بحران خاموش در مدارس، ۱۶ هزار کلاس تربیت بدنی بدون معلم متخصص

محمد جعفری، معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار آنا از آماری پرده برداشت که به‌راحتی می‌توان آن را «زنگ خطر سلامت جسمی و روحی دانش‌آموزان کشور» نامید.

به گفته وی، با وجود ۳۳ هزار معلم تربیت بدنی، هنوز کشور با کمبود ۱۶ هزار معلم متخصص دیگر مواجه است؛ عددی که نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از کلاس‌های درس ورزش، یا بی‌معلم برگزار می‌شود یا به آموزگاران پایه‌ای سپرده شده که تخصصی در این زمینه ندارند.

جعفری با اشاره به خروج سالانه معلمان بازنشسته و ورود قطره‌چکانی نیرو‌های جدید، تأکید کرد که تنها با برنامه‌ریزی دقیق در جذب نیرو از طریق ماده ۲۸، دانشگاه فرهنگیان و استفاده موقت از نیرو‌های حق‌التدریس، می‌توان این شکاف نگران‌کننده را پر کرد. به‌ویژه در دوره ابتدایی، که طبق آمار رسمی بیشترین کمبود دیده می‌شود، برنامه‌هایی در حال بررسی است که آموزگار پایه با گذراندن آموزش‌های خاص، کلاس ورزش را نیز هدایت کند.

آمار‌هایی که نگران‌کننده‌اند، اما صدایی از آن شنیده نمی‌شود

جعفری با اشاره به اینکه تنها ۰.۴۴ مترمربع فضای ورزشی سرانه برای هر دانش‌آموز وجود دارد، گفت: طبق قانون برنامه هفتم توسعه، این عدد باید به ۱ مترمربع برسد. اما واقعیت میدانی خلاف آن را نشان می‌دهد. بسیاری از مدارس در مناطق کم‌برخوردار حتی فضای حیاط مناسب یا یک تور والیبال ندارند.

به گفته معاون وزیر، قرار است تا پایان اسفندماه ۳ هزار فضای ورزشی سرپوشیده و روباز به مجموعه مدارس کشور افزوده شود. اما با توجه به ۱۰۰ هزار مدرسه در کشور، این عدد تنها پوشش ۳ درصدی از نیاز واقعی را می‌دهد.

تجهیزات ورزشی یا رویای فراموش‌شده در مدارس محروم

جعفری در بخش دیگری از گفت‌و‌گو اعلام کرد که با آغاز سال تحصیلی آینده، کاروان تجهیزات ورزشی و بهداشتی با عنوان «مهر با نشاط» به مدارس ارسال می‌شود. اما حتی وی نیز تأکید کرد که در بهترین حالت تنها ۵۰ درصد مدارس یک شهرستان از این تجهیزات بهره‌مند می‌شوند، آن‌هم با اولویت مناطق محروم.

تجهیزاتی که قرار است شامل اقلامی ابتدایی مانند توپ، تور و راکت باشد؛ وسایلی که هنوز هم برای برخی مدارس «لوکس» به حساب می‌آیند.

آینده‌ای مبهم برای درس ورزش

یکی از نکات قابل توجه در این گفت‌و‌گو، بازنگری احتمالی در برنامه حذف‌شده واگذاری درس تربیت بدنی به آموزگار پایه بود. معاون وزیر اعلام کرد که با همکاری معاونت آموزش ابتدایی قصد دارد این طرح را مجدداً از تابستان آینده احیا کند. بر اساس این مدل، آموزگار پایه که ریاضی، علوم و هدیه‌های آسمانی را تدریس می‌کند، با دریافت آموزش‌های خاص، مسئول تدریس ورزش نیز خواهد شد.

این در حالی است که بسیاری از کارشناسان تربیت بدنی نسبت به سطح پایین کیفیت آموزشی در این شیوه هشدار داده‌اند. چراکه آموزش مهارت‌های حرکتی، اجتماعی، تعادلی و ورزشی، نیازمند دانش تخصصی است که آموزگار پایه فاقد آن است.

گفت‌وگوی معاون تربیت‌بدنی وزارت آموزش و پرورش، تصویری تلخ از وضعیت سلامت جسمی و ورزشی مدارس ایران ترسیم می‌کند. در شرایطی که جهان به‌سوی آموزش کل‌نگر و ترکیبی از دانش، سلامت و مهارت‌های زندگی حرکت می‌کند، ایران با کمبود ۱۶ هزار معلم تربیت بدنی، نبود فضای ایمن، کمبود تجهیزات ورزشی و عدم برنامه‌ریزی بلندمدت مواجه است.

اگر این روند ادامه یابد، نه‌تنها سلامت جسمی دانش‌آموزان، بلکه رشد اجتماعی و مهارتی آنها نیز به خطر خواهد افتاد؛ و این، بحرانی است که هنوز آن‌طور که باید، در رسانه‌ها و تصمیم‌سازی‌های کلان شنیده نشده است.