نقش دیپلماسی فرهنگی در جذب سرمایه و توسعه اقتصادی: چالش‌ها و راهکارها
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، امیر پور پزشک، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صربستان در یادداشتی با موضوع چگونگی تحقق هدف سرمایه گذاری خارجی در کشور که محور اصلی شعار سال جاریست، طی یادداشتی نوشت:
دیپلماسی فرهنگی به عنوان مظهر قدرت نرم، جزء کلیدی توسعه اقتصادی محسوب می‌شود و ارتباط مستقیمی میان دیپلماسی فرهنگی و شاخص‌های اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی سرانه، حجم تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد.
امروز کشورها از فرهنگ و تبادلات فرهنگی برای جلب مشارکت‌های اقتصادی استفاده می‌کنند. از این‌رو، دستگاه دیپلماسی فرهنگی می‌بایست با شناساندن و ترویج میراث فرهنگی و تمدنی و بهبود تصویر ایران، زمینه‌های توسعه گردشگری فرهنگی و صادرات فرهنگی را که نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری دارند، فراهم سازد.
برای تحقق این مهم لازم است دستگاه دیپلماسی فرهنگی ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل را شناسایی و به دستگاه‌های مرتبط معرفی کند و در این راه البته که از حمایت و همراهی نهادهای سیاسی، قانون‌گذاری و اجرایی نیز برخوردار باشد.
تلاش برای بهره‌گیری از حمایت‌های مالی صندوق‌های سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مانند بریکس، اکو، سازمان کنفرانس اسلامی، شانگهای و یونسکو برای اجرای پروژه‌های کلان فرهنگی در خارج از کشور موضوع مهم دیگری است که کمتر به آن توجه کردیم که البته می‌تواند بازده اقتصادی نیز داشته باشد.
فعالیت‌های فرهنگی در شرایطی می‌تواند در خدمت رونق سرمایه‌گذاری قرار گیرد که هدفمند، نوآورانه، اعتمادآفرین و منطبق با ذائقه جوامع هدف و با مشارکت مردمی باشند. دستگاه دیپلماسی فرهنگی از طریق برگزاری نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و جشنواره‌های فرهنگی، تبادل هنرمندان، پژوهشگران و متخصصان می‌تواند سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی را به سرمایه‌گذاری تشویق کند، مشروط بر اینکه خود را از قید فعالیت‌های سنتیِ سطحی، کم‌اثر، مقطعی و بی‌نتیجه رها سازد.
لازم است فعالیت‌های فرهنگی در خارج از کشور در راستای سیاست افزایش صادرات محصولات فرهنگی و توسعه گردشگری به عنوان دو اقدام اساسی برنامه‌ریزی شود که متعاقب آن رونق سرمایه‌گذاری ایجاد خواهد شد. این امر مستلزم این است که همه دستگاه‌های متولی براساس یک نقشه راه به صورت هماهنگ حرکت کنند؛ همچنین بسیار مهم است که همه قراردادها و موافقتنامه‌های سیاسی، اقتصادی و تجاری خارجی، پیوست فرهنگی نیز داشته باشند.
مهم‌ترین چالش اصلی فعالیت‌های فرهنگی بین‌المللی در رونق بخشیدن به سرمایه‌گذاری در داخل، اولویت نداشتن دیپلماسی فرهنگی در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و تخصیص ندادن منابع مالی کافی برای فعالیت‌های فرهنگی در سطح بین‌المللی است. به محض بروز مشکلات بودجه‌ای، این دستگاه دیپلماسی فرهنگی است که در اولویت کاهش بودجه و حمایت قرار می‌گیرد. فقدان شبکه ارتباطی و همکاری میان فعالان حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز چالش مهم دیگری است. چالش مهم دیگر نداشتن شناخت دقیق از نیازها و اولویت‌های فرهنگی و اقتصادی هر کشور و نداشتن برنامه اقدام منطبق با شرایط آن کشور است.
دیپلماسی فرهنگی پویا و خلاق در خارج از کشور می‌تواند موجب جذب افکار عمومی و تقویت نگرش مثبت سایر جوامع شود، اما این امر لزوماً نمی‌تواند موجب افزایش صادرات فرهنگی شود. محصولات فرهنگی برای اثربخشی باید از ویژگی‌های نوآورانه، اعتمادآفرین و منطبق با ذائقه جوامع هدف برخوردار باشند و بتوانند به بهترین روش و با استفاده از شیوه‌ها و ابزارهای نوین معرفی شوند.
باید توجه داشت که فعالیت‌ها و محصولات فرهنگی در خارج از کشور هر اندازه جذاب و تأثیرگذار و مورد توجه و اقبال افکار عمومی باشد، اما باز هم با موانع جدی روبروست. مسئله تحریم‌ها و فقدان روابط بانکی، موانع گمرکی، بی‌ثباتی اقتصادی، فقدان اطلاعات دقیق و روشن از مشخصات و نحوه دسترسی به محصولات فرهنگی و هنری و… برخی از این موانع هستند.
لذا توسعه صادرات فرهنگی نیازمند برنامه‌ریزی، عزم ملی و مشارکت فعال و هماهنگ سایر دستگاه‌ها از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا سازمان توسعه تجارت و گمرک، وزارت امور اقتصادی و فراهم کردن زمینه مشارکت‌های مردمی است.
انتهای پیام/
