کشف موجود سه‌چشم ۵۰۶ میلیون ساله
دانشمندان با کشف یک موجود منحصر‌به‌فرد به نام «موسورا فنتونی» دوباره به تاریخچه اولیه حیات در اقیانوس‌های زمین فکر کردند. این موجود، که در معروف‌ترین منطقه سنگواره‌شناسی جهان، سنگواره‌های برجرس شیل (Burgess Shale) در کانادا کشف شده است، دارای سه چشم، فک‌های دندان‌دار، باله‌های جانبی قوی برای شنا و یک دستگاه تنفسی شبیه به حشرات امروزی است. این کشف در مجله معتبر Royal Society Open Science منتشر شده و ممکن است دیدگاه ما را نسبت به تنوع زیستی اولیه زمین دگرگون کند.
عرفی «موسورا فنتون»شکارچی قدیمی با ظاهری بی‌نظیر
«موسورا فنتونی» اندازه یک انگشت شست انسان داشته و دارای این مشخصات است: سه چشم برای تشخیص دقیق طعمه، باله‌های جانبی قوی برای حرکت سریع در آب، فک‌های دندان‌دار در یک دهان دایره‌ای، دستگاه تنفسی منحصر‌به‌فرد در بخش شکمی و پوزه‌ای خمیده و تیز برای شکار.
این موجود در گروه رادیودونت‌ها (Radiodonts) قرار می‌گیرد، گروهی از شکارچیان اقیانوس‌های کامبرین که شامل معروف‌ترین موجود آن دوران، آنومالوکاریس (Anomalocaris) نیز می‌شود.
شکمی مشابه حشرات امروزی
به گزارش scitechdaily،چیزی که موسورا را از تمام رادیودونت‌های قبلی جدا می‌کند، وجود یک بخش شکمی شبیه به حشرات و عنکبوت‌ها است. این بخش از ۱۶ قطعه محکم کنار هم تشکیل شده که هر کدام دارای آبشش‌های داخلی هستند. این ساختار شباهت زیادی به دستگاه تنفسی موجودات بی‌مهره امروزی مثل حشرات، کوسه‌های سم‌دار و خرچنگ‌های دریایی دارد. جو مویسیوک، متخصص سنگواره‌شناسی از موزه مانیتوبا که سرپرستی این پژوهش را برعهده داشت، می‌گوید: «این یک مثال برجسته از همگرایی تکاملی است. موسورا در بسیاری از ویژگی‌ها به موجوداتی مثل خرچنگ‌های دریایی، حشرات و حتی کوسه‌های سم‌دار شباهت دارد، اگرچه اصلاً به آنها نزدیک نیست.»
علت این تطبیق تکاملی هنوز مشخص نیست، اما محققان فرض می‌کنند این ساختار ممکن است به افزایش کارایی تنفس یا سازگاری با محیط خاصی از اقیانوس کمک می‌کرده است.
دلیل نامگذاری غیرمعمول
به دلیل ظاهری که اندکی شبیه به یک «پروانه دریایی» بود، این موجود ابتدا توسط محققان در محل کاوش با نام «Sea-Moth» شناخته شد. این الهام از موترا (Mothra)، موجود خیالی سری فیلم‌های ژاپنی گودزیلا، الگوی نام علمی آن قرار گرفت. اگرچه این موجود اصلاً به پروانه‌ها، عنکبوت‌ها یا خرچنگ‌ها شباهت نزدیکی ندارد، اما در درخت تکاملی بندپایان، شاخه‌ای بسیار عمیق و قدیمی را تشکیل می‌دهد.
جان-برنارد کارون، همکار اصلی این تحقیق می‌گوید: «رادیودونت‌ها اولین شاخه‌ای از بندپایان بودند که از درخت تکاملی منشعب شدند. وجود موسورا نشان می‌دهد که بندپایان اولیه نه تنها بسیار متنوع بودند، بلکه به نحوی مشابه بندپایان امروزی سازگاری پیدا کرده بودند.»
جزئیات داخلی فوق‌العاده
چندین نمونه از سنگواره‌های موسورا، جزئیات داخلی بدن این موجود را نیز آشکار کرده‌اند:
سیستم عصبی: ردپای اعصاب چشمی که شبیه به موجودات امروزی در تشخیص تصویر نقش داشته
دستگاه گوارش: شامل دهان، مری و معده
دستگاه گردش خون: با ساختاری "باز"، بدون سرخرگ و سیاهرگ
این موضوع بسیار شگفت‌انگیز است، زیرا فقط تعداد بسیار کمی از مناطق سنگواره‌ای جهان می‌توانند این سطح از جزئیات را حفظ کنند.
سیستم گردش خونی یکتا
موسورا از یک سیستم گردش خونی باز استفاده می‌کرده است؛ یعنی قلب آن خون را مستقیماً به فضا‌های داخلی بدن (لاکون‌ها) پمپ می‌کرده است. این لاکون‌ها در نمونه‌های فسیلی به صورت نواحی براق و منعکس‌کننده دیده می‌شوند که در تمام بدن و حتی در باله‌های شنا پخش شده‌اند.
مویسیوک می‌گوید: «وجود این لاکون‌ها در موسورا به ما کمک کرده تا ساختار‌های مشابه ولی نامشخصی که قبلاً در دیگر فسیل‌ها دیده‌ایم را بهتر بشناسیم. این نوع سیستم گردش خونی از گذشته‌های بسیار دور نیز وجود داشته است.»
کشفیات چند دهه‌ای در کوه‌های راکی کانادا
از مجموع ۶۱ نمونه موسورا که تاکنون یافت شده، ۶۰ مورد توسط موزه سلطنتی انتاریو (ROM) بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۲۰۲۲ در یارسیتی یوهو در کلمبیای بریتانیا جمع‌آوری شده است. چند نمونه دیگر نیز از منطقه مرمر کنیون در پارک ملی کوتِنَی، در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی، یافت شده است. همچنین یکی از نمونه‌ها قبل از این منتشر نشده بود و متعلق به چارلز والکات، کاشف اصلی سنگواره‌های برجرس شیل بود.
مویسیوک در این باره می‌گوید: «مجموعه‌های موزه‌ای، جایی هستند که هنوز اسرار بسیاری در خود دارند. گاهی وقت‌ها فقط کافی است یک جعبه موزه را باز کنید تا با یک کشف بزرگ رو‌به‌رو شوید.»
انتهای پیام/
