هوش مصنوعی فرصت جدید یا نگرانی برای زندگی و شغل انسان‌ها؟
اپلیکیشن آموزش زبان دولینگو پیش از حذف ویدئوهایش از تیک‌تاک و اینستاگرام در اواسط ماه مه، به‌خاطر حضور فعال و شناخته شده در شبکه‌های اجتماعی و نماد جغد سبزرنگش، بسیار محبوب و معروف بود. این محبوبیت به ویژه میان کاربران جوان قابل توجه بود و بسیاری از بازاریاب‌ها از موفقیت آن به‌عنوان الگویی تحسین می‌کردند. اما زمانی که خبر رسید دولینگو قصد دارد به یک شرکت «اولویت‌محور بر هوش مصنوعی» تبدیل شود و نیرو‌های قراردادی‌ای را که کارشان قابل اتوماسیون با ابزار‌های هوش مصنوعی است، کنار بگذارد، واکنش عمومی منفی شد. بسیاری از جوانان در شبکه‌های اجتماعی ابراز خشم کردند و حتی حاضر بودند جوایز «استریک» (سلسله استفاده روزانه) ارزشمند خود را به خاطر اعتراض به این تغییر از دست بدهند.
به گزارش wired، کامنت‌های کاربران در پست‌های دولینگو در تیک‌تاک پر از نارضایتی و تمرکز بر نگرانی جایگزینی نیروی انسانی با اتوماسیون مبتنی بر هوش مصنوعی بود. این واکنش منفی تنها محدود به فضای مجازی نمانده و به دنیای واقعی نیز کشیده شده است. والدینی که با آنها صحبت شده نگران تأثیر هوش مصنوعی بر سلامت روان فرزندانشان هستند. زوج‌ها از احتمال اعتیاد به چت‌بات‌ها و تأثیر منفی آن بر روابطشان اظهار نگرانی می‌کنند و جوامع روستایی نیز از ساخت مراکز داده‌ای که برای تأمین انرژی ابزار‌های هوش مصنوعی ایجاد شده‌اند، ناراضی‌اند. این مراکز معمولاً با ژنراتور‌هایی کار می‌کنند که سوخت‌های فسیلی می‌سوزانند و آلودگی هوا، آب و خاک را افزایش می‌دهند.
سم دالسیمر، سخنگوی دولینگو، در واکنش به این انتقادات تأکید کرده است که هوش مصنوعی جایگزین کارکنان شرکت نمی‌شود و تولید محتوای هوش مصنوعی تحت نظارت کارشناسان آموزشی انجام می‌شود. البته دولینگو همچنان قصد دارد استفاده از نیرو‌های قراردادی غیرکارمندی را برای کار‌هایی که قابل اتوماسیون هستند، کاهش دهد.
این حرکت دولینگو بخشی از تغییر وسیع‌تری در صنعت فناوری است. شرکت‌هایی مانند کلارنا و Salesforce نیز اعلام کرده‌اند به دلیل هوش مصنوعی نیاز کمتری به استخدام نیرو‌های جدید در بخش‌های خدمات مشتری و مهندسی دارند. در همین حال، توسعه‌دهندگان «عامل‌ها» (agents) را عرضه می‌کنند که وظایف نرم‌افزاری را به صورت خودکار انجام می‌دهند و باعث کاهش نیاز به نیروی انسانی می‌شوند.
با این وجود، نگرانی‌ها نسبت به هوش مصنوعی مولد تنها محدود به جایگزینی نیروی کار نیست. مشکلاتی مانند تولید خروجی‌های نادرست، آسیب‌های زیست‌محیطی، تأثیرات منفی بر سلامت روان کاربران و نگرانی‌های حقوقی درباره حق نشر نیز به این لیست افزوده شده‌اند. بسیاری از هنرمندان، پس از ورود ChatGPT و دیگر ابزار‌های هوش مصنوعی مولد، اعتراض کرده‌اند که آثارشان بدون اجازه برای آموزش این سیستم‌ها جمع‌آوری شده است. این اعتراض‌ها در جریان اعتصاب نویسندگان هالیوود در سال ۲۰۲۳ شدت یافت و حالا به شکایات حقوقی از سوی ناشران، هنرمندان و استودیو‌های بزرگ تبدیل شده است.
از نظر عمومی، حمایت از کارگرانی که تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار گرفته‌اند، در حال افزایش است. برایان مرچنت، نویسنده کتاب Blood in the Machine، می‌گوید دشمنی جدیدی نسبت به سیستم‌های هوش مصنوعی شکل گرفته است و شرکت‌های فناوری با سرعت زیادی این مسیر را طی می‌کنند. مرکز تحقیقاتی Pew گزارش می‌دهد که نگرانی بزرگسالان آمریکایی درباره افزایش استفاده از هوش مصنوعی از ۳۸ درصد پیش از عرضه ChatGPT به ۵۲ درصد در اواخر سال ۲۰۲۳ رسیده و همچنان در همین سطح باقی مانده است.
پژوهشگران حوزه اخلاق هوش مصنوعی سال‌هاست هشدار داده‌اند که این فناوری ممکن است باعث تقویت کلیشه‌های آسیب‌زا، افزایش آلودگی زیست‌محیطی و جایگزینی نیروی کار شود. این نگرانی‌ها ابتدا بیشتر در محافل دانشگاهی و بین گروه‌های چپ‌گرای آنلاین که به مسائل کارگری توجه دارند، مطرح بود، اما اکنون دامنه آن گسترش یافته است.
افزایش تولید محتوای هوش مصنوعی باعث شده کاربران در شبکه‌های اجتماعی با کامنت‌های طنزآمیز و حتی آزاردهنده به این موضوع واکنش نشان دهند. الکس هانا، هم‌نویسنده کتاب The AI Con و مدیر تحقیقات مؤسسه Distributed AI Research، می‌گوید این رفتار را مدت‌ها در فضای وب دیده است.
این نارضایتی گسترده باعث شده کاربران لینکدین از نمایش بیش از حد «سؤالات تولیدشده توسط هوش مصنوعی» شاکی باشند، شنوندگان اسپاتیفای از «پادکست‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی» ناراضی شوند و کاربران ردیت از دیدن «تصاویر تولیدشده توسط هوش مصنوعی» روی بسته‌بندی محصولات خسته شوند.
تنش‌ها به حدی رسیده که حتی اشاره به استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند موجب انتقاد و سوءظن شود. پس از تماس خبرنگاران با دولینگو، این شرکت ویدئوهایش را از شبکه‌های اجتماعی مخفی کرد، اما به سرعت با انتشار ویدئویی طنزآمیز با نماد جغد سبزرنگ به فضای عمومی بازگشت.
با وجود میلیون‌ها بازدید ویدئو‌ها در تیک‌تاک، کامنت‌های برتر همچنان به انتقاد از دولینگو به خاطر اتوماسیون هوش مصنوعی ادامه می‌دهند و تأکید دارند که استفاده از هوش مصنوعی هنوز متوقف نشده است.
این نگرانی‌ها دیگر محدود به فضای مجازی نیستند و در زندگی واقعی نیز دیده می‌شوند؛ از والدین نگران سلامت روان فرزندانشان گرفته تا زوج‌های نگران تأثیر اعتیاد به چت‌بات‌ها و جوامع روستایی که از آلودگی مراکز داده‌های هوش مصنوعی شکایت دارند. مزایای هوش مصنوعی برای بسیاری مبهم و ناچیز به نظر می‌رسد، اما آسیب‌ها و تأثیرات آن بسیار عمیق و فوری احساس می‌شود.
این شرایط در تضاد با دوران اولیه اینترنت است که دسترسی آزاد به اطلاعات، فرصت‌های منحصربه‌فردی برای رشد و شکوفایی افراد ایجاد کرد. اما اکنون، عصر هوش مصنوعی مولد با انتشار نرم‌افزار‌های ناقص و نگرانی از حذف شغل‌های انسانی، به ویژه برای فارغ‌التحصیلان جوان و تازه‌کار، همراه شده است.
شانن والور، فیلسوف فناوری، معتقد است که نوآوری در قرن بیستم به دنبال فراهم کردن فرصت‌های بیشتر برای شکوفایی انسان‌ها بود، اما اکنون فناوری فرصت‌ها را برای کسانی خلق می‌کند که از پیش منابع و قدرت بیشتری دارند.
همزمان، بسیاری از آسیب‌های فناوری هوش مصنوعی متوجه اقلیت‌های رنگین‌پوست و جوامع حاشیه‌نشین است. الکس هانا به نمونه‌ای از این مسئله اشاره می‌کند؛ مراکز داده‌ای که در مناطق فقیرنشین و عمدتاً سیاه‌پوست و قهوه‌ای‌پوست ساخته شده‌اند و باعث افزایش آلودگی محیط‌زیستی می‌شوند. نمونه اخیر آن مرکز داده‌ای است که شرکت xAI متعلق به ایلان ماسک در ممفیس، تنسی، در حال ساخت است و بیش از ۳۰ ژنراتور گاز متان دارد که دود‌های مضر تولید می‌کند.
تأثیرات هوش مصنوعی مولد بر نیروی کار یکی از موضوعات اصلی انتقاد است. برایان مرچنت می‌گوید کارگران نسبت به بسیاری از تحلیل‌گران آگاه‌تر هستند و می‌دانند این تلاش‌ها برای حذف نیروی انسانی است. انتظار می‌رود که تغییر بزرگ بعدی در افکار عمومی وقتی رخ دهد که طیف گسترده‌ای از کارگران احساس تهدید بیشتری کنند و به اعتراض و سازماندهی بپردازند؛ اعتراض‌هایی که این بار احتمالاً حضوری و گسترده‌تر از واکنش‌های آنلاین خواهد بود.
انتهای پیام/
