نقش مصرف اُمگا در کاهش خطر ابتلای زنان به آلزایمر

تجزیه و تحلیل لیپید‌ها در خون نشان داد که در زنان مبتلا به بیماری آلزایمر نسبت به زنان سالم، کاهش قابل توجهی در چربی‌های غیراشباع، از جمله آنهایی که حاوی اسید‌های چرب امگا هستند، مشاهده می‌شود.

لیپید‌ها مولکول‌های چربی هستند که عملکرد‌های ضروری متعددی در بدن دارند.

دانشمندان هیچ تفاوت قابل ملاحظه‌ای در ترکیب مولکول لیپید مشابه در مردان مبتلا به آلزایمر در مقایسه با مردان سالم پیدا نکردند. این یافته نشان می‌دهد این لیپید‌ها ممکن است نقش متفاوتی در بیماری آلزایمر بر اساس جنسیت داشته باشند. 
چربی‌ها نقش‌های مهمی در حفظ سلامت مغز دارند؛ بنابراین این پژوهش می‌تواند توضیحی برای شیوع بالاتر تشخیص آلزایمر در زنان باشد.

نخستین پژوهش درباره تفاوت‌های جنسیتی در زیست‌شناسی لیپید‌ها 

این پژوهش که ۲۰ اوت از سوی دانشمندان کالج کینگ لندن و دانشگاه کوئین مری لندن در مجله بین المللی «آلزایمر و زوال عقل» (Alzheimer's & Dementia) منتشر شد، نخستین پژوهشی است که نقش مهم و بالقوه لیپید‌ها را در خطر ابتلا به آلزایمر میان دو جنس (زنان و مردان) آشکار می‌کند.

گربه‌های سالخورده، کلید تازه‌ای برای گشودن معمای آلزایمر

زنان از مردان آسیب‌پذیرتر هستند

دکتر «کریستینا لگیدو-کوئیگلی» (Cristina Legido-Quigley) از کینگز کالج لندن می‌گوید: زنان بیشتر تحت‌تأثیر آلزایمر قرار می‌گیرند و پس از ۸۰ سالگی بیش از مردان این بیماری در آنها تشخیص داده می‌شود. یکی از یافته‌های حیرت آور این بود که در مردان سالم و مبتلا تفاوتی در لیپید‌ها دیده نشد؛ اما در زنان تصویر کاملا متفاوت بود. این پژوهش نشان می‌دهد زیست‌شناسی لیپید‌ها در بیماری آلزایمر میان دو جنس متفاوت است و به این ترتیب مسیر‌های تازه‌ای برای پژوهش باز می‌شود.

زنان بیشتر تحت‌تأثیر آلزایمر قرار می‌گیرند و پس از ۸۰ سالگی بیش از مردان این بیماری در آنها تشخیص داده می‌شود.

نمونه‌گیری وسیع

پژوهشگران با بررسی نمونه‌های پلاسمای خون ۸۴۱ فرد شامل بیماران مبتلا به آلزایمر، دارای اختلال خفیف شناختی و افراد سالم، التهاب و آسیب مغزی در آنها را ارزیابی کردند. آنها با استفاده از طیف‌سنجی جرمی، ۷۰۰ نوع لیپید را در خون تحلیل کردند. 

لیپید‌ها گروهی از مولکول‌های چربی هستند. لیپید‌های اشباع‌شده عموما به عنوان لیپید‌های «ناسالم» یا «بد» شناخته می‌شوند، در حالی که لیپید‌های غیراشباع که شامل اسید‌های چرب امگا نیز می‌شوند، معمولا به عنوان لیپید‌های «سالم» در نظر گرفته می‌شوند.

افزایش چربی‌های ناسالم و کاهش امگا در زنان

دانشمندان در زنان مبتلا به آلزایمر، افزایش قابل‌توجهی در لیپید‌های اشباع شده (ناسالم) مشاهده کردند، در حالی که لیپید‌های دارای اسید‌های چرب امگا به شدت کاهش یافته بودند. دانشمندان می‌گویند شواهد آماری نشان می‌دهد ممکن است رابطه علّی میان آلزایمر و اسید‌های چرب وجود داشته باشد؛ اما برای تایید این ارتباط نیاز به کارآزمایی بالینی است.

توصیه پژوهشگران به زنان

دکتر لگیدو-کوئیگلی می‌افزاید: «مطالعه ما نشان می‌دهد زنان باید مطمئن شوند که اسید‌های چرب امگا را از طریق رژیم غذایی خود ـ ماهی‌های روغنی یا مکمل‌ها ـ دریافت می‌کنند. با این حال، برای تعیین اینکه آیا تغییر ترکیب چربی‌ها می‌تواند مسیر زیستی آلزایمر را تغییر دهد، به کارآزمایی‌های بالینی نیاز داریم.

زنان باید مطمئن شوند که اسید‌های چرب امگا را از طریق رژیم غذایی خود ـ ماهی‌های روغنی یا مکمل‌ها ـ دریافت می‌کنند.

اهمیت تفاوت‌های زیستی میان زنان و مردان

دکتر «آسگر ورتلیند» (Asger Wretlind)، نویسنده نخست این پژوهش می‌گوید: دانشمندان مدتی است می‌دانند که زنان بیش از مردان به آلزایمر مبتلا می‌شوند. اگرچه این موضوع هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر دارد، ما توانستیم در یک گروه بزرگ، تفاوت‌های زیستی در لیپید‌های خون میان دو جنس را شناسایی کنیم و اهمیت لیپید‌های حاوی امگا در خون را نشان دهیم. قبلا این کار انجام نشده بود. نتایج بسیار قابل توجه است و اکنون در حال بررسی این مسئله هستیم که این تغییر در زنان از چه سنی آغاز می‌شود.

کمک به طراحی درمان مناسب برای زنان

«جولیا دادلی» (Julia Dudley)، رئیس بخش تحقیقات انجمن پژوهش‌های آلزایمر انگلیس می‌گوید: در بریتانیا از هر سه نفر مبتلا به زوال عقل، دو نفر زن هستند. این موضوع می‌تواند به طول عمر بیشتر یا سایر عوامل خطرزا مانند انزوای اجتماعی، تحصیلات یا تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی مربوط باشد. این پژوهش نشان می‌دهد زنان مبتلا به آلزایمر سطح پایین‌تری از برخی چربی‌های غیراشباع دارند؛ اما باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود، از جمله بررسی سازوکار‌های این تفاوت و نقش سبک زندگی و رژیم غذایی. پژوهش‌های آینده همچنین باید روی جمعیتی متنوع‌تر از نظر قومی صورت گیرد.

نانو دارو؛ در بدن می‌چرخد تا فقط به هدف بزند

درک چگونگی عملکرد متفاوت این بیماری در زنان می‌تواند به پزشکان کمک کند تا در آینده درمان‌ها و توصیه‌های بهداشتی را طراحی کنند که برای زنان مناسب است.

او می‌افزاید: درک چگونگی عملکرد متفاوت این بیماری در زنان می‌تواند به پزشکان کمک کند تا در آینده درمان‌ها و توصیه‌های بهداشتی را طراحی کنند که برای زنان مناسب است.

این گزارش با استفاده از مطلب منتشره شده در سایت «ساینس دیلی» تهیه شده است.