بررسی پیوند علم و حکمت در افق تمدن ایرانی-اسلامی

به گزارش خبرگزاری آنا، در این گفت‌و‌گو، اعوانی ضمن تبیین سلسله‌مراتب علم در سنت اسلامی، تاکید کرد که علم در منظومه اسلامی، صرفاً به حوزه تجربی و حسی محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد عقلانی و الهی را نیز دربرمی‌گیرد. وی با استناد به آموزه‌های قرآنی تصریح کرد: منشأ علم، الهی است و علوم طبیعی، هرچند مهم، اگر پیوند خود را با حکمت از دست بدهند، به ابزاری صرف تقلیل می‌یابند و نمی‌توانند به رشد و تعالی واقعی بشر بیانجامند.

اعوانی در ادامه، به بیان تفاوت‌های اساسی علم مدرن و علم در اندیشه حکمای اسلامی پرداخت و افزود: دانش امروزین، عمدتاً نگاهی ابزاری، مادی و کمیت‌محور دارد و کمتر به ساحت‌های معنوی انسان توجه می‌کند، در حالی که نزد حکما و فیلسوفان اسلامی، علم و حکمت دو بال اصلی پرواز انسان برای رسیدن به کمال و معرفت حقیقی هستند.

وی جدایی علم از حکمت را یکی از مهم‌ترین آسیب‌های جامعه معاصر دانست و تصریح کرد: اگر علم به حکمت و آموزه‌های الهی متصل نباشد، حتی علوم عادی نیز می‌توانند بحران‌زا شوند؛ چنان‌که معضلات اخلاقی، زیست‌محیطی و فرهنگی عصر حاضر، بیش از هرچیز، نتیجه این گسست است.

اعوانی با تاکید بر نقش حیاتی دبیرخانه بین‌المللی علامه بهابادی یزدی، مهم‌ترین موانع تحقق پیوند علم و حکمت در ایران امروز را فاصله گرفتن آموزش عالی از سنت حکمی اسلامی، غلبه نگاه کمیت‌زدگی و مدرک‌محوری، و تضعیف جایگاه علوم انسانی در نظام علمی کشور برشمرد. وی احیای این پیوند را نیازمند بازآفرینی علوم انسانی بر مبنای حکمت، بهره‌گیری گسترده‌تر از آثار حکمای ایران، تربیت فیلسوفان جهانی‌نگر و تقویت کیفیت آموزش و پژوهش دانست.

در پایان این نشست، اعوانی از علامه ملاعبدالله بهابادی یزدی به‌عنوان نمادی فاخر از حکمت ایرانی-اسلامی یاد کرد و تأکید نمود: آثار ارزشمند ایشان در زمینه‌هایی، چون منطق، فلسفه، کلام، فقه، تفسیر و علوم بلاغی، الگویی کامل از تعامل عقلانیت و معنویت به‌شمار می‌روند. دکتر اعوانی افزود: گردآوری، تصحیح و انتشار انتقادی این آثار می‌تواند زمینه‌ساز تحولی ژرف در علوم انسانی کشور شود و نقش مهمی در جهانی‌سازی اندیشه ایرانی-اسلامی ایفا کند.

اعوانی مسئولیت اصلی دبیرخانه و فعالان این حوزه را احیا و گسترش پیوند علم، حکمت و هویت ایرانی-اسلامی دانست و تاکید کرد: پاسداری از این میراث عظیم، ضرورتی برای آینده علمی کشور و ایفای نقش مؤثر در عرصه فرهنگ و تمدن جهانی است