از رویا تا واقعیت؛ شکل‌گیری واحد دانشگاهی تخصصی برای دانشجویان کم‌توان
به گزارش آنا، در شرایطی که آموزش فراگیر برای دانشجویان دارای معلولیت در کشور همچنان با چالش‌های جدی روبه‌روست، واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی توانسته است با بهره‌گیری از رویکردی نوآورانه و انسانی، الگویی متفاوت در حوزه آموزش عالی ایران شکل دهد. واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی، تنها واحد دانشگاهی در ایران و خاورمیانه است که به‌صورت تخصصی مناسب‌سازی شده و با محوریت پذیرش دانشجویان دارای معلولیت، فعالیت می‌کند.
طرح ایجاد این واحد نوآورانه در سال ۱۳۹۵ مطرح شد و پس از سه سال برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. همچنین، مهرماه سال ۱۳۹۹ اولین دوره پذیرش دانشجویان در ۱۱ رشته تحصیلی آغاز شد؛ امری که نقطه عطفی در تاریخ آموزش عالی برای دانشجویان دارای معلولیت در کشور محسوب می‌شود.
خبرنگار آنا در گفت‌وگوی اختصاصی با علی مقداری، رئیس واحد بین‌الملل فرشتگان، به بررسی روند شکل‌گیری، مأموریت‌ها، دستاورد‌ها و اقدامات ویژه این مرکز پرداخته است؛ مرکزی که امروزه به عنوان تنها دانشگاه تخصصی مناسب‌سازی‌شده برای دانشجویان دارای معلولیت در ایران و خاورمیانه شناخته می‌شود.
در حال حاضر این واحد دانشگاهی در چه مقاطع و رشته‌هایی پذیرش دانشجو دارد؟
این واحد در مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در ۲۳ رشته تحصیلی از جمله فنی و مهندسی، علوم انسانی، هنر و معماری مشغول پذیرش دانشجو است.
در حال حاضر نزدیک به ۴۳۰ الی ۴۴۰ دانشجو در این واحد مشغول به تحصیل هستند و ۱۰۰ دانشجو در رشته‌ها و مقاطع مختلف تا به حال از این واحد فارغ التحصیل شده‌اند.
در واحد بین الملل فرشتگان کدام دسته از دانشجویان دارای معلولیت مشغول تحصیل هستند؟
در واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی، علاوه بر دانشجویان ناشنوا و کم‌شنوا، دانشجویان کم‌بینا و نابینا، دانشجویان مبتلا به سندرم داون و افراد دارای معلولیت جسمی–حرکتی نیز مشغول تحصیل هستند. همچنین تعدادی از دانشجویان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز در این واحد آموزشی در حال تحصیل‌اند. این واحد دانشگاهی با مناسب‌سازی‌های لازم در زیرساخت‌ها و برنامه‌های آموزشی، زمینه دسترسی و پیشرفت دانشجویان دارای معلولیت را فراهم کرده است.
از ابتدای تاسیس واحد بین المللی فرشتگان، چه ماموریت‌هایی برای این واحد دانشگاهی تعریف شده بود؟
از ابتدا برای این دانشگاه دو ماموریت تعریف کرده بودیم؛ اولین ماموریت، توانمند سازی قشر کم توان یا قشری که نیاز به توجه بیشتر دارند.
دومین ماموریت فرهنگسازی و ترویج پذیرش عزیزان دارای معلولیت در سطح جامعه است. به همین خاطر بسیاری از فعالیت‌های فوق برنامه این واحد، حول محور ترویج فرهنگ مناسب سازی است و به نوعی به دانشگاه‌های دیگر اعلام می‌کنیم که اگر اراده کنید شما نیز می‌توانید چنین برنامه‌هایی را اجرا کنید.
در این واحد آموزشی تا کنون چه فعالیت‌هایی انجام شده است؟
در واحد بین المللی فرشتگان تا به حال فعالیت‌های گوناگونی انجام شده است و آخرین فعالیت این واحد دانشگاهی برگزاری اولین المپیاد علمی-مهارتی دانشجویان دارای معلولیت بود که با حمایت معاونت علمی ریاست‌جمهوری و بنیاد ملی نخبگان برگزار شد که مقارن با پنجمین سالگرد تحصیل دانشگاه آزاد اسلامی بود.
این المپیاد علمی-مهارتی با چه رویکرد و اهدافی برگزار شد؟
در راستای برگزاری این المپیاد چند برنامه را دنبال می‌کردیم، هدف اول، طراحی یک المپیاد علمی-مهارتی مناسب سازی شده و اجرای آن بود تا دانشجویان متناسب با توانمندی خود با یکدیگر رقابت کنند. از طرفی به علت ناشناخته بودن واحد بین المللی فرشتگان، هدف دوم، معرفی این واحد دانشگاهی به سایر واحد‌های دانشگاه آزاد و همچنین دانشگاه‌های دولتی بود تا بواسطه برگزاری این المپیاد شناخته شود و به بقیه واحد‌ها معرفی شود.
هدف سوم، به دست آوردن آماری از دانشجویان دارای معلولیت در سایر دانشگاه‌ها بود؛ چرا که تا پیش از این رویداد، آمار مشخصی وجود نداشت و وقتی آماری وجود نداشته باشد نمی‌توان به درستی، بستری برای مناسب سازی این دانشجویان فراهم کرد. هدف چهارم نیز دیده شدن توانمندی‌های دانشجویان دارای معلولیت در سطح جامعه و در بین سایر اقشار جامعه بود.
در واحد بین المللی فرشتگان فقط دانشجویان دارای معلولیت پذیرش می‌شوند؟
خیر، در این واحد فقط دانشجویان دارای معلولیت مشغول به تحصیل نیستند، بلکه بخشی از دانشجویان فاقد معلولیت که تمایل دارند در آینده در خدمت عزیزان معلول باشند و برای آنان فعالیت‌های مختلف از جمله فعالیت آموزشی داشته باشند، ترجیح می‌دهند در این محیط تحصیل کنند و افرادی که در این واحد تحصیل می‌کنند می‌توانند از بستگان این عزیزان باشند.
واحد بین المللی فرشتگان یک واحد فراگیر است؛ به این معنی که هر کس با هر توانمندی می‌تواند در این واحد تحصیل و شروع به کار کند. این واحد دانشگاهی یک تجربه جدید در آموزش عالی ایران است که خوشبختانه مورد توجه قرار گرفته و به یک نگینی در آموزش عالی ایران تبدیل شده است تا دانشجویان دارای معلولیت بتوانند به رویا‌های خودشان دست پیدا کنند.
چه اقداماتی در واحد بین‌المللی فرشتگان برای تسهیل دسترسی دانشجویان دارای معلولیت به فضا‌های آموزشی صورت گرفته است؟
واحد بین‌المللی فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی تلاش خود را کرده است تا تمام دانشجویان، به‌ویژه دانشجویان دارای معلولیت، با کمترین مشکلات ممکن در محیطی آموزشی حضور یابند و از پشتیبانی کامل بهره‌مند شوند. این واحد با وجود فاصله نسبی با سطح ایده‌آل، در مقایسه با بسیاری از دانشگاه‌های داخلی، در نقطه‌ای بسیار بالاتر قرار دارد. مناسب‌سازی در تمامی فضاها، عدم پله در محوطه، همکف بودن ساختمان‌ها، رمپ‌های دسترسی و سرویس‌های بهداشتی استاندارد برای دانشجویان جسمی-حرکتی، از مهم‌ترین ویژگی‌های این واحد است.
علاوه بر اینها، برای دانشجویان ناشنوا نیز زیرساخت‌های لازم فراهم شده است؛ به‌گونه‌ای که تمامی کلاس‌ها مجهز به مترجم زبان اشاره ایرانی هستند و اساتید واحد نیز دوره‌های لازم در زمینه زبان اشاره و فرهنگ ناشنوایی را گذرانده‌اند. وجود اساتید ناشنوا در کادر آموزشی واحد فرشتگان نیز یک اتفاق بی‌بدیل در سطح کشور است که نشان‌دهنده گام‌های بلند این دانشگاه در مسیر فراگیری و دسترس‌پذیری است.
جذب اولین هیات علمی ناشنوا در ایران توسط این واحد، نقطه‌ای تحول‌آفرین است که به دانشجویان ناشنوا این امید را می‌دهد تا روزی خودشان نیز بتوانند استاد دانشگاه شوند — اینها موهبت‌هایی است که ارزش و قیمتی ندارند. امید است با حمایت‌های مستمر دانشگاه آزاد اسلامی و متولیان آموزش عالی، این روند تداوم یابد و واحد فرشتگان، الگویی برای دانشگاه‌های فراگیر و انسان‌محور در سطح کشور باشد.
با توجه به وجود دانشگاه‌های مناسب‌سازی‌شده درجهان، چه گام‌هایی در کشورمان برداشته شده است تا دانشگاه‌های ایرانی نیز به استاندارد‌های جهانی در حوزه دسترسی دانشجویان دارای معلولیت نزدیک شوند؟
نبود خوابگاه در واحد فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی، دسترسی دانشجویان شهرستانی به این واحد را محدود کرده است، لازم به ذکر است که این واحد ضمن ارائه کمک هزینه خوابگاهی به دانشجویان شهرستانی، این موضوع را مطرح می‌کند که دانشگاه‌های بزرگ دولتی و آزاد مراکز استانها با توجه به آمار دقیق از تعداد دانشجویان دارای معلولیت در منطقه خود، باید اقدامات حمایتی ویژه‌ای را در دستور کار قرار دهند.
همچنین باید مناسب‌سازی لازم در زمینه‌های فیزیکی، آموزشی و خدماتی را برای این گروه از دانشجویان انجام شود تا بتوانند بدون موانع اضافی در فرآیند تحصیلی شرکت کنند. این امر ضروری است تا دانشگاه‌های ایرانی بتوانند به جمع دانشگاه‌های فراگیر و دسترس‌پذیر جهان بپیوندند. در حال حاضر، این نقیصه در بسیاری از دانشگاه‌های کشورمشهود است، در حالی که در کشور‌های غربی و آمریکای شمالی، دانشگاه‌ها به‌خوبی اقدام به مناسب‌سازی محیط‌های آموزشی برای دانشجویان دارای معلولیت کرده‌اند.
انتهای پیام/
