جمهوری اسلامی در جنگ ۱۲ روزه راه امام سجاد (ع) را طی کرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، پس از حادثه عاشورا، جامعه اسلامی در شوک و سردرگمی عمیقی فرو رفت. حاکمیت اموی با سرکوب، سانسور و تحریف، تلاش کرد گفتمان اهل بیت را حذف کند. در این شرایط بحرانی، امام زین‌العابدین (ع) برخلاف مسیر قیام مستقیم، روشی تدریجی، عمیق و بنیادین را برگزید: مبارزه فرهنگی–معنوی. امروز که نبرد‌ها بیش از همیشه بر پایه جنگ‌های روانی و رسانه‌ای استوار است، بازخوانی سیره آن حضرت می‌تواند چراغ راه مدیران فرهنگی، نخبگان فکری و تصمیم‌گیران راهبردی باشد.

حجت‌الاسلام هاشم رحیمی کارشناس فقه سیاسی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری آنا به تبیین ابعاد این رویکرد پرداخته و معتقد است سیره امام سجاد (ع) الگوی ممتازی برای مدیریت بحران‌های شناختی و اطلاعاتی در جهان امروز است.

مبارزه آرام، اما زیرساختی

وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به ساختار مبارزاتی امام سجاد (ع) افزود: امام (ع) پس از عاشورا، مسیر مبارزه‌ای آرام، اما عمیق و بنیان‌برانداز را در پیش گرفت که در ظاهر، تقابل مستقیم نبود، اما در واقع، بنیان فکری و فرهنگی خلافت اموی را به چالش می‌کشید.

حجت‌الاسلام رحیمی با تأکید بر نقش ویژه صحیفه سجادیه بیان داشت: این مجموعه دعایی، در عین مناجات فردی، حاوی پیام‌های عدالت‌خواهانه، ضدظلم، اخلاقی و سیاسی است. همان‌طور که دکتر نصرالله حکمت نیز تحلیل کرده، این صحیفه، ابزار نرم امام برای تبیین دین ناب و نقد نظام منحرف خلافت بود.

روایت‌سازی، حافظه‌سازی، مقاومت فرهنگی

وی ادامه داد: امام سجاد (ع) با برپایی مداوم مجالس عزاداری، خطبه‌های بیدارگر و گریه‌های معنادار، نه تنها فضای خفقان را شکافت، بلکه حافظه جمعی جامعه را نسبت به حقیقت عاشورا و ماهیت حکومت اموی زنده نگه داشت. این اشک‌ها، همان‌گونه که شهید مطهری گفته، فریادی آرام علیه سانسور و تحریف بودند.

این کارشناس فقه سیاسی ابراز داشت: یکی از نقاط قوت راهبردی امام، شبکه‌سازی پنهان نخبگانی بود. ایشان با تربیت شخصیت‌هایی، چون ابوحمزه ثمالی، سعید بن جبیر و دیگران، پایه‌گذار نهضت علمی–فرهنگی‌ای شد که در نسل‌های بعدی توسط امام باقر و امام صادق (ع) به شکوفایی رسید.

صبر راهبردی، نه انفعال

وی گفت: صبر امام سجاد (ع)، صبری منفعلانه نبود. این صبر، فعال، هوشمند و منتظر موقعیت‌های راهبردی برای بازسازی جامعه بود. امام از هرگونه اقدام احساسی پرهیز کرد و ساختار‌های فکری جامعه را بازتعریف کرد.

تطبیق تاریخی با تجربه معاصر

حجت‌الاسلام رحیمی به تطبیق این سیره با تجربه جمهوری اسلامی در جنگ شناختی اخیر پرداخت و گفت: در جنگ ۱۲ روزه، ایران نیز به‌جای واکنش نظامی شتاب‌زده، با عملیات روانی، روایت‌سازی و مدیریت افکار عمومی، صحنه نبرد را در اختیار گرفت. این عقلانیت راهبردی، دقیقاً یادآور مسیر امام سجاد (ع) در مواجهه با بحران است.

وی افزود: رهبری نظام جمهوری اسلامی با بهره‌گیری از اقتدار نرم، توانست فضای رسانه‌ای منطقه را در دست بگیرد، همدلی منطقه‌ای ایجاد کند و پیام مقاومت را جهانی کند. همان‌طور که امام سجاد (ع) با کلام و دعا، جامعه را متحول کرد، این بار نیز مقاومت با بیانیه، مستند، مراسم و پیام‌رسانی نرم، دست برتر را به‌دست گرفت.

مقاومت رسانه‌ای؛ افکار عمومی میدان واقعی نبرد

این کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: امروز میدان واقعی نبرد، در افکار عمومی شکل می‌گیرد. امام سجاد (ع) با خطبه‌هایش وجدان جامعه را بیدار کرد و امروز نیز ما باید با شبکه‌های اجتماعی، فیلم‌های مقاومت، رسانه‌های جریان‌ساز و مناسک بزرگ مثل اربعین، جبهه جنگ نرم را مدیریت کنیم.

وی ادامه داد: شبکه‌سازی نخبگانی در محور مقاومت نیز ریشه در همین الگو دارد. تربیت چهره‌هایی، چون سردار سلیمانی، سید حسن نصرالله و دیگر فرماندهان مقاومت، یادآور تربیت راهبردی شاگردان امام سجاد (ع) در دل اختناق است.

صحیفه؛ نقشه‌راه جنگ شناختی

حجت‌الاسلام رحیمی در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با تأکید بر کارکرد‌های صحیفه سجادیه در جنگ‌های روایت‌محور تصریح کرد: امروز که دشمن با شایعه‌سازی، تحریف واقعیت و رسانه‌های جعلی وارد میدان شده، ما نیاز به الگویی هویت‌ساز، آرام‌کننده و تبیین‌گر داریم. دعای چهاردهم صحیفه، همان‌طور که رهبر انقلاب اشاره کردند، چنین نقشی را ایفا می‌کند.

جهاد تبیین از دعا تا رسانه دیجیتال

وی با اشاره به ضرورت جهاد تبیین گفت: حضرت سجاد (ع) با زبان دعا، دین را تبیین کرد. امروز نیز جهاد تبیین باید در قالب‌های روزآمدتر در مدارس، دانشگاه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها و محافل علمی دنبال شود. مهم‌ترین بخش این جنگ، فهم‌پذیری لایه‌های پنهان جنگ شناختی برای عموم مردم است.

تربیت نخبگان، ضرورت تمدن‌سازی

این کارشناس فقه سیاسی بیان داشت: باید مثل امام سجاد (ع)، به‌جای اقدامات سطحی و نمادین، به تربیت نخبگان واقعی بپردازیم؛ نویسندگانی که بتوانند روایت مقاومت را جهانی کنند، دیپلمات‌های رسانه‌ای، تحلیلگران بحران و استراتژیست‌هایی که جنگ نرم را بفهمند و مدیریت کنند.

وی ادامه داد: سیره امام سجاد (ع) نشان می‌دهد می‌توان بدون جنگ ظاهری، نبرد واقعی را در ذهن و دل انسان‌ها به‌دست گرفت. همان‌گونه که ایشان در عصر اختناق، حقیقت را زنده نگه داشت، جمهوری اسلامی نیز امروز می‌تواند با همین الگو، در میدان جنگ شناختی پیروز شود.