مقام ارشد وزارت ارتباطات جایگزینی GPS با نمونۀ چینی را رسماً تأیید کرد

به گزارش خبرگزاری آنا؛ سوء‌استفادۀ رژِیم صهیونیستی از سیستم‌ناوبری آمریکایی GPS و اینترنت در طول جنگ دوازده روزه با ایران برای هدایت ریزپرنده‌ها، پهپادها و دیگر مهمات جنگی با هدف آسیب رساندن به زیرساخت‌های ایران و قتل عام مردم، سبب شد که شاهد اعمال برخی محدودیت‌ها روی شبکۀ اینترنت در ایام جنگ تحمیلی باشیم، از جمله محدود شدن در سیستم‌ناوبری GPS که چالش‌هایی برای مردم عادی و کاربران تاکسی‌های اینترنتی به دنبال داشت.

البته متحدان آمریکا فقط در ایران از اینترنت سوءاستفادۀ نظامی نمی‌کنند، گزارش‌های متعددی هم از کمک ایلان ماسک و شرکت تحت مالکیت او اسپیس ایکس به اوکراین برای استفاده از استارلینک برای اهداف نظامی وجود دارد که نشان می‌دهد، واشنگتن و متحدانش در موقعیتی که باشند، از فناوری برای اهداف نظامی سوء استفاده خواهند کرد. بنابراین ضرورت توجه کشور ما به پدافند سایبری به عنوان ملتی که چند روز قبل تجاوزی آشکار به خاک خود را تجربه کرده است، بیش از پیش واضح و مبرهن است.

کنترل سیستم ناوبری GPS توسط آمریکا و شرارت‌های مستمر رژیم صهیونیستی در طول تاریخ علیه کشورهای مستقل سبب شد که بعد از توقف جنگ نیز وضعیت مسیریاب‌ها و تاکسی‌های اینترنتی با هدف و ضرورت حفظ امنیت مردم به طور کامل مانند گذشته نشود.

استمرار اختلال روی سیستم ناوبری GPS آمریکایی بعد از توقف درگیری تحمیلی از سوی رژیم صهیونیستی به ایران و ضرورت بازگشت زندگی مردم به حالت عادی، توأمان با حفظ امنیت آن‌ها در زمینه‌های مختلف از جمله پدافند سایبری سبب شد که در میان کارشناسان زمزمه‌هایی دربارۀ جایگزینی سیستم ناوبری چینی Beidou با نمونۀ آمریکایی به گوش برسد.

زمزمه‌هایی که روز گذشته با انتشار رسمی مصاحبۀ معاون سیاستگذاری فاوای وزیر ارتباطات با یک روزنامۀ اصلاح‌طلب و حامی دولت به طور رسمی تأیید شد، احسان چیت‌ساز، معاون وزیر ارتباطات، در این گفت‌وگو که کانال رسمی وزارت ارتباطات نیز اقدام به بازنشر آن کرد، ضمن تأیید پیشرفته بودن سیستم GPS، نسبت به کنترل کامل آن توسط وزارت دفاع آمریکا هشدار داد و آن را حقیقتی تلخ خواند. وی تصریح کرد که هرگونه اختلال منطقه‌ای، عمدی یا کاهش کیفیت خدمات GPS می‌تواند کاملاً تصمیمی سیاسی باشد.

چیت‌ساز در ادامه به دلایل احتمالی اختلالات موضعی پس از آتش‌بس اشاره کرد و گفت: «پس از آتش‌بس، اختلالات موضعی در جی‌پی‌اس احتمالاً به دلایل امنیتی، نظامی یا تغییر اولویت‌بندی ماهواره‌ها برای مناطق دیگر رخ داده است. باید بدانیم جی‌پی‌اس یک سرویس رایگان اما با قید و بند است، چون دشمن هم از این سیستم استفاده می‌کند.»

وی همچنین از برنامه‌ای خبر داد که در جریان مذاکرات ایران و چین تدوین شده و بر اساس آن، بخشی از خدمات مکان‌محور کشور از GPS به Beidou منتقل خواهد شد. چیت‌ساز توضیح داد که در جریان مذاکرات ایران و چین، یکی از محورهای اصلی توافق مشترک، بهره‌گیری از ظرفیت منظومه BeiDou چین برای موقعیت‌یابی دقیق در ایران بود. BeiDou یک معماری بسیار پیشرفته با دقت بالا و پوشش ویژه در آسیاست و خلاف جی‌پی‌اس، کنترل آن خارج از دست آمریکا است. ما در حال تدوین برنامه‎ای هستیم که بخشی از خدمات مکان‌محور کشور در حمل‌ونقل، کشاورزی، اینترنت اشیاء به‌تدریج از جی‌پی‌اس به سمت BeiDou مهاجرت کند.

پیامدهای استمرار وابستگی به GPS در شرایط خطیر منطقه‌ای

باید پذیرفت در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای و درگیری‌های نظامی همچون وقایع اخیر با رژیم صهیونیستی رخ می‌دهد، ادامه اتکا به سیستم موقعیت‌یاب جهانی GPS برای کاربران ایرانی با خطرات جدی امنیتی و واقعی همراه است.

ماهیت «رایگان اما با قید و بند» بودن GPS که معاون وزیر ارتباطات به آن اشاره کرده است، در صورت ادامۀ استفاده از سیستم فعلی به معنای وابستگی به زیرساختی خواهد بود که کنترل آن در دست یک قدرت خارجی، یعنی وزارت دفاع آمریکا، قرار دارد. در صورت بروز هر درگیری دوباره‌ای یا تشدید تنش‌ها، این احتمال وجود دارد که آمریکا با اهداف نظامی یا سیاسی، خدمات GPS را برای کاربران در مناطق خاصی مختل کند، دقت آن را کاهش دهد یا حتی اطلاعات موقعیت مکانی کاربران را شنود و مورد سوءاستفاده قرار دهد.

این امر می‌تواند منجر به افشای موقعیت مکانی حساس، اختلال در عملکرد زیرساخت‌های حیاتی (مانند حمل‌ونقل، ارتباطات و انرژی) و ایجاد مخاطرات امنیتی برای شهروندان و منافع ملی شود. بنابراین، لزوم یافتن جایگزین‌های قابل اعتماد و مستقل برای GPS، امری حیاتی برای حفظ امنیت و استقلال سایبری کشور است.

با سیستم ناوبری چینی BeiDou بیشتر آشنا شوید

BeiDou (بیدو) یک سیستم ماهواره‌ای ناوبری جهانی است که توسط چین توسعه یافته و به طور کامل عملیاتی شده است. این سیستم که از سال ۲۰۰ به تدریج گسترش یافته و در سال ۲۰۱۸ به صورت جهانی در دسترس قرار گرفته است،

قابلیت‌های موقعیت‌یابی، ناوبری و پیام‌رسانی را ارائه می‌دهد. BeiDou برخلاف GPS که عمدتاً از ماهواره‌های در مدار متوسط زمین استفاده می‌کند، از ترکیبی از ماهواره‌های مدار زمین‌ایست (GEO)، مدارهای میانی زمین (IGSO) و مدارهای زمین‌هم‌زمان (MEO) بهره می‌برد. این معماری ترکیبی به BeiDou امکان ارائه خدمات با دقت بالا و پوشش قوی در مناطق مختلف جهان، به ویژه در آسیا را می‌دهد.

طی سال‌های اخیر، BeiDou پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه دقت موقعیت‌یابی داشته و قابلیت رقابت با سیستم‌های جهانی دیگر را پیدا کرده است. همچنین، امکانات پیام‌رسانی کوتاه آن، BeiDou را از سایر سیستم‌های مشابه متمایز می‌کند.

این سیستم در کاربردهای متنوعی از جمله ناوبری خودرو، خدمات موقعیت‌یابی تلفن‌های هوشمند، کشاورزی دقیق، مدیریت لجستیک و حتی در حوزه‌های نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک جایگزین استراتژیک برای کشورهایی که به دنبال کاهش وابستگی به سیستم‌های ناوبری غربی هستند، مطرح است.

بومی‌سازی ناوبری در برنامۀ بلندمدت دولت باشد

نباید فراموش کرد که سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ای در جنگ‌های مدرن نقش بسزایی ایفا می‌کنند. در طول درگیری‌های نظامی، این سیستم‌ها می‌توانند برای ناوبری دقیق نیروها و تجهیزات، هدایت موشک‌ها و پهپادها، جمع‌آوری اطلاعات مکانی کشور مقابل و حتی برای اهداف جاسوسی مورد استفاده قرار گیرند. 

البته در حالی که مهاجرت بخشی از خدمات مکان‌محور به سمت سیستم BeiDou چین می‌تواند گامی مؤثر در جهت کاهش وابستگی به GPS و تأمین امنیت در شرایط کنونی باشد، اما این یک راهکار موقت تلقی می‌شود. دستیابی به فناوری بومی در حوزه سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ای، یک ضرورت استراتژیک برای جمهوری اسلامی ایران است.

قابل کتمان نیست که نقشۀ قدرت جهان در حال تغییر است و امروز از هرزمان دیگری بیشتر امکان دارد که قطب اصلی قدرت جهانی از غرب به شرق انتقال پیدا کند و تضعیف جبهۀ غرب، سبب بروز رفتارهایی مشابه آنچه اکنون از آن‌ها می‌بینیم در میان شرقی‌ها شود، بنابراین برای ایران ضروری است که با تکیۀ قدرتمند بر شعار «نه‌شرقی، نه غربی» خود برای بلند مدت به فکر قدرتسازی بومی و استفاده از سیستم‌ناوبری ملی برای مسیریابی باشد، ولی در شرایط فعلی و وضعیت موجود جایگزین سیستم چینی به عنوان یک فناوری متعلق به کشوری دوست، حتماً عقلانی و عملی حساب شده از سوی مسئولان کشور و وزارت ارتباطات محسوب می‌شود.

این امر علاوه بر اینکه امنیت ملی و استقلال کشور را در بلندمدت تضمین می‌کند، امکان سفارشی‌سازی و بهینه‌سازی سیستم‌ها را متناسب با نیازهای داخلی فراهم می‌سازد. توسعه یک سیستم ناوبری بومی، نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجه در تحقیق و توسعه، تربیت متخصصان داخلی و ایجاد زیرساخت‌های لازم است تا ایران بتواند در این حوزه نیز به خودکفایی دست یابد. اقداماتی که همگی با توجه به حضور سازمان فضایی ذیل وزارت ارتباطات، از وظایف این وزارتخانه محسوب می‌شود و امید می‌رود که وزارت ارتباطات به زودی نقش خود در اجرایی شدن این اولویت‌های واقعی و اساسی را تعریف و اجرایی کند.