آیا درست است که هوش مصنوعی برای ما مقالات علمی بنویسد؟

از سوی دیگر، با افزایش تعداد مقالاتی که نشانه‌های استفاده از هوش مصنوعی در آن‌ها دیده می‌شود، پرسش‌هایی درباره سرقت علمی و نگرانی‌هایی را درخصوص عدم رعایت اصول اخلاقی برانگیخته است. در همین راستا، نظرسنجی انجام شده از سوی مجله «Nature» دودستگی در میان پژوهشگران را درباره این موضوع نشان می‌دهد.

مجله «Nature» برای فهم نحوه تفکر پژوهشگران در مورد این موضوع، سناریو‌های مختلفی را برای ۵ هزار دانشگاهی در سراسر جهان طراحی و ارسال کرد تا متوجه شود چه نوع استفاده‌هایی از هوش مصنوعی از نظر اخلاقی قابل قبول است.

در حالی که دانشگاهیان به طور کلی احساس می‌کنند استفاده از چت‌بات‌های هوش مصنوعی برای کمک به آماده‌سازی پیش‌نویس‌های نهایی (manuscript) پذیرفتنی است، تعداد کمی از آن‌ها گزارش می‌دهند که در عمل از هوش مصنوعی برای این منظور استفاده می‌کنند و کسانی که این کار را انجام داده‌اند، اغلب می‌گویند این موضوع را افشا نکرده‌اند

نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد که محققان در مورد آنچه که فکر می‌کنند رویه‌های مناسب است، به شدت اختلاف نظر دارند. در حالی که دانشگاهیان به طور کلی احساس می‌کنند استفاده از چت‌بات‌های هوش مصنوعی برای کمک به آماده‌سازی پیش‌نویس‌های نهایی (manuscript) پذیرفتنی است، تعداد کمی از آن‌ها گزارش می‌دهند که در عمل از هوش مصنوعی برای این منظور استفاده می‌کنند و کسانی که این کار را انجام داده‌اند، اغلب می‌گویند این موضوع را افشا نکرده‌اند.

نظرسنجی‌های گذشته نشان می‌دهد که پژوهشگران از ابزار‌های هوش مصنوعی مولد برای کمک به کدنویسی، بارش فکری ایده‌های پژوهشی (brainstorm research ideas) و بسیاری از وظایف دیگر استفاده می‌کنند. بیشتر اعضای جامعه دانشگاهی عملا موافق هستند که چنین برنامه‌هایی در برخی موارد مناسب هستند و در موارد دیگر مانند تولید تصاویر هوش مصنوعی نامناسب هستند.

تازه‌ترین نظرسنجی «Nature» که درباره آن صحبت می‌کنیم بر نوشتن و بازنگری پیش‌نویس‌های نهایی متمرکز بود؛ یعنی حوزه‌هایی که در آن‌ها اصول اخلاقی چندان واضح نیست. منظور از پیش نویس نهایی (manuscript) در اینجا متن مقاله نوشته شده پیش از پذیرفته شدن و انتشار است.

سناریوی دکتر بلاگز خیالی

نظرسنجی «Nature» چندین سناریو را ارائه کرد که در آن یک استاد دانشگاه خیالی به نام دکتر بلاگز «Bloggs» از هوش مصنوعی بدون افشای آن استفاده کرده بود - مانند تولید نخستین پیش‌نویس مقاله، ویرایش پیش‌نویس خود، نوشتن بخش‌های خاصی از مقاله و ترجمه مقاله.

سناریو‌های دیگر شامل استفاده از هوش مصنوعی برای نوشتن داوری علمی (همتا یا peer review) یا ارائه پیشنهادات درباره پیش‌نویس نهایی بود که دکتر بلاگ در حال بازبینی آن بود.

از شرکت کنندگان در نظرسنجی پرسیده شد که به نظر آن‌ها چه چیزی قابل قبول است و آیا در این موارد از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند یا مایل به انجام این کار هستند.

شرکت کنندگان

این نظرسنجی ناشناس بود و از طریق ایمیل برای پژوهشگرانی در سراسر جهان ایمیل شد. این پژوهشگران که از نظر رتبه و زمینه شغلی به گروه‌های متنوعی تعلق داشتند  ۲۱ درصدشان از آمریکا، ۱۰ درصد از هند و ۸ درصد از آلمان بودند.

اختلاف نظر‌ها

این نظرسنجی نشان می‌دهد که نظرات کنونی در مورد استفاده از هوش مصنوعی در میان دانشگاهیان متفاوت است و گاهی اوقات این تفاوت زیاد است. اکثر پاسخ دهندگان (بیش از ۹۰ درصد) فکر می‌کنند که استفاده از هوش مصنوعی مولد برای ویرایش مقاله پژوهشی یا ترجمه آن قابل قبول است. اما آن‌ها در مورد اینکه آیا باید استفاده از هوش مصنوعی ذکر شود و به چه شکلی این آشکارسازی صورت بگیرد اختلاف نظر داشتند؛ به عنوان مثال، تنها به این گفتن این مسئله بسنده شود که از هوش مصنوعی استفاده شده یا اینکه دستورات داده شده به ابزار هوش مصنوعی نیز گفته شود.

اکثر پاسخ دهندگان (بیش از ۹۰ درصد) فکر می‌کنند که استفاده از هوش مصنوعی مولد برای ویرایش مقاله پژوهشی یا ترجمه آن قابل قبول است. اما آن‌ها در مورد اینکه آیا باید استفاده از هوش مصنوعی ذکر شود و به چه شکلی این آشکارسازی صورت بگیرد اختلاف نظر داشتند

درخصوص تولید محتوای علمی با هوش مصنوعی به عنوان مثال نوشتن تمام یا بخشی از مقاله تفاوت دیدگاه بیشتر بود. به طور کلی، اکثریت (۶۵ ٪) عقیده داشتند که از نظر اخلاقی قابل قبول است؛ اما حدود یک سوم مخالف این کار بودند.

هوش مصنوعی هنوز فقط از سوی شمار اندکی استفاده می‌شود

به طور کلی، تعداد کمی از دانشگاهیان گفته‌اند که واقعا از هوش مصنوعی برای سناریو‌هایی که «Nature» ارائه کرده استفاده کرده‌اند. رایج‌ترین دسته‌بندی استفاده از هوش مصنوعی برای ویرایش مقاله پژوهشی بود؛ اما تنها حدود ۲۸ درصد گفتند که این کار را انجام داده‌اند و ۴۳ درصد دیگر گفتند که مایل به انجام این کار هستند.

ارقام گفته شده برای نوشتن اولین پیش‌نویس، تهیه خلاصه مقالات دیگر برای استفاده در مقاله پژوهشی، ترجمه مقالات پژوهشی و کمک به داوری علمی به ۸ درصد کاهش یافت.

تنها ۴ درصد از شرکت کنندگان گفتند که از هوش مصنوعی برای انجام بررسی اولیه داوری علمی استفاده کردند.

به طور کلی، حدود ۶۵ درصد از شرکت کنندگان گزارش کردند که هرگز از هوش مصنوعی در هیچ یک از سناریو‌های ذکر شده در این نظرسنجی استفاده نکرده‌اند.

آیا باید استفاده از هوش مصنوعی را ذکر کرد؟

وقتی به پژوهشگران شرکت کننده در این نظرسنجی فرصت اظهار نظر داده شد، نظرات آن‌ها بسیار متفاوت بود؛ برخی باور داشتند که پذیرش گسترده ابزار‌های هوش مصنوعی مولد، افشای استفاده از آن را غیرضروری کرده است. اما از سوی دیگر، برخی گفتند که استفاده از هوش مصنوعی همواره غیرقابل قبول خواهد بود. یک پژوهشگر کانادایی استفاده از هوش مصنوعی در نوشتن پژوهش یا بازبینی را تقلب دانست.

پژوهشگر بیماری‌های عفونی در دانشگاه کمبریج انگلیس می‌گوید: هرچند هوش مصنوعی باعث می‌شود در زمان صرفه جویی کنیم و در جمع‌بندی اطلاعات پیچیده از منابع مختلف بسیار خوب عمل می‌کند؛ اما اتکای بیش از حد به آن می‌تواند شبیه فریب دادن خود باشد

برخی دیگر دیدگاه بی‌طرفانه داشتند. دنیل اگان (Daniel Egan)، پژوهشگر بیماری‌های عفونی در دانشگاه کمبریج انگلیس می‌گوید: هرچند هوش مصنوعی باعث می‌شود در زمان صرفه جویی کنیم و در جمع‌بندی اطلاعات پیچیده از منابع مختلف بسیار خوب عمل می‌کند؛ اما اتکای بیش از حد به آن می‌تواند شبیه فریب دادن خود باشد.

او می‌افزاید: «با استفاده از آن، ما خودمان را از فرصت‌های یادگیری محروم می‌کنیم که از طریق درگیر شدن با این فرآیند‌های گا‌ها پرزحمت به دست می‌آید».

برخی نیز به این مسئله اشاره کردند که براساس تجربه شخصی‌شان هوش مصنوعی اغلب نتایجی پایین‌تر از حد انتظار تولید می‌کند، ارجاعات اشتباه دارد و اطلاعاتی نادرست ارائه می‌دهد.

نکات مثبتی نیز وجود داشت، تعدادی از شرکت کننده اشاره کردند که هوش مصنوعی می‌تواند در محقق ساختن برابری برای دانشگاهیانی که زبان اصلی آن‌ها انگلیسی نیست کمک کند.

چالش پیش‌رو

همانطور که مشارکت کنندگان در این نظرسنجی نگرانی‌های مختلف خود را مطرح کردند که دامنه وسیعی از پرسش‌های اخلاقی در مورد سرقت علمی و ایجاد بی‌اعتمادی گرفته تا نگرانی در مورد تأثیرات زیست محیطی هوش مصنوعی را شامل می‌شد، به نظر می‌رسد پاسخ قطعی دادن به این پرسش‌ها و برطرف کردن نگرانی‌های اخلاقی درباره استفاده هوش مصنوعی چالش مهم پیش‌روی اندیشمندان قرن حاضر است.