت ایران در راه‌اندازی منظومه‌ها و سیستم‌های ماهواره‌ای مخابراتی عنوان کرد: در مسیر توسعه منظومه‌ها و سیستم‌های ماهواره‌ای مخابراتی، دو رویکرد قابل اتخاذ است: نخست، استفاده از ماهواره‌های بزرگ در مدار‌های بالا نظیر مدار ژئو (با فاصله حدود ۳۶ هزار کیلومتر)، که به دلیل ابعاد و وزن بالا، هزینه‌بر و پیچیده هستند؛ دوم، بهره‌گیری از ماهواره‌های کوچک‌تر در مدار‌های پایین‌تر که با وجود هزینه کمتر، نیازمند تعداد بیشتری برای پوشش کامل جغرافیایی هستند. برای مثال، پروژه‌هایی مانند استارلینک با استقرار هزاران ماهواره در مدار‌های ارتفاع پایین، توانسته‌اند پوشش گسترده‌ای ایجاد کنند.

الزامات فنی منظومه‌های مدار پایین برای پوشش ایران 
وی افزود: در صورتی که از منظومه‌های ارتفاع پایین بخواهیم استفاده کنیم، بسته به حجم داده مد نظر، بازه زمانی ارتباطی و نیز ارتفاع ماهواره ها، چند ده تا چند هزار ماهواره در صفحات مختلف مداری باید قرار دهیم تا پوشش مد نظر برای کشور ایران فراهم شود. البته با توجه به اینکه در ارتفاع پایین ماهواره نسبت به سطح زمین حرکت نسبی دارد، این پوشش فقط اختصاص به ایران نخواهد داشت. مثلا برای یک کار اینترنت اشیا که حجم داده کم است اگر بنا باشد داده‌ها در بازه زمانی حدود ۳۰ دقیقه منتقل شود، با تعداد حدودی ۲۰ ماهواره در ارتفاع پایین میتوان این پوشش را ایجاد نمود. اگر بخواهیم زمان دسترسی‌ها کوتاه شود، تعداد ماهواره بالاتر می‌رود. 

پروژه ناهید فعلاً در مرحله آزمون و ارزیابی فناوری قرار دارد. در صورت موفقیت‌آمیز بودن این مرحله، می‌توان ماهواره‌های بیشتری را در مدارات مختلف قرار داد و در نتیجه توسعه خدمات متنوع امکان‌پذیر خواهد بود. بسته به نوع خدمات مورد نظر مانند ارسال پیام، انقال تصویر از محل خاص، یا برقراری تماس صوتی و ... می‌توان از تعدادی ماهواره در مدار پایین برای ارائه سرویس‌های مد نظر بهره گرفت

ساخت ناهید ۲ و برنامه توسعه ناهید ۳ 
معاون وزیر ارتباطات تأکید کرد: نمونۀ دوم ماهوارۀ ناهید ۲ هم ساخته شده و براساس نتایج حاصل از تست‌های نمونه اولی که پرتاب شده است، اصلاحات مورد نیاز روی آن انجام و در برنامه پرتاب قرار میگیرد. در صورت موفقیت‌آمیز بودن کلیه تست‌ها، ساخت نمونه‌های ارتقا یافته نیز در برنامه قرار می‌گیرد. همچنین، مسیر طراحی و توسعه ماهواره‌های مخابراتی بومی، با ماهواره ناهید ۳ نیز در دستور کار قرار دارد تا با افزایش ارتفاع مداری، عمر، فرکانس و پهنای باند بتوان خدمات ارتباطی گسترده‌تری ارائه داد. هدف نهایی، تثبیت فناوری و ارائه خدمات پایدار در حوزه ارتباطات و موقعیت‌یابی دقیق است.

توسعۀ منظومه‌ها و ماهواره‌های سنگین یا سبک کدام به صرفه است؟
رئیس سازمان فضایی ایران تصریح کرد: با حصول اطمینان از عملکرد صحیح سامانه ماهواره در فضا و توسعه فناوری‌های مربوطه، مؤلفه‌های اقتصادی نیز وارد مرحله تصمیم‌گیری در خصوص نحوۀ ادامۀ کار می‌شوند. در این مرحله، بررسی بازار هدف، ابعاد و ظرفیت آن، و نحوه تأمین نیاز‌های آن نیز اهمیت می‌یابد. ممکن است پس از تحلیل دقیق بازار و با بررسی تکنولوژی‌های روز و هزینه‌های مربوطه به تولید، به این نتیجه برسیم که توسعه ماهواره‌های سنگین و افزایش ارتفاع مدار، راهکار مناسب تری برای پاسخ‌گویی به نیاز‌های موجود در قیاس با منظومه‌های بزرگ مقیاس باشد. بررسی‌های حال حاضر نشان میدهد جز با ارزان سازی ساخت و پرتاب ماهواره، منظومه‌های بزرگ مقیاس در قیاس با ماهواره‌ها مخابراتی سنگینی که در مدار ژئو قرار میگیرند، اقتصادی بودنشان محل تردید است، روند‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگ ارائه دهندۀ اینترنت ماهواره‌ای همچنان راه حل‌های یکتایی در خصوص مسیر توسعه خدمات ماهواره‌ای مخابراتی ندارند. منظومه‌های ماهواره‌ای شدیدا نیاز به ارایه خدمات به صورت جهانی هستند، در غیر این صورت هزینه‌های توسعه و طراحی و ساخت و پرتاب و جایگزینی میتواند اقتصادی بودن آن را زیر سوال ببرد.

محدودیت‌های پوشش و زمان دسترسی در مدار پایین 
سالاریه در ادامه عنوان کرد: از منظر فنی، یک ماهواره می‌تواند در محدوده پوشش خود، داده‌هایی با حجم مشخص را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل کند. در ارتفاع پایین منطقه پوشش‌ها محدود‌تر میشوند، اما بازه زمانی ارسال و دریافت از یک ماهواره در زمان عبور ماهواره از یک منطقه کم‌تر از ماهواره‌های ارتفاع بالا (GEO) است، اما به دلیل حرکت نسبی و گذار ماهواره از منطقه تحت پوشش زمان دسترسی به خدمات انتقال داده کم است و نیاز به چندین ماهواره برای پوشش دائمی داریم.

آزمایش فناوری در ناهید ۲ و امکان ارتباط مستمر 
وی ادامه داد: ما در ماهواره ناهید ۲ و در مرحله آزمایش فناوری‌های مربوطه قرار داریم و از این رو ابعاد و جرم و ظرفیت انتقال داده را کمتر گرفتیم تا بلوغ فناوری در درجه اول ارزیابی شود. برای نمونه، انتقال داده‌ای با حجم چند مگابیت در یک ثانیه مورد بررسی قرار گرفته است. البته این انتقال باید در لحظه‌ای صورت گیرد که ماهواره در دید و مطقه پوشش ایستگاه زمینی قرار دارد. ولی با افزایش تعداد ماهواره‌ها، امکان برقراری ارتباط مستمر فراهم می‌شود؛ به‌گونه‌ای که با خروج یک ماهواره از محدوده دید، ماهواره بعدی وارد می‌شود و ارتباط حفظ می‌گردد. این عبور برای کشور ما معمولاً در بازه زمانی چند دقیقه (۵ تا ۱۰) دقیقه انجام می‌شود.

امکان توسعه خدمات متنوع با منظومه‌های مدار پایین 
این مقام مسئول در ادامه تأکید کرد: پروژه ناهید فعلاً در مرحله آزمون و ارزیابی فناوری قرار دارد. در صورت موفقیت‌آمیز بودن این مرحله، می‌توان ماهواره‌های بیشتری را در مدارات مختلف قرار داد و در نتیجه توسعه خدمات متنوع امکان‌پذیر خواهد بود. بسته به نوع خدمات مورد نظر مانند ارسال پیام، انقال تصویر از محل خاص، یا برقراری تماس صوتی و ... می‌توان از تعدادی ماهواره در مدار پایین برای ارائه سرویس‌های مد نظر بهره گرفت.

بررسی اقتصادی و حرکت به سمت مدار‌های بالاتر 
معاون وزیر ارتباطات در تصریح کرد: با تکمیل توسعه فناوری، مرحله بعدی ورود به عرصه اقتصادی خواهد بود. البته حوزۀ اقتصاد فضا تخصص خاص خود را میخواهد، اما بر اساس شناخت بازار پهنای باند و قیمت تمام شده ماهواره‌ها و به طور اجمالی، رفتن به سمت مدار‌های بالاتر از منظر اقتصادی به صرف‌تر است. بررسی شواهد نشان می‌دهد که حتی شرکت بزرگ ارائه دهندۀ اینترنت ماهواره‌ای به نظر نمی‌رسد که اکنون از ارائه سرویس با کمک ماهواره‌های مدار پایین به منفعت اقتصادی پیش بینی شده خود رسیده باشد. شرکت‌های ارایه دهنده خدمات ارتباطی پهن باند و اینترنت منظومه‌ای هم به سمت بزرگ‌تر کردن ماهواره‌ها و بالا بردن ارتفاع مداری سوق پیدا کرده‌اند، تا به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه‌تر حرکت کنند. البته اگر از بعد اقتصادی عبور کنیم، مسائل مربوط به امور حاکمیتی و کاربرد‌های نظامی نیز یکی از خواستگاه‌های این منظومه‌ها هست.

نقش ارتباطات فضاپایه در مناطق فاقد زیرساخت زمینی 
رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: کشور‌هایی که مناطق صعب العبور دارند یا جزایر متعدد دارند و به هر شکل امکان توسعه فیبر نوری و ارتبطات زمینی با توجه به نوع پهنه به طور کامل فراهم نیست، از مخابرات فضاپایه باید بهره می‌برند. با وجود تأخیر زمانی اندک در ارسال و دریافت داده از طریق رله ماهواره‌ای، خدمات ارتباطی از این طریق قابل ارائه می‌شود. در کشور ما نیز، زیرساخت‌های علمی و فنی لازم برای توسعه ارتباطات ماهواره‌ای تا حد خوبی فراهم و در حال پیشرفت است. هرچند اکتساب کامل بومی زمان‌بر است، اما طی سال‌های اخیر با طراحی و ساخت ماهواره‌های کوچک آغاز شده و به‌تدریج به سمت ماهواره‌های بزرگتر و سنگین‌تر با قابلیت‌های پیشرفته‌تر در تصویربرداری و ارتباطی حرکت خواهیم کرد. ا البته باید تأکید کنم که این مسیر نیازمند سرمایه‌گذاری هدفمند و پایدار است تا بتوان بدون وقفه، به بتوان به توسعه فناوری فضایی و ارائه خدمات گسترده در سطح ملی و منطقه‌ای دست یافت. 

توسعه فناوری و ساخت بومی و همچنین تامین ماهواره‌های مخابراتی از مسیر مشارکت خارجی و خرید برای مدار ژئو (با ارتفاع حدود ۳۶۰۰۰ کیلومتر) اقدامات مهمی برای کشور است؛ مسیری که با توجه به نیاز‌های ملی، نباید متوقف شود

کاربرد‌های سنجشی ماهواره‌ها در زندگی مردم 
سالاریه در خصوص کارکرد ماهواره‌ها برای بهبود زندگی مردم و تأثیر حضور یا فقدان آنها در زندگی عامۀ آنها به خبرنگار فناوری آناتک گفت: در چارچوب توسعه فناوری‌های فضایی کشور، ماهواره‌های تحقیقاتی و عملیاتی طراحی و به مدار زمین ارسال می‌شوند. هدف اصلی از این اقدامات، ارتقاء توانمندی‌های بومی در حوزه ساخت و بهره برداری از ماهواره‌ها و توسعه کاربرد‌های آنها در زمینه‌های گوناگون است. در بخش ماهواره‌ای، ماهواره‌های سنجشی نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ این ماهواره‌ها با قابلیت تصویربرداری و داده‌برداری ازسطح زمین، کاربرد‌های متنوعی در حوزه‌های کشاورزی، معدن، پایش محیط‌زیست و منابع آبی دارند. همۀ اینها از موضوعات مهم ملی و بین المللی هستند.

نقش تصاویر ماهواره‌ای در نقشه‌برداری و شرایط جوی 
وی افزود: تصاویر ماهواره‌ای همچنین در حوزه‌هایی نظیر حدنگاری و تهیه نقشه‌های دقیق از اراضی نقش کلیدی دارند. در این میان، تصاویر راداری که مستقل از شرایط جوی عمل می‌کنند، امکان تصویربرداری در شرایط پوشش ابری یا نامساعد جوی را نیز فراهم می‌سازند. این نوع تصاویر نیز در زمره داده‌های سنجشی قرار می‌گیرند و کاربرد‌های مشابهی دارند، به‌ویژه در مواردی که تصاویر اپتیکی یا باند مرئی قابل استفاده نباشند.

ارتباطات باریک‌باند؛ راهکاری مؤثر در مناطق فاقد زیرساخت 
این مقام مسئول تأکید کرد: در حوزه ارتباطات فضایی، ماهواره‌ها زیرساخت مهمی در انتقال داده محسوب می‌شوند. ارتباطات باریک‌باند، به‌ویژه در انتقال داده و پیام در شرایط اضطراری یا پایش‌های محیطی، امکان انتقال حجم محدودی از داده‌ها را از نقاط مختلف و دورافتاده فراهم می‌سازند. برای نمونه، در پایش، خشکی خاک و دما و پارامتر‌های هواشناسی در جنگل‌ها و مراتع، تشخیص نشتی خطوط انتقال نفت و گاز، یا سایر موارد مشابه، نصب سنسور در محل و انتقال داده از طریق ماهواره به ایستگاه‌های زمینی، راهکاری مؤثر و کم‌هزینه است. این روش به‌ویژه در مناطقی که فاقد زیرساخت‌های زمینی هستند، نظیر جنگل‌ها، مراتع، بیابان‌ها یا خطوط انتقال انرژی و... کاربرد فراوان دارد.

نقش ماهواره‌های باریک‌باند در اینترنت اشیاء و ارتباطات اضطراری 
معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: ماهواره‌های مخابراتی باریک‌باند همچنین در حوزه اینترنت اشیاء (IoT) و ارتباطات حداقلی اضطراری نقش مهمی ایفا می‌کنند. در شرایطی که شبکه‌های زمینی در دسترس نیستند، نظیر بحران‌های طبیعی یا مناطق دورافتاده، کاربران می‌توانند از طریق ابزار‌های گوناگون مانند تلفن همراه و اتصال به شبکه ماهواره‌ای، پیام‌های اضطراری را ارسال کنند. این قابلیت در مواقع بحران، نظیر زلزله، سیل یا حوادث صنعتی، اهمیت حیاتی دارد.

کاربرد‌های گسترده ماهواره‌های مخابراتی در مناطق فاقد فیبر نوری 
رئیس سازمان فضایی در ادامه گفت: ماهواره‌های مخابراتی همچنین در حوزه‌های پخش رادیو و تلویزیون، انتقال داده‌های حجیم، و ارائه خدمات اینترنتی در مناطق فاقد زیرساخت زمینی نظیر بیابان‌ها، دریاها، خطوط هوایی و دریایی کاربرد دارند. در چنین شرایطی، استفاده از فیبر نوری ممکن نیست و تنها گزینه قابل اتکا، ارتباطات ماهواره‌ای است.

تضمین پایداری ارتباطات در مراکز حساس با زیرساخت فضایی 
به گفتۀ او در مکان‌های حساس نظیر بانک‌ها، جایگاه‌های سوخت، و سایر مراکز مهم، وجود زیرساخت فضایی مکمل زیرساخت زمینی، تضمین‌کننده پایداری ارتباطات است.

پایش محیطی جنگل‌ها با سنسور و تصاویر ماهواره‌ای 
سالاریه در ادامه عنوان می‌کند: در برخی مناطق، نظیر جنگل‌ها، برای پایش دقیق‌تر شرایط محیطی مانند دما و خشکی، می‌توان سنسور‌هایی نصب کرد که داده‌های محیطی را اندازه‌گیری کرده و از طریق ماهواره منتقل نمایند. این داده‌ها در کنار تصاویر ماهواره‌ای، امکان تحلیل دقیق‌تر و پیش‌بینی خطراتی نظیر آتش‌سوزی را فراهم می‌سازند. در مجموع، توسعه زیرساخت‌های فضایی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ماهواره‌ای، علاوه بر حوزه‌های علمی و تحقیقاتی، در مدیریت بحران، پایش منابع، و ارائه خدمات ارتباطی پایدار، نقش راهبردی و غیرقابل جایگزینی دارد.

ضرورت بومی‌سازی در کنار خرید ماهواره‌های مدار ژئو 
وی در رابطه با خرید و توسعۀ سیستم‌های مخابراتی ماهواره‌ای مدار بالا ادامه می‌دهد: توسعه فناوری و ساخت بومی و همچنین تامین ماهواره‌های مخابراتی از مسیر مشارکت خارجی و خرید برای مدار ژئو (با ارتفاع حدود ۳۶۰۰۰ کیلومتر) اقدامات مهمی برای کشور است؛ مسیری که با توجه به نیاز‌های ملی، نباید متوقف شود. در کنار تأمین ماهواره از منابع خارجی، باید به‌طور هم‌زمان مسیر بومی‌سازی فناوری نیز دنبال گردد. علت این امر روشن است، در صورت عدم بومی‌سازی، تداوم دسترسی به این فناوری‌ها با مخاطره مواجه خواهد شد و وابستگی به منابع خارجی، به‌ویژه در حوزه‌های حساس، می‌تواند به نقطه‌ضعف راهبردی کشور تبدیل شود.

فناوری‌های پیشرفته؛ ضرورتی برای امنیت و توسعه ملی 
رئیس سازمان فضایی ایران دربارۀ غفلت از توسعۀ فناوری‌های پیشرفته و تبعات آن برای کشور به خبرنگار فناوری آناتک می‌گوید: در حوزه فناوری‌های پیشرفته (High-Tech)، احتمال مواجهه با محدودیت‌های بین‌المللی و بن‌بست‌های فناورانه بسیار بالاست. از این‌رو، حرکت به‌سوی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه فناوری‌های بومی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. فناوری فضایی از جمله حوزه‌هایی است که به‌دلیل ماهیت راهبردی خود، در زمینه‌هایی، چون مدیریت منابع مهم زیستی و طبیعی و معدنی، امنیت غذایی، مدیریت انتقال داده، و ارتباطات ملی، نقش حیاتی ایفا می‌کند. ارتباطات، به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی کشور، در کنار حمل‌ونقل و انرژی، باید از پایداری و پوشش همه‌جانبه برخوردار باشد.

نقش ارتباطات ماهواره‌ای در مناطق دشوار و بحران‌ها 
او همچنین می‌افزاید: هنگامی که ارتباطات زمینی به‌تنهایی پاسخ‌گو نیستند، نظیر مناطق کوهستانی، جنگلی، بیابانی یا دریاها، زیرساخت‌های فضایی به‌عنوان مکملی ضروری وارد عمل می‌شوند. برای مثال، در خطوط هوایی، ارتباطات ماهواره‌ای امکان تبادل داده میان هواپیما و مراکز کنترل را فراهم می‌سازد. همچنین در شرایط اضطراری، نظیر زلزله یا سیل، که زیرساخت‌های زمینی آسیب‌پذیر هستند، ارتباطات ماهواره‌ای نقش پشتیبان حیاتی ایفا می‌کنند.

بومی‌سازی ناهید ۲؛ طراحی و توسعه در داخل کشور 
معاون وزیر ارتباطات پیرامون عمق داخلی سازی ماهواره‌ها از جمله ناهید ۲ در ایران تصریح می‌کند: همۀ مراحل طراحی، توسعه و ساخت وتست و تحمیع ماهوارۀ ناهید ۲ در داخل کشور انجام شده است، البته ساخت برخی قطعات از نظر اقتصادی در داخل کشور صرفه اقتصادی ندارد و خرید آنها از منابع خارجی منطقی‌تر است که امری طبیعی است. به هر حال دانش طراحی و مراحل ساخت و توسعۀ ناهید ۲ بومی است.

پرتاب ناهید ۲ با سایوز؛ تسریع در ارزیابی ماهواره‌های ایرانی 
سالاریه با اشاره به آزمایشی بودن نمونۀ اولیۀ ناهید ۲ که چند روز قبل با ماهواره‌بر سایوز به فضا پرتاب شد، می‌گوید که این کار، امری متداول در دنیا است و می‌افزاید: در طی سال‌های گذشته در کنار استفاده از ظرفیت ماهواره بر داخلی، استفاده از ماهواره بر سایوز هم در خصوص ماهواره‌های ایرانی معمول شده است. این کار توسعه صنعت فضایی را در بخش ماهواره تسریع میکند و سبب میشود هر چه بیشتر ماهواره‌های ایرانی در مدار قرار بگیرند و ارزیابی شوند. به طور نمونه در سال ۱۴۰۲، نمونه اول ماهواره سنجشی «پارس ۱» پرتاب شد. پرتاب آن و تست زیر سیستم‌های آن کمک زیادی به اصلاح نمونه دوم این ماهواره کرد که در بهمن سال گذشته رونمایی شد و اکنون در مرحله برنامه‌ریزی برای پرتاب قرار دارد. البته مداری که قرار است ماهواره‌ای در آن قرار بگیرد هم در انتخاب استفاده از ظرفیت پرتاب داخلی یا خارجی اثرگذار است.

طراحی ناهید ۳؛ ارتقاء فنی با تکیه بر توان داخلی 
وی تصریح می‌کند: اکنون طراحی نسل جدید ناهید ۲ به نام ناهید ۳ در حال اقدام است. این ماهواره از نظر ابعاد، جرم، پهنای باند و فرکانس کاری ارتقاء یافته خواهد بود و به‌طور کامل در داخل کشور و مانند ناهید ۲ توسط پژوهشگاه فضایی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همراهی شماری از شرکت‌های دانش بنیان حوزه فضا توسعه داده می‌شود. با توجه به تعدد پروژه‌های فضایی، زمان‌بندی پرتاب‌ها به‌صورت نوبتی انجام می‌شود و اولویت‌بندی بر اساس آمادگی فنی و راهبردی صورت می‌گیرد. 

در طی سال‌های گذشته در کنار استفاده از ظرفیت ماهواره بر داخلی، استفاده از ماهواره بر سایوز هم در خصوص ماهواره‌های ایرانی معمول شده است. این کار توسعه صنعت فضایی را در بخش ماهواره تسریع میکند و سبب میشود هر چه بیشتر ماهواره‌های ایرانی در مدار قرار بگیرند و ارزیابی شوند. به طور نمونه در سال ۱۴۰۲، نمونه اول ماهواره سنجشی «پارس ۱» پرتاب شد

تمرکز بر تکمیل دانش و ارزیابی دقیق در طراحی ماهواره‌ها

معاون وزیر ارتباطات تأکید می‌کند: در فاز توسعه، هدف اصلی تکمیل دانش و فناوری است، نه صرفاً افزایش عمر عملیاتی ماهواره‌ها. از این‌رو، طراحی‌ها به‌گونه‌ای انجام می‌شود که ضمن اقتصادی بودن، امکان آزمون و ارزیابی دقیق فراهم گردد. پس از رفع اشکالات و تایید طراحی ها، نمونه‌های بعدی با کیفیت بالاتر و عمر عملیاتی طولانی‌تر ساخته خواهند شد.

نبود ارتباطات ماهواره‌ای؛ محدودیت زیرساختی برای کشور

رئیس سازمان فضایی ایران در رابطه با تأثیر سوء بهرمند نشدن کشور از فناوری ارتباطات ماهواره‌ای به خبرنگار فناوری آناتک می‌گوید: نبود ارتباطات ماهواره‌ای، کشور را به زیرساخت‌های زمینی محدود می‌سازد؛ زیرساخت‌هایی که در بسیاری از مناطق امکان ارایه خدمت ندارند. در چنین شرایطی، ارتباطات فضایی تنها گزینه قابل اتکا هستند. برای مثال، ارتباطات در خطوط هوایی و دریایی راهکاری مؤثر است.

ضرورت راهبردی توسعه ارتباطات فضایی در کنار زیرساخت زمینی

سالاریه در خاتمۀ این بحث تأکید می‌کند: ارتباطات فضایی و زمینی مکمل یکدیگرند و در بسیاری از موارد، هیچ جایگزینی برای زیرساخت‌های فضایی وجود ندارد. توسعه این فناوری‌ها، هرچند زمان‌بر، اما ضرورتی راهبردی برای آینده کشور است.

انتهای پیام/

ارسال نظر
رسپینا
گوشتیران
قالیشویی ادیب