جایگزین کابل‌های HDMI از راه می‌رسد

به گزارش خبرگزاری آنا؛ در جهان امروز که فناوری‌های تصویری و صوتی (AV) با سرعتی خیره‌کننده در حال تحول‌اند، بحث استاندارد‌های اتصال و انتقال داده، صوت، تصویر و انرژی موضوعی کلیدی و متمایزکننده به شمار می‌آید. بسیاری از کاربران حرفه‌ای و حتی مصرف‌کنندگان عمومی، با طیف وسیعی از کابل‌ها، سوئیچ‌ها و آداپتور‌ها سروکار دارند تا بتوانند تجهیزات مختلف را در محیط‌های خانگی، اداری یا صنعتی به هم متصل کنند. اما همواره آرزوی وجود یک استاندارد واحد و همه‌کاره مطرح بوده است؛ راهکاری که بتواند با یک کابل و یک پورت، همه نیاز‌های انتقال صدا، تصویر، داده و حتی برق را پوشش دهد و مدیریت سیستم‌ها را ساده، مؤثر و اقتصادی کند. در این میان، استاندارد جدیدی با نام GPMI (General Purpose Media Interface) در چین معرفی شده که هدف آن دقیقاً تحقق همین رویای دست‌نیافتنی به‌نظر می‌رسد.

GPMI چیست و چگونه پا به عرصه گذاشت؟

GPMI یا «رابط رسانه‌ای چندمنظوره» توسط «ائتلاف همکاری ویدئوی ۸K فوق‌العاده اچ‌دی شنژن» (SUCA) توسعه یافته که شامل بیش از ۵۰ شرکت چینی حوزه فناوری است. این استاندارد در آوریل ۲۰۲۵ و با هدف انتقال هم‌زمان و با ظرفیت بالا، برای ویدئو‌های فوق‌العاده باکیفیت، صدای پیشرفته، داده‌های شبکه‌ای، سیگنال‌های کنترلی و همچنین انتقال توان الکتریکی از طریق تنها یک کابل معرفی شد. ترکیب این امکانات، GPMI را نه یک بهبود تدریجی، بلکه گامی متفاوت و مهم نسبت به استاندارد‌های قبلی معرفی می‌کند.

هدف اصلی، ساده‌سازی نصب و راه‌اندازی زیرساخت شبکه‌های صوتی و تصویری، کاهش تعداد کابل و تجهیزات جانبی و ایجاد بستری کارآمدتر و مقیاس‌پذیر برای پروژه‌های بزرگ (مانند ویدئووال‌ها، تابلو‌های دیجیتال شهری، مراکز فرماندهی، محیط‌های تجاری، آموزشی و صنعتی) است. اگر GPMI با موفقیت به‌طور گسترده پذیرفته شود، می‌تواند تأثیر قابل توجهی در نحوه طراحی و بهره‌برداری از زیرساخت AV و IT بگذارد؛ به ویژه از منظر کاهش هزینه تجهیزات و کابل‌کشی و افزایش سرعت پیاده‌سازی پروژه‌ها.

مقایسه استاندارد GPMI با HDMI و USB-C

تا پیش از ظهور GPMI، دو استاندارد HDMI و USB-C (با ویژگی‌های Thunderbolt و DisplayPort Alt Mode) راه‌حل‌های عمده برای اتصال تصویر، صدا و داده در محیط‌های مختلف بودند.

HDMI خصوصاً برای انتقال تصویر و صدا توسعه یافته، و نسخه ۲.۱ آن از تصاویر ۸K و صدای eARC نیز پشتیبانی می‌کند. اما فاقد امکانات شبکه‌ای و انتقال برق به میزان قابل توجه است و نمی‌تواند امکانات کنترلی یا انتقال داده‌های جانبی را به‌صورت وسیع پوشش دهد.

USB-C، که به‌خصوص در دستگاه‌های مصرفی و قابل حمل (لپ‌تاپ، تبلت و تلفن همراه) رواج دارد، امکان انتقال برق، داده و تصویر را توأمان فراهم کرده است. اما این استاندارد محدودیت‌هایی دارد: طول کابل، انتقال انرژی برای کاربرد‌های توان بالا و مقیاس‌پذیری آن به نسبت پروژه‌های تجاری و صنعتی محدود است.

GPMI، اما فراتر از HDMI و USB-C حرکت کرده و با هدف ارائه تمامی خدمات «چندرسانه‌ای» در سطح حرفه‌ای، تجاری و صنعتی طراحی شده است. این استاندارد مزیت‌ها و ویژگی‌های HDMI ،USB-C، و حتی فناوری Power Over Ethernet را در قالب یک پورت و کابل واحد ترکیب می‌کند.

مشخصات فنی و قابلیت‌های کلیدی GPMI

- سرعت و پهنای باند بی‌نظیر: نسخه Type-B در این استاندارد تا ۱۹۲ گیگابیت بر ثانیه و نسخه Type-C تا ۹۶ گیگابیت بر ثانیه سرعت انتقال دارد. این مقدار چهار برابر بیش از HDMI ۲.۱ و دو برابر USB۴ است.

- توان انتقال برق بالا: Type-B تا ۴۸۰ وات و Type-C تا ۲۴۰ وات برق منتقل می‌کند که نه تنها پاسخگوی نیاز لپ‌تاپ و تجهیزات جانبی است، بلکه برای راه‌اندازی نمایشگر‌های بزرگ ۸K، استیشن‌های کاری یا سیستم‌های گیمینگ پرقدرت کفایت می‌کند.

- امنیت و حفظ مالکیت محتوا: پیاده‌سازی پروتکل ADCP امنیت انتقال محتوای دیجیتال با رمزنگاری سطح فریم و احراز هویت سریع را فراهم می‌کند. این پروتکل بر پایه استاندارد‌های رمزنگاری SM۳ و SM۴ چین بنا شده و امکان انتقال محتوا با سرعت بالا در بستر امن را برای مصرف‌کننده و محیط‌های حرفه‌ای AV مهیا می‌سازد.

- دو نوع کانکتور: نسخه Type-B با پلاگ اختصاصی برای عملکرد و توان بالا عرضه می‌شود؛ Type-C نیز با فرم‌فاکتور مشابه USB-C، امکان سازگاری را با بسیاری از دستگاه‌ها و اکسسوری‌های فعلی افزایش داده و انتخاب متنوع‌تری پیش‌روی تولیدکنندگان قرار می‌دهد.

- پشتیبانی کامل از AV-over-IP: به لطف قابلیت شبکه‌سازی یکپارچه، GPMI مناسب زیرساخت‌های مدرن و پروژه‌هایی با سطح بالای شبکه‌سازی صوتی و تصویری است.

کاربرد‌های بالقوه و نقاط قوت فنی

GPMI به‌واسطه ظرفیت انتقال هم‌زمان حجم عظیمی از داده‌های صوتی و تصویری، کنترل و انرژی، گزینه‌ای ایده‌آل برای شرایطی است که به عملکرد فراتر از استاندارد‌های مرسوم نیاز دارند:

۱. نمایشگر‌های عظیم و ویدئووال‌ها: در پروژه‌هایی مانند نمایشگر‌های تبلیغاتی، مراکز مدیریت بحران یا اتاق‌های کنترل، GPMI امکان نصب ساده، کاهش سیم‌کشی و مدیریت مؤثر دستگاه‌ها را با انتقال همزمان تصویر باکیفیت، کنترل و انرژی روی یک کابل، رقم می‌زند. قابلیت «دیزی‌چین» (اتصال زنجیره‌ای نمایشگر‌ها از طریق یک کابل) باعث کاهش نیاز به تجهیزات جانبی، سوئیچر‌ها یا ریپیتر‌ها می‌شود و در نتیجه، هزینه و میزان نقاط قابل خرابی سیستم کاهش می‌یابد.

۲. اتاق‌های کنفرانس پیشرفته: نیاز روزافزون به اتصال سریع تجهیزات، کاهش کابل‌کشی و پشتیبانی از کیفیت ۴ K و ۸ K در به اشتراک‌گذاری محتوا، بازار مناسبی برای GPMI ایجاد کرده است. انتقال همزمان برق (برای لپ‌تاپ، دوربین و میکروفون یا نمایشگر لمسی) , داده و صدا باعث ساده شدن راه‌اندازی و حذف همیشگی کابل‌های متعدد می‌شود.

۳. فضا‌های کاری و آموزشی مدرن: امکانات انتقال داده در زمان واقعی و کنترل تجهیزات مبتنی‌بر سنسور، لمس یا خودکار، با یک کابل محقق می‌شود. این موضوع راه‌اندازی کلاس‌های هوشمند، سالن‌های جلسات و محیط‌های هیبریدی را سریع و بهینه می‌کند.

۴. سرگرمی خانگی و گیمینگ: امکان اتصال تمامی بخش‌های سیستم صوتی، تصویری و حتی تأمین برق تجهیزات (پخش‌کننده، کنسول بازی، نمایشگر و گیرنده AV) از طریق یک کابل، نصب‌های خانگی و سیستم‌های گیمینگ را دگرگون می‌کند.

۵. کاربرد‌های صنعتی و حیاتی: در صنعت خودکارسازی، رباتیک، مراکز سیمای هوشمند تولیدی و بخش‌های کنترل صنعتی، امکان انتقال داده‌ی حجیم و انرژی از یک کابل، خطرات و هزینه‌های ناشی از سیم‌کشی پیچیده را از بین می‌برد.

جدول زیر خلاصه‌ای از تفاوت‌های کلیدی GPMI ،HDMI و USB-C را نشان می‌دهد:

چالش‌ها و موانع استانداردسازی و فراگیری GPMI

در کنار مزایا و قابلیت‌های نوآورانه، مسیر پذیرش GPMI با موانعی روبه‌روست:

۱. فاقد گواهینامه جهانی: مدیریت GPMI در اختیار SUCA قرار دارد، اما هنوز توسط نهاد‌های استانداردسازی بین‌المللی مانند USB-IF یا IEEE پذیرفته نشده است. نبود ساختار رسمی جهانی می‌تواند پذیرش آن را در خارج از چین و بازار‌های آسیایی با تأخیر یا محدودیت مواجه کند.

۲. هزینه و پیچیدگی فنی برای OEM ها: تولیدکنندگان برای پشتیبانی این استاندارد، ملزم به توسعه سخت‌افزار و تراشه‌های جدید با قابلیت انتقال داده بیشتر، پشتیبانی از پروتکل‌های نوین امنیتی و حتی بازطراحی درگاه‌های اتصال (مخصوصاً Type-B اختصاصی) هستند. این تغییرات هزینه‌های جدیدی را متوجه توسعه‌دهندگان و شرکت‌ها می‌کند.

۳. شناخت برند و پذیرش مصرف‌کننده: HDMI در سطح دنیا به برند تبدیل شده و حتی نام آن به پارادایم عمومی بازار بدل شده است. برای ایجاد اعتماد و علاقه به GPMI نیاز به کمپین‌های آشنایی و آموزش مصرف‌کننده است.

۴. تعدد کانکتور و سردرگمی بازار: عرضه دو نوع کانکتور (Type-B با فرم اختصاصی، Type-C مشابه USB-C) می‌تواند باعث سردرگمی کاربران شود، خصوصاً اگر نتوانند تفاوت کاربرد یا سازگاری آنها را به‌آسانی تشخیص دهند.

GPMI با هدف یکپارچه‌سازی و ساده‌سازی زیرساخت‌های AV و IT، راهکاری نوآورانه پیش‌روی فعالان این عرصه گذاشته است. درحالی‌که موفقیت آن وابسته به جذب حمایت شرکت‌های بین‌المللی، استانداردسازی جهانی و توسعه اکوسیستم سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مرتبط است، اما ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فنی برجسته آن از جمله پهنای باند بسیار بالا، انتقال انرژی قابل توجه، امنیت محتوای دیجیتال و پشتیبانی از AV-over-IP ،GPMI را گزینه‌ای جذاب برای آینده محیط‌های صوتی-تصویری حرفه‌ای، تجاری و حتی خانگی کرده است.

در صورت پذیرش گسترده و همکاری صنایع بزرگ (همچون آنچه USB-C تجربه کرد)، GPMI می‌تواند آرام‌آرام جایگاه خود را در بازار پیدا کند و شکل آینده کابل‌کشی و انتقال محتوا را متحول کند؛ ابتدا در آسیا و سپس در بازار‌های جهانی. اما تا آن زمان، صنعت همچنان باید چشم‌انتظار بلوغ استانداردها، رفع چالش‌های رقابتی و تکامل اکوسیستم فنی باشد تا واقعاً شاهد نسل جدیدی از ارتباطات یکپارچه و همه‌کاره باشیم.