برگزاری همایش یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم با پیام رهبر معظم انقلاب و حضور مراجع تقلید

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، نشست خبری مدیر حوزه‌های علمیه کشور با موضوع همایش صدمین سال‌گشت باز تأسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی صبح امروز در کتاب‌خانه و موزه ملی ملک برگزار شد.

در ابتدای نشست حجت‌الاسلام ابوالقاسم  مقیمی حاجی دبیر این همایش عنوان‌کرد: پیشینه حوزه علمیه قم عمری به قدمت دوازده قرن دارد و به قرن سوم هجری بازمی گردد. در نهایت حوزه علمیه قم صد سال پیش با حضور و تلاش حضرت آیت‌الله العظمی عبدالکریم حائری یزدی بازتأسیس شد. زحماتی که ایشان در احیای معارف دینی و آموزه های ائمه اطهار کشیدند درخشان است. این امر سرآغازی برای رونق گرفتن دانش های مختلف بود که بعدها با حضور بزرگانی همچون آیت‌الله بروجردی و امام‌خمینی (ره) حوزه های علمیه دوران شکوفایی را به خود دید.

رونمایی از موسوعه آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی

دبیر همایش یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم عنوان کرد: یکی از اهداف این همایش، تکریم و معرفی و احیای آثار مرحوم محقق حائری یزدی است. به این منظور بیست جلد از آثار قلمی ایشان در قالب «موسوعه حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی» تنظیم شده در پیش چشم شماست و در جریان همایش رونمایی خواهد شد. برخی از آثار مرحوم حائری یزدی پیش از این به صورت پراکنده چاپ شده بود؛ تعدادی از این آثار هم سال های سال بود که چاپ نشده بود. برخی مباحث و آثار برای اولین بار منتشر می شود و برخی نسخه‌ها نیز بازتصحیح شده است. دو‌ جلد از این‌ موسوعه، شامل اجازات و شرح احوال ایشان بوده است. احیای آثار این محقق ارجمند یکی از اهداف این همایش بود که از چهار سال پیش آغاز شد.

مقیمی حاجی افزود: حوزه ای که ایشان برای احیای امر دین بنا نهاد، آغازی برای رشد دانش های مختلف بود. ما در صد سال اخیر شاهد بروز و ظهور و ایجاد رشته‌ های مختلف دینی در حوزه علمیه قم هستیم. بررسی و واکاوی این علوم از اهداف این همایش است. در این راستا، مجموعه مکتوب دیگری هم در همایش رونمایی خواهد شد.

برنامه همایش دوروزه یکصدمین سالگشت حوزه علمیه قم

وی گفت: این کتاب ها حاصل تلاش بیش از ۲۵ گروه علمی با مدیریت اشخاص صاحب نام و متفکران و اساتید حوزه است که از سال ۱۴۰۰ شکل گرفت. در کنار این گروه های علمی، ۶ گروه عملکردی نیز عملکرد حوزه های علمیه را در حوزه های مختلف آموزشی، تبلیغ و بین الملل بررسی کردند. مجموعه تلاشها در گروههای دانشی و عملکردی، مقالات دستاوردهای دانشی و عملکردی حوزه علمیه قم خواهد بود این مجموعه ما را با دانش های فقه، اصول، تفسیر،کلام اخلاق و مهدویت و عرصه های جدید مثل مدیریت، رسانه ، فضای مجازی، روان شناسی، هنر و دیگر عرصه هایی است که در طول این صدساله رقم خورده است آشنا می‌کند.

مقیمی حاجی افزود: فعالیت دبیرخانه پس از همایش برای تکمیل مجموعه های دانشی و عملکرد همچنان ادامه خواهد داشت. همایش چهارشنبه هفدهم اردیبهشت در مدرسه امام موسی کاظم(ع) حوزه علمیه قم با پیام مقام معظم رهبری و حضور و پیام چندین مرجع معظم تقلید آغاز خواهد شد.در‌عصر روز اول ما ۲۵ نشست تخصصی در موضوعات دانشی مختلف با مدیرت علمای برجسته برگزار خواهیم کرد.

دبیر همایش بین المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم اظهار کرد: در روز دوم همایش (پنجشنبه هجدهم اردیبهشت)، چهار همایش در چهار سالن مجزا در شهر قم برگزار می شود. در این محافل علمی، محققان مقالات خود را ارائه داده و سخنرانی های علمی نیز رقم خواهد خورد.«حوزه و مسائل بین الملل»، «حوزه و تبلیغ»، «حوزه،انقلاب اسلامی‌و‌ مقاومت» و در نهایت «حوزه، بانوان و خانواده» عناوین این‌همایش های چهارگانه هستند. یک‌ همایش دیگر هم با عنوان « حوزه، تعامل با دانشگاه و تحول علوم اسلامی انسانی» هم با دو هفته تاخیر برگزار خواهد شد.

پیام رهبر معظم انقلاب و حضور مراجع تقلید در یک همایش دینی

در ادامه نشست، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر مرکز خدمات حوزه علمیه کشور و رئیس این رویداد علمی و دینی پشت تریبون آمد و گفت: ان شاالله در همایش دو روزه سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، از پیام‌ حکمیانه مقام معظم رهبری بهره‌مند خواهیم شد. این پیام و منشور نظر کمیت و کیفیت یک منشور ماندگار و نقطه عطفی در حوزه تطورات حوزوی و علمی و دینی و ارتباطات علمی حوزه علمیه قم با مراکز علمی دیگر خواهد بود. ضمن این که حضرات آیات مکارم شیرازی و‌ نوری همدانی از مراجع بزرگوار تقلید جهان تشیع هم پیام هایی به این همایش ارسال خواهند کرد. در‌کنار این دو مرجع عزیز، حضرت آیت‌الله جوادی آملی و حضرت آیت‌الله سبحانی نیز از مراجع دیگری هستند که با سخنرانی خود بر غنای علمی و معنوی همایش خواهند افزود. 

عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: منشور دوم روحانیت که توسط مقام معظم رهبری ارایه می‌شود ناظر به منشور اولی است که از سوی امام راحل صادر شده است و با توجه به نیاز‌ها و شرایط جدید محور‌های مختلف دیگری بیان می‌شود. امیدواریم که همه ابعاد منشور روحانیت با حضور همه دستگاه‌ها مورد توجه و عنایت قرار گیرد. حتی پیش از صدور منشور این فرایند را آغاز کرده‌ایم و امیدواریم در نهایت احترام مسایل مرتبط به پیام برنامه ریزی و پیگیری شود.

آیت‌الله اعرافی افزود: حوزه به عنوان یک کانون و نهاد علم بنیان و اخلاق مدار سیاست ورز خدمتگزار و اجتماعی از سابقه ای کهن برخوردار است. زنجیره حوزه های علمیه در طول تاریخ در ایران و عراق و کشورهای اسلامی با همین عناصر در خدمت علم و اندیشه و فرهنگ و مردم بوده و خواهند بود. زمانی حوزه، حوزه خواهد بود که این عناصر هویتی را حفظ کند و استمرار بخشد.

وی  عنوان‌کرد: ویژگی حوزه های علمی دانش بنیان بودن است. در طول تاریخ بزرگان زیادی در علوم مختلف از دامن آن برخاسته اند. اخلاق و حکمت عملی و سنت های دیرپای معنوی و اخلاقی ویژگی دیگر این نهاد است. بزرگان ما در قلمروهای گوناگون حکمت عملی،معنویت و اخلاق درخشان ظاهر شده اند. مولفه بعدی حوزه های علمیه بعد مردمی و اجتماعی است.حوزه های علمیه بدون مردم هیچ هستند.حوزه از مردم برخاسته است و آرمانهای انسانی و الهی را همزمان پیگیری می‌کند. عالم دین، با تمام جود خودش را در کنار مردم می‌بیند و خویش را از مردم می داند.

نایب رئیس مجلس خبرگان عنوان کرد: مولفه چهارم، سیاست‌ورزی درست و اندیشه ورزی دور از افراط و تفریط در سیاست است. در این زمینه حوزه‌های علمیه پرچمدار حرکت‌های بزرگ و مدافع مردم در برابر توطئه گران بوده‌اند که اوج آن در نهضت‌های یکصد سال اخیر ایران و عراق و کشور‌های اسلامی و قله آن در انقلاب اسلامی بود.

شرایط سخت احیای حوزه علمیه قم

مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: ایران چه در گذشته و چه در شرایط فعلی از معارف الهی و اسلامی همواره استقبال کرده است. نکته جذاب در تاریخ شکوهمند ایران این است که این  پذیرش از همان ابتدا با پرچمداری تولید دانش دینی همراه شد. ایرانیان صرفاً یک پذیرنده منفعل نبودند بلکه با سابقه کهن و استعداد وافر پرچمدار تولید دانش دینی و گسترش معارف الهی شدند به گونه‌ای که حتی در ادبیات عرب عالمان بزرگی از ایران پیشگام بودند و به این ادبیات سامان دادند.

اعرافی گفت:  حوزه علمیه قم در شرایط دشواری شکل گرفت روزگاری که ایران در دوره بین دو‌ جنگ جهانی ایران مورد طمع قدرت‌های بزرگ بود دین زدایی و اخلاق زدایی و‌خدشه به آرمان‌های ملی و اسلامی در دستور کار قدرت‌های بزرگ بود. از سوی دیگر رضا شاه با حمایت بیگانگان روی کار آمده بود. حوزه قم در کنار روشنفکران و فرهیختگان و بزرگان از گروه‌های مختلف در چنین شرایطی باز تأسیس شد. در آن وضعیت آیت‌الله حائری یزدی با خردورزی بالا و دوراندیشی این حوزه را که سابقه‌ای طولانی داشت احیا کرد.

عضو شورای نگهبان عنوان کرد: حوزه علمیه قم در طول این سال‌ها و به‌ویژه در نیم قرن اخیر دارای یک گفتمان و اندیشه سیاسی بود که در اینجا پس از گام‌های بزرگ آیت‌الله حائری و آیت‌الله بروجردی، حضرت‌ امام خمینی(ره) پیشگام و ایده‌پرداز اصلی بود که مبداء تحولات بزرگی شد. حوزه قم حوزه دانش بنیان است که گستره علوم‌ و معارف اسلامی را عمق بخشید و گسترش داد.

اعرافی تصریح کرد: یکی از اهداف این همایش نشان دادن تطورات علمی و بسط و گسترش علوم اسلامی است. در یک طرح تحولی که در دوره اخیر در مدیریت حوزه‌های علمیه طراحی شده است که در نمایشگاه جانبی این همایش نیز ارائه می‌شود، طرحی به عنوان درختواره علوم وجود دارد که ۱۰۰ قلمروی دانشی و۴۰۰ رشته در حال اجرا است.

ویژگی‌ها و کارکردهای حوزه علمیه قم

وی افزود:  از ویژگی‌های حوزه علمیه قم می‌توان به توسعه و رشد زبان فارسی در عرصه‌های مختلف اشاره کرد. انتقال معارف اسلامی به زبان فارسی در حوزه علمیه قم به اوج رسید و مرحوم شهید مطهری این راه را دنبال کرد و عمده ذخایر فکری حوزه به زبان فارسی سامان گرفته است. حوزه اخلاق، تاریخ، سیره و علوم انسانی، هنر و مطالعات روانشناسی، اقتصاد و فرهنگ و... از جمله حوزه‌های تحت اشراف حوزه علمیه قم بوده است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور عنوان کرد: قم ارتباط بسیار جذابی در حوزه بانوان پیدا کرده است. این کار در حوزه علمیه قم به شکل نهادمند و ساختار‌مند پس از انقلاب اسلامی همه دروازه‌های علوم اسلامی به روی بانوان گشوده شد و امروزه به تعداد مراکز علوم اسلامی برادران، به همین تعداد نیز مراکز و مدارس برای بانوان ایجاد شده است و حوزه علمیه خواهران به یک بال بزرگ برای گسترش علوم اسلامی و انسانی و اخلاقی مبدل شده است.  امروزه نزدیک به ۵۰۰ مدرسه علمیه بانوان در قم و سراسر ایران فعال است و در خارج از کشور نیز این مراکز تاسیس شده است که این پدیده برآمده از حوزه علمیه قم است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: مساله دیگر، امتداد بین المللی حوزه علمیه قم است. این حوزه انوار علوم اسلامی را در جهان متجلی کرده است. این حوزه دارای امتدادی در کشور‌های مختلف است. در بیش از ۱۰۰ کشور دنیا، امروزه جوانان و علما و مردم علاقه‌مند به معارف الهی پیشگام شده‌اند و با بهره گیری از معارفی که در قم فراگرفته‌اند مراکز علوم اسلامی و انسانی را درکشور‌های مختلف سامان داده‌اند.

آیت الله اعرافی ت گفت:  همایش بین المللی یکصدمین سالگشت باز تاسیس حوزه علمیه قم از چند سال قبل آغاز شد ولی دبیرخانه برای اتقان کار و تکمیل آثار تصمیم گرفت که اختتامیه همایش امسال برگزار شود. در بخش دستاورد حوزه بیش از ۳۰۰ محقق و پژوهشگر از محققان حضور داشتند که تا کنون ۲۵ جلد از آثار تکمیل شده است. تطورات دانشی در ۲۰ قلمرو علمی در حوزه علمیه قم ارایه می‌شود. ۳۰ ویژه نامه حوزوی و دانشگاهی نیز در این عرصه تولید شده است. همچنین در این عرصه نمایشگاهی برای ارایه آثار برپا می‌شود.