خبرنگاران؛ تولیدکنندگان سرمایه دانشی جامعه

سارا فیروزیان مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان در یادداشتی برای خبرگزاری آنا نوشت: در رویکرد جامعه‌شناختی نوین، خبرنگار نه‌فقط یک کنشگر رسانه‌ای، بلکه یک معمار جریان اطلاعات در ساختار پیچیده جامعه شبکه‌ای است. در این ساختار که مانوئل کاستلز آن را شاخص اصلی عصر اطلاعات می‌داند، خبرنگار نقشی فراتر از انتقال داده ایفا می‌کند؛ او با استفاده از دانش میان‌رشته‌ای و مهارت‌های فناورانه، داده خام را به محتوای معنادار اجتماعی تبدیل می‌کند.

با گسترش فناوری‌های ارتباطی و هوش مصنوعی، خبرنگاران معاصر با حجم عظیمی از داده‌های خام روبه‌رو هستند. در این عرصه بهره‌گیری از ژورنالیسم داده‌محور، تحلیل‌های آماری و ابزار‌های مصورسازی داده نه‌تنها دقت و شفافیت را افزایش می‌دهد، بلکه امکان کشف الگو‌های پنهان در رویداد‌ها را نیز برای افکار عمومی فراهم می‌آورد. 

خبرنگاران تولیدکننده سرمایه دانشی جامعه هستند و در کنار سرمایه اجتماعی که از اعتماد متقابل میان رسانه و جامعه حاصل می‌شود، خبرنگارِ امروز تولیدکننده سرمایه دانشی نیز هست. او با اتصال یافته‌های علمی، نظریه‌های دانشگاهی و تجربه‌های میدان، پلی میان نهاد دانش و نهاد عمومی می‌سازد؛ پلی که تقویت دانش رسانه‌ای در میان شهروندان را به دنبال دارد. 

فضای دیجیتال سرعت انتقال خبر را افزایش داده است، اما فشار برای انتشار آنی گاه به قیمت کاهش دقت تمام می‌شود. خبرنگار حرفه‌ای با تکیه بر اخلاق رسانه‌ای، سواد فناوری و راستی‌آزمایی چندسطحی منابع، می‌تواند کیفیت محتوا را در برابر شتاب‌زدگی حفظ کند. این مهارت‌ها اکنون بخشی جدایی‌ناپذیر از سواد دیجیتال خبرنگاری محسوب می‌شوند. 

ژورنالیسم نوین دیگر یک‌سویه نیست؛ خبرنگار امروز فضایی را می‌آفریند که در آن مخاطب، صرفاً گیرنده پیام نیست، بلکه هم‌کاربر و هم‌آفریننده محتوای رسانه‌ای است. تعامل دوسویه در شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های چندرسانه‌ای، بُعد جدیدی از مشارکت مدنی را فعال می‌کند و به شکل‌گیری، تقویت و جهت‌دهی گفت‌وگوی اجتماعی می‌انجامد.

در عصر هوش مصنوعی، کلان‌داده‌ها و ارتباطات لحظه‌ای، خبرنگار نه‌تنها راوی واقعیت، بلکه سازنده چارچوب‌های فهم آن است. پاسداشت جایگاه خبرنگارانِ متعهد و مجهز به مهارت‌های فناورانه، به‌معنای پاسداشت شفافیت، تفکر انتقادی و توسعه پایدار جامعه است. در این مسیر، دانشگاه‌ها و مراکز علمی باید به‌عنوان کانون‌های اصلی آموزش و پژوهش رسانه‌ای، سهم فعال و پیشرو ایفا کنند.

در این مسیر پرفراز و نشیب خبر و آگاهی، جایگاه خبرنگاران عرصه علم و دانش، جایگاهی درخشان و بی‌بدیل است. آنان که نه‌تنها صدای رویدادها، بلکه پژواک اندیشه‌ها و دستاورد‌های علمی را به گوش جامعه می‌رسانند، چراغ راه پژوهشگران، استادان و دانشجویان هستند به‌ویژه خبرنگاران کوشا و متعهد دانشگاه آزاد اسلامی که با قلم و دوربین، روایتگر شکوفایی دانش در این کهن‌بوم‌اند، شایسته‌ عمیق‌ترین سپاس‌ها هستند. شما، پیام‌آوران حقیقت و دانش با هر گزارش و تصویر، برگ زرینی به تاریخ علمی ایران می‌افزایید و مسیر ارتباط میان دانشگاه و جامعه را روشن‌تر می‌کنید. 

به پاس این تلاش خاموش، اما اثرگذار، سر تعظیم فرود می‌آوریم و بر دستان و اندیشه‌های شما درود می‌فرستیم. باشد که همواره در سایه صداقت، جسارت و عشق به آگاهی، گام‌های استوار شما ادامه یابد و نامتان در حافظه جمعی این سرزمین جاودان بماند.