در گفت‌وگو با آنا بررسی شد

کلیپ‌های امیدبخش، پنجره‌ای تازه برای دیدن رویداد‌ها

کلیپ‌های امیدبخش، پنجره‌ای تازه برای دیدن رویداد‌ها
کلیپ‌های امیدبخش در بحبوحه بحران‌ها، تنها محتوایی تصویری نیستند، بلکه روایتی تازه از همدلی، شجاعت و همبستگی ملی را به جامعه منتقل می‌کنند. محمدعلی عبداللهی، مدرس و پژوهشگر رسانه، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا، به تشریح ویژگی‌های محتوای امیدآفرین، راز ماندگاری آنها و نقششان در حفظ انسجام و روحیه ملی پرداخت و راهکار‌هایی را برای تولید محتوای موثر در شرایط حساس ارائه کرد.

کلیپ‌های امیدبخش چه ویژگی‌هایی دارند و چرا تاثیرگذارند؟

کلیپ‌های امیدبخش، یا به‌طور کلی محتوای امیدبخش و انگیزشی، در بسیاری از اوقات روایتی جدید به مخاطب ارائه می‌دهند و نگاه او را عوض می‌کنند. آنها پنجره‌ای تازه برای دیدن و تحلیل وقایع پیش روی مخاطب می‌گشایند. این پنجره جدید می‌تواند ویژگی‌های مختلفی داشته باشد. مثلا محتوای امیدبخشی باشد که اخبار امیدوارکننده‌ای از جنگ ارائه می‌دهد، یا توسط یک فرمانده نظامی تهیه شده باشد که از توانمندی‌ها سخن می‌گوید، مانند زمانی که گفته می‌شود: «شما در عرصه موشکی می‌توانید فضای بی‌نهایتی را در مقابل دشمن ایجاد کنید». وقتی یک فرد مطلع، که هم آگاه و هم صادق است، خبری را به ما می‌دهد، آن خبر ته دل ما را قرص می‌کند. خیلی از مواقع، این کلیپ‌ها شجاعت را تکثیر می‌کنند و حماسه را ترویج می‌دهند. مثال‌های متعددی از این موارد می‌توان یافت. برای نمونه، یک سرباز از دل میدان نبرد سخنی می‌گوید، مانند آن سرباز پدافندی که گفته بود: «شما بخوابید، ما هستیم». یا هم‌وطنی که از شهری مورد تهاجم قرار گرفته، محتوایی را منتشر می‌کند و به دیگران نشان می‌دهد که زندگی در آن‌جا به‌صورت عادی جریان دارد. همچنین، فردی ممکن است یک متن یا شعار حماسی را بیان کند و از طریق آن، شجاعت را میان دیگران تکثیر نماید.

برخی از این کلیپ‌ها از این جهت امیدبخش هستند که همدلی را ترویج می‌دهند. از این دست محتوا‌ها بسیار دیده شده‌اند. یکی از خطرات و نگرانی‌های افراد در زمان جنگ آن است که خودخواهی افراد تحریک شود، به‌طوری‌که مثلا به‌سمت احتکار مواد غذایی بروند یا عده‌ای سودجویی کنند یا حتی کشور را ترک کنند. این خطر وجود دارد که افراد، دیگر خود را متعلق به یک جمع احساس نکنند. اما محتوایی که همدلی را ترویج می‌کند، از این منظر امیدبخش و انگیزه‌دهنده است که به مخاطبانش یادآور می‌شوند: ما، جدای از هر اتفاقی که بیفتد، عضو یک خانواده‌ای هستیم به‌نام ملت ایران، که کنار هم ایستاده‌ایم و پشتیبان یکدیگر هستیم.

در شرایط بحران، این کلیپ‌ها چگونه به تقویت روحیه ملی کمک می‌کنند؟

برخی از این کلیپ‌ها به یک محور اعتقادی یا ملی توجه دارند و حول آن تهیه شده‌اند. ممکن است محتوایی باشد از توصیه معنوی یک فرد عالم، یا محتوایی حول محور کشور ایران، تاریخ آن، حماسه‌هایی که باعث شده‌اند این کشور سرپا بماند، سرزنده باشد و پایداری کند. هرکدام از این محتو‌اها، روایتی تازه را در مقابل چشم مخاطب می‌گذارند که به او امید و انگیزه می‌دهند و افسردگی را از ذهنش دور می‌سازند. شاید حتی نیازی هم به گفتن نباشد که محتوایی نیز هست که سعی می‌کند مخاطب را به‌سمت انفعال ببرد، ترس را بر او غالب کند، یا نگرانی را نسبت به آینده به او القا کند. تجربه نشان می‌دهد که هر دو جریان محتوایی هم‌زمان فعال هستند.

یک نمونه دیگر از محتوایی که ایجاد امید و انگیزه کرده، کلیپ‌هایی هستند که از مردم دنیا منتشر شده‌اند و نشان می‌دهند که ایران تنها نیست. بسیاری از مردم جهان به این جنگ نگاه دارند، امیدوارند و طرفدار ایران هستند. همچنین، اخباری امیدوارکننده از حمایت برخی کشور‌ها از ایران نیز پخش شده که آنها هم باعث ایجاد امید شده‌اند.

کلیپ‌های امیدبخش، یا به‌طور کلی محتوای امیدبخش و انگیزشی، در بسیاری از اوقات روایتی جدید به مخاطب ارائه می‌دهند و نگاه او را عوض می‌کنند. این کلیپ‌ها شجاعت را تکثیر می‌کنند، همدلی را گسترش می‌دهند، به یک باور و اعتقاد اشاره دارند، و بر مبنای منطقی تولید شده‌اند که مورد پذیرش مردم قرار دارند

نکته‌ای درباره سواد رسانه‌ای: دو گیاه را تصور کنید: یکی درختی پربار و سایه‌افکن که بسیار مفید است، و دیگری گیاهی متعفن و دارای خار، که آسیب‌زا است. ما به‌عنوان فردی هوشمند، باید از رسانه‌ها به‌گونه‌ای استفاده کنیم که بخش مثبت ماجرا را تقویت نماییم، آن را مورد توجه قرار دهیم، افراد یا رسانه‌های مروج امید را دنبال کنیم، محتوایی را ببینیم که موثق و امیدوارکننده باشد، و از دنبال کردن رسانه‌هایی که به ابزار جنگ نرم و ابزار جنگ روانی دشمن تبدیل شده‌اند، بپرهیزیم. روشن است که اگر بخش مثبت ماجرا را تقویت کنیم، انگیزه و روحیه‌مان حفظ شده و از ثمرات آن بهره‌مند می‌شویم. اما اگر بخش منفی را تقویت کنیم، چشم‌مان را به رسانه‌های دشمن بدوزیم و اجازه دهیم ترس و انفعال را به ما القا کنند، هم حال‌مان بد می‌شود و هم ترس، تمام وجودمان را فرا می‌گیرد.

چه عناصری باعث ماندگاری و اثرگذاری این کلیپ‌ها می‌شوند؟

عوامل متعددی باعث ماندگارشدن و اثرگذار بودن این محتو‌اها می‌شوند. یکی از مهم‌ترین آنها، صداقت فرد تولیدکننده است. گاه شجاعت فرد، بی‌نظیر و قابل‌ستایش است. گاهی محتوایی زمانی منتشر می‌شود که افکار عمومی نیاز مبرمی به شنیدن و پذیرفتن آن دارند. وقتی فردی، در اوج ناامیدی، حرفی امیدبخش را بیان می‌کند، مورد پذیرش قرار می‌گیرد و محتوایش دیده، منتشر شده، و مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین، زمانی که محتوایی از پشتوانه حرفه‌ای بهره‌مند باشد، شانس دیده شدن و ماندگار شدن آن چندین‌برابر می‌گردد.

آیا نمونه‌ای از یک کلیپ موفق در این زمینه سراغ دارید؟

طی چند روز گذشته، محتو‌اهای امیدبخش فراوانی تولید شده‌اند که دست به دست شده‌اند و هم در فضای مجازی، هم در فضای حقیقی، دیده شده‌اند. محتوایی مانند تصویر اهدا کردن دارایی از سوی یک آتش‌نشان به خانواده عزادار، که هم بسیار همدلانه بود، هم خیلی منتشر شده، و هم بسیار بر دل نشسته است. یا کلیپی از یک بانوی مسن که بیانی عامیانه، اما مستدل و منطقی داشت، درباره نیت ایران از این جنگ سخن گفت و بسیار دیده شد. صداقت آن بانو، محتوایش را ماندگار کرد. همچنین، محتوایی از جنس طنز و حماسه دیده شده، مانند هم‌وطنانی که در یک جشن عروسی، آهنگی حماسی پخش کرده و هم‌زمان شادی می‌کردند. این نوع کلیپ‌ها نیز ماندگار شده‌اند. علاوه‌براین، کلیپ‌هایی از واکنش خانم امامی یا خانم امینی در شبکه پویا، که شجاعت عوامل صداوسیما را در شرایط بحران نشان دادند، نمونه‌های موفقی از محتوای امیدبخش هستند.

چه توصیه‌ای برای تولید محتوای انگیزشی و ملی‌گرایانه دارید؟

در پایان، درباره تولید محتوای انگیزشی، باید گفت که دوره چند روز اخیر، مملو از رویدادها، اتفاقات و نقاط مثبتی بوده که قابلیت روایت کردن دارند. می‌توان درباره آنها نوشت، گفت‌و‌گو کرد و محتوای ارزشمندی تولید نمود. یکی از اقدامات موثر، جمع‌آوری این روایت‌هاست که می‌تواند به شکل مسابقه، پویش یا جشنواره برگزار شود. همچنین، باید از ظرفیت نسل جدید، از توانمندی‌های نوجوانان و از کسانی که پیش‌تر جنگ تحمیلی را تجربه کرده‌اند و اکنون جنگ تحمیلی دوم را نیز دیده‌اند، بهره گرفت. تجربه‌های آنها، ذخیره‌ای بزرگ در حافظه جمعی ملت ایران خواهد بود، و برگزاری رویداد‌هایی مانند جشنواره یا پویش، می‌تواند به ماندگار کردن آنها کمک کند.

انتهای پیام/

ارسال نظر
گوشتیران
قالیشویی ادیب