فعالیت ۲۳۷ مرکز تحقیقاتی در دانشگاه آزاد؛ ۷۲ مرکز در سطح یک

خبرگزاری آنا؛ دو سال پس از انقلاب فرهنگی ایران و در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۱ مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خطبه نمازجمعه تهران برای نخستین بار از طرحی به نام دانشگاه آزاد اسلامی سخن گفت، این اقدام در حقیقت نتیجه رایزنی‌ها و پیشنهاد عبدالله جاسبی به منظور راه‌اندازی این دانشگاه بود. 

در این راستا، آذر ۱۳۶۱ اساسنامه دانشگاه نوشته شد و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و با سرمایه اولیه یک میلیون تومانی حضرت امام خمینی (ره) فعالیت خود را آغاز کرد و نخستین واحد دانشگاهی، واحد تهران مرکزی با نام پیشین دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران با کد ۱۰۱ در ۱۰ مرداد سال ۱۳۶۱ تشکیل شد و مرحوم «مهندس شکرریز» نخستین رئیس این واحد نام گرفت، واحد تبریز هم نخستین واحد شهرستانی بود که با کد ۱۰۲ در ۲۳ آبان ۱۳۶۱ توسط کریم زارع راه‌اندازی شد. 

سال گذشته ۶۳ مرکز تحقیقاتی سطح یک داشتیم که این عدد اکنون به ۷۲ مرکز تحقیقاتی سطح یک رسیده و نشان‌دهنده این است که کیفیت مراکز تحقیقاتی دانشگاه در حال افزایش‌اند

نخستین آزمون ورودی دانشگاه آزاد اسلامی، اسفند ۱۳۶۱ با شرکت ۳۲ هزار داوطلب در شاهرود، اهواز، تبریز، تهران، رشت، زاهدان، کرمان، مشهد و یزد برگزار شد و حدود ۳ هزار نفر در رشته‌های راه و ساختمان، برق، مکانیک، فیزیک، ریاضی، شیمی، صنایع فلزی، نساجی و حسابداری پذیرفته شدند.

سال ۱۳۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی با تغییر اساسنامه دانشگاه تعداد اعضای هیئت مؤسس را به ۹ نفر افزایش داد. مطابق با این مصوبه، آقایان حسن حبیبی، علی‌اکبر ولایتی، حجت الاسلام والمسلمین محسن قمی و حمید میرزاده به اعضای هیئت مؤسس افزوده شدند که پس از فوت حسن حبیبی و تصویب هیئت مؤسس و شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت الاسلام والمسلمین علی‌اکبر ناطق نوری جایگزین او شد.

پس از فوت آیت الله هاشمی رفسنجانی در۱۹ دی ۱۳۹۵هم با حکم مقام معظم رهبری علی‌اکبر ولایتی به ریاست هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه منصوب شد.

دانشگاه آزاد اسلامی مانند دیگر مؤسسات آموزش عالی در ایران زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند. نوع مدرک اعطایی به دانش‌آموختگان این دانشگاه به صورت مستقل و با قید محل تحصیل اعطا می‌شود. این دانشگاه با تمامی واحد‌های دانشگاهی آن بر پایه رنکینگ بین‌المللی URAP با رتبه ۲۲۶ در دنیا و رتبه ۲ در ایران بعد از دانشگاه تهران از معتبرترین دانشگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود. این نظام رتبه‌بندی بر اساس میزان تولیدات علمی کار می‌کند و دانشگاه آزاد اسلامی به صورت یک سامانه دانشگاهی (نه یکایک واحد‌های دانشگاهی به صورت جداگانه) در آن شرکت کرده است.

از ایده تا محصول در رویداد عصر امید؛ مسیری هموار برای اتصال به بازار

رؤسای دانشگاه آزاد اسلامی از ابتدا تاکنون عبدالله جاسبی (از تابستان ۱۳۶۱ تا اسفند ۱۳۹۰)، فرهاد دانشجو (از اسفند ۱۳۹۰ تا شهریور ۱۳۹۲)، حمید میرزاده (از شهریور ۱۳۹۲ تا اردیبهشت ۱۳۹۶)، علی محمد نوریان (به عنوان سرپرست از اردیبهشت ۱۳۹۶ تا ۲۵ تیر ۱۳۹۶) فرهاد رهبر (از ۲۵ تیر ۱۳۹۶تا ۲۷ مرداد ۱۳۹۷) و محمدمهدی طهرانچی (از ۲۸ مرداد ۱۳۹۷ تاکنون) بوده‌اند.

دانشگاه آزاد اسلامی اکنون در 43 سالگی راه‌اندازی و در بهار 44 علمی خود با قریب به یک میلیون و ۳۰۰ هزار دانشجو و بیش از ۷ میلیون دانش‌آموخته، تربیت نیمی از منابع انسانی متخصص و ماهر ایران اسلامی را بر عهده دارد و دانشجویان آن از امکانات و ظرفیت‌هایی نظیر آزمایشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، سراهای نوآوری، مکان‌های آموزشی، کارگاه‌ها، سالن‌های ورزشی و ده‌ها امکان و ظرفیت دیگر بهره‌مند هستند.

یکی از ظرفیت‌ها و امکانات دانشگاه آزاد اسلامی شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی آن است که زیر نظر معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه فعال است و مدیریت آن بر عهده عبدالله محمدی است.

محمدی مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا حوزه شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی را دارای سه زیرحوزه دانست و اظهار کرد که این سه حوزه، مراکز تحقیقاتی، آزمایشگاه‌ها و اجرای رویداد‌های فناورانه در سطح کشورازجمله رویداد ملی عصر امید هستند.

فعالیت ۴۰ گروه پژوهشی مستقل با قابلیت تبدیل به مرکز تحقیقاتی

وی تشریح کرد: در حوزه مراکز تحقیقاتی اکنون ۲۳۷ مرکز تحقیقاتی در سطح کشور فعال بوده که ۵۳ مرکز پزشکی و بقیه غیرپزشکی هستند. علاوه بر این ۴۰ گروه پژوهشی مستقل داریم که اگر این گروه‌های پژوهشی مستقل در یک سال آینده فعالیت داشته باشند، این قابلیت را دارند که به مرکز تحقیقاتی تبدیل شوند.

محمدی ادامه داد: اگر از نظر عملکرد مراکز تحقیقاتی از محل طرح‌های برون دانشگاهی و از محل گرنت‌ها و خدمات مشاوره‌ای و حتی خدمات آزمایشگاهی در نظر بگیریم، سال گذشته در مقایسه با سال قبل‌تر آن عملکردها بیش از دو برابر افزایش پیدا کرده و درآمد دو برابر بوده است. در کنار آن در حوزه کتاب، اختراع و مقاله واحد‌های پژوهشی در مراکز تحقیقاتی فعال هستند.

مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه رتبه‌بندی مراکز تحقیقاتی هرساله انجام می‌شود به آنا گفت: امسال هم خوشبختانه این رتبه‌بندی انجام شده و به‌زودی منتشر خواهد شد. سال جاری مراکز تحقیقاتی را در دو حوزه رتبه‌بندی کردیم. سال قبل همه مراکز در یک حوزه تقسیم کردیم و امسال به حوزه فنی و مهندسی و کشاورزی و علوم انسانی و هنر تقسیم کردیم که با معاونت‌های موضوعی همخوانی داشته باشد؛ چراکه ماهیت و فعالیت عادلانه‌تر می‌شود.

وی اضافه کرد: سال گذشته ۶۳ مرکز تحقیقاتی سطح یک داشتیم که این عدد اکنون به ۷۲ مرکز تحقیقاتی سطح یک رسیده و نشان‌دهنده این است که کیفیت مراکز تحقیقاتی دانشگاه در حال افزایش‌اند. در مقابل، مراکز تحقیقاتی دیگری داشتیم که لغو مجوز شدند یا سطح شان از مرکز پژوهشی به گروه‌های پژوهشی تقلیل پیدا کرد. یعنی این رتبه‌بندی و ارزیابی باعث می‌شود همه ساله متناسب با عملکرد مجوز بدهیم.

در حوزه آزمایشگاه‌های همکار شبکه راهبردی فناوری‌های ریاست جمهوری، اکنون ۲۶۶ آزمایشگاه داریم که تعداد و کیفیت آزمایشگاه‌ها رتبه‌های کیفی این شبکه را اخذ و رشد می‌کنند

محمدی افزود: در حوزه آزمایشگاه‌ها هم از منظر برندسازی و ایجاد آزمایشگاه‌های همکار و ایجاد آزمایشگاه‌های ایزو و استاندارد 17025 رشد داشته‌ایم و تعداد آزمایشگاه‌های استاندارد به ۱۳ آزمایشگاه رسید، یک سری مراکز آموزشی استاندارد را افزایش داده و هشت مرکز آموزش استاندارد در سطح کشور راه‌اندازی کردیم.

مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: در حوزه نظام مهندسی کشاورزی یکی از استان‌ها (یزد) وارد شد. در حوزه همکار شهرسازی و در حوزه‌های مختلف (کشاورزی، دامپزشکی، محیط زیست، بهداشت و دارو، غذا و دارو) تعداد آزمایشگاه‌های ما بیشتر می‌شود. مثلاً در حوزه غذا و دارو هفت آزمایشگاه همکار غذا و دارو داریم و جدیدترین آن استان البرز است که به تازگی مجوز گرفته است و میزان درآمد آزمایشگاه‌های دانشگاه به همین نسبت در مقایسه با دور قبل دو برابر شده است که آمار را دقیقاً اعلام خواهیم کرد.

وی یادآور شد: در حوزه آزمایشگاه‌های همکار شبکه راهبردی فناوری‌های ریاست جمهوری هم، اکنون ۲۶۶ آزمایشگاه داریم که تعداد و کیفیت آزمایشگاه‌ها رتبه‌های کیفی این شبکه را اخذ و رشد می‌کنند.

حضور قدرتمند در رویدادها و نمایشگاه‌‌های فناورانه

محمدی توضیح داد که در حوزه رویداد‌ها هم تمام تلاش دانشگاه این است که در اکثر رویداد‌های ملی حضور داشته باشد. به عنوان در رویداد عصر امید تبریز با عنوان «ساخت و تولید و فناوری‌هی صنعتی» (27 تا 29 اردیبهشت 1404) بستر مناسبی بود که حضور صنعت و دانشگاه را در کنار هم  داشته باشیم و امید است قرارداد‌هایی از دل آن منعقد شود. با حضور در رویدادها و نمایشگاه‌‌ها اعلام می‌کنیم که هستیم و دانشگاه آزاد اسلامی هست و شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان مستقر در دانشگاه حرفی برای گفتن دارند.

مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی درباره تداوم رویدادهای بین‌المللی عصر امید عنوان کرد: رویداد نخست یک تجربه خیلی موفقی بود و با همکاری کشور عراق و دانشگاه اسلامی نجف خوب و منظم برگزار شد و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد سنگ تمام گذاشت و زحمت کشید. این رویداد باعث شد که جدی‌تر برنامه داشته باشیم؛ البته در گام نخست دوست داریم در کشور‌های منطقه چنین رویداد‌هایی برگزار کنیم و آرام آرام دامنه را توسعه بدهیم.