برای خودمان و عزیزانمان وقت بگذاریم/ حفظ همدلی کلید عبور از شرایط سخت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، امروز که کشور ما درگیر جنگ تحمیلی با رژیم صهیونیستی و آمریکاست، وضعیت سلامت روحی و روانی بسیاری از مردم به مخاطره افتاده است، به ویژه کودکان و نوجوانانی که شاید درک درستی از مفهوم جنگ ندارند و دقیقا نمی‌دانند در این شرایط باید چه کنش و واکنشی از خود بروز دهند. مریم کمانی، مردم شناس و استاد دانشگاه در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری آنا در رابطه با وضعیت این روزهای مردم ایران نوشت: 

یادآوری؛

اسم متن را«یادآوری»می‌گذارم، چون بسیاری از ما جنگ هشت ساله دفاع مقدس را به یاد می‌آوریم و یا خاطراتش را از بزرگترهایمان شنیده‌ایم. این است که تا اندازه‌ای می‌دانیم داستان چیست، ولی به یک«یادآوری»نیازمندیم. مدیریت بحران به رهبری کردن و جمع کردن اتفاق در لحظه وقوع است، نه نوشداروی بعداز مرگ سهراب. اینکه هر جنگی خسارت‌های مالی و جانی فراوانی به بار می‌آورد، برای همگان محرز است ولی خسارت‌های ناشی از آن فقط به این طیف مرتبط نمی‌شود. بهداشت روانی مهمترین و اساسی‌ترین فاکتوری است که اگر نادیده گرفته شود، ممکن است لطمات ناشی از آن تا پایان عمر با ما همسفر شود و کابوس ناشی از آن هیچ وقت یقه ما را رها نکند. عواملی مانند ترس، اضطراب، استرس، دلشوره، نگرانی، ناامیدی، خشم و... می‌توانند بازخورد حالت‌ها و رفتارهای انسانیِ ناشی از جنگ باشند و مواجهه با این موارد اولین قدم در عملکرد رعایت بهداشت روانی است. بعداز این مرحله بصورت تیتروار چندین نکته «یادآوری»می‌شود.

پذیرفتن احساسات

بروز احساسات ذکرشده نظیر ترس، دلشوره، نگرانی و... برای هرکسی کاملا طبیعی است. این علائم نشان می‌دهند که سیستم واکنشی ما کاملا فعال است. نکته حائز اهمیت این است که مدیریت این علائم احساسی تا آنجاست که واکنش‌های منفیِ ناشی از آن، سبب وخیم‌تر شدن شرایط ما نشود.

برقراری روابط اجتماعی با دیگران

تماس حضوری یا تلفنی با اعضای خانواده، دوستان و آشنایان سبب کاهش علائم تنشی و گاها حواس پرتیِ موقت نسبت به جنگ و اخبار منفی می‌شود. در این میان دیدن عکس‌ها و فیلم‌های قدیمی و انجام گفت‌وگوهای دوستانه و روزمره می‌تواند موجب زنده شدن خاطرات شیرین و بیادماندنیِ گذشته شود که همین اتفاقات و جرقه‌های کوچک باعث شعله‌ور شدن امید دوباره در ذهن و باورمان می‌شود.

پرداختن به کارهای روزمره و روال عادی زندگی

اگر با دورکاری و کار پاره وقت می‌توانیم بخشی از شغل خود را مدیریت کنیم، جای خوشحالی است، ولی اگر این گزینه امکان پذیر نبود، پرداختن به کارهای روزمره و روتین در خانه می‌تواند تا اندازه‌ای این خلا را جبران کند. همکاری در انجام کارهای خانه، خرید، پخت غذا، نظافت و تمام کارهای ریز و درشت دیگر علاوه بر اینکه می‌تواند تمرینی برای مشارکت اعضای خانواده باشد، نوعی همدلی و‌ کنار یکدیگر بودن را تقویت می‌کند.

کنترل احساسات منفی و دوری از خشم، لحن و بیان تند

باتوجه به اینکه همگی در یک اپیدمیِ سردرگم و نامطلوبی قرار گرفته‌ایم، بهتر است از درگیری، مشاجرات لفظی، جنجال و غوطه‌ور شدن بی‌دلیل در شایعات رسانه‌ای پرهیز کرده و با بیان آرام و فرصت شنیده شدن حرف‌های یکدیگر، شدت بار منفی این روزهای تنش‌زا را به حداقل برسانیم و محیطی قابل اعتماد و اطمینان برای جمع‌های خود ایجاد کنیم.

توجه به خود

در این روزها باید به خودمان هم توجه کنیم و برای خود زمان بگذاریم. برای این مسئله کارهای مختلفی می‌توان انجام داد. مشغول بودن به دعا و ذکر یکی از کارهایی است که می‌تواند باعث جوانه زدن نور امید و توکل در دل شما شود، آن هم در این روزهای سخت. کار دیگر تمرین تنفس است، بدن ما برای آرامش بیشتر به اکسیژن کافی نیاز دارد. برای این تمرین هوا را به مدت ۴ ثانیه از بینی وارد شش‌هایتان کنید، ۸ ثانیه نگه دارید و ۵ ثانیه از دهانتان خارج کنید. این تمرین را چند بار در روز انجام دهید. تمرکز بر روی تنفستان می‌تواند تمرکز، دقت و آرامش را برای شما به ارمغان بیاورد.

تقویت روحیه دلجویی و همبستگی 

از آنجایی که انسان‌ها در لحظه بحران، غم یکدیگر را می‌خورند و روحیه نوع‌دوستی، همدلی و اخلاق مداریِ آن‌ها شکوفاتر از روزهای عادی می‌شود، بهتر است روی این گزینه کمی بیشتر مکث کنیم و نسبت به نیازها و مشکلات اطرافیان‌مان بی‌تفاوت نباشیم و درحد توانایی‌مان مثمرثمر باشیم، ولو اندک. گاهی یک گفت‌وگوی ساده و با آرامش می‌تواند حجم زیادی از استرس افراد به‌ویژه کودکان و نوجوانان را کاهش دهد.

پرهیز از توجه به اخبار منفی و شایعات

از آنجایی که ذهن منفی گراست و برداشت‌های منفی، ماندگاری و اعتماد بیشتری در ذهن ایجاد می‌کند، بهتر است از اخبار منفی و نامعتبر دور باشیم. برای تقویت زنجیره ارتباطی با خانواده و‌ دوستان بهتر است مدام اخبار جنگ را مرور نکنیم. ۱ یا ۲ بار در روز کفایت می‌کند و اگر از طریق تلفن همراه اخبار را دریافت می‌کنیم و ممکن است اطلاعات ناراحت کننده‌ای به گوش ما برسد، بهتر است در جایی خلوت این گفت‌وگو را ادامه دهیم تا توجه سایرین به ویژه کودکان خیلی جلب نشود و‌ سبب دلشوره و نگرانی آن‌ها نشویم. کودکانی که درک درستی از شرایط موجود ندارند، جنگ را با کلماتی که از زبان بزرگترها خارج می‌شود، می‌شناسند و به همین دلیل هم باید همواره به حضور آن‌ها در جمع دقت کرد و نباید با گفتن شایعات و اخبار نادرست بیش از پیش کودکان را آزرد.

بازی و سرگرمی

این مورد آخر شاید کمی در شرایط فعلی عجیب باشد اما بازی‌ها و سرگرمی‌های گروهی بهترین روش برای دور بودن از اخبار، تلفن همراه و استرس (به طور خاص برای کودکان و نوجوانان) است. علاوه بر این، بازی‌های دسته جمعی روحیه جمعی خانواده‌ها و فضای عاطفی را تشدید می‌کند. همه ما باید با حفظ همدلی و همبستگی این روزها را پشت سر بگذاریم و دل در گرو شایعات، اخبار ناراحت‌کننده و دلسرد کننده نبندیم.