چرا موبایل در بازار ایران ارزان شدنی نیست؟!

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، طی روز‌های اخیر با تشدید نوسانانات قیمت ارز بنا به دلایل دیپلماتیک، بازار برخی اقلام نیز دستخوش تغییرات مهمی شد. دلار در ایران از روز‌های پایانی سال ۱۴۰۳ مرز ۱۰۰ هزار تومان را رد کرد و تا نیمه فروردین به ۱۱۰ هزار تومان رسید. حال با شنیدن اخبار مربوط به مذاکرات ایران و امریکا، شیب نزول دلار پرشتاب بوده و این روز‌ها در کانال ۸۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود و حتی به دامنه ۷۰ هزار تومان هم نزدیک شده است. نکته قابل تامل، آن است که بازار بعضی از کالا‌ها مثل موبایل و لوازم دیجیتال، در این مدت همسو با دلار حرکت کرده و این روز‌ها کاهش قیمت‌ها را در این بخش‌ها شاهد هستیم. 

این در حالیست که به گفته کارشناسان اقتصادی، ارز کالا‌های وارداتی از محل سامانه مبادله ارز و طلا بوده و نرخ دلار در این سامانه این روز‌ها در کانال ۷۰ هزار تومان تعریف می‌شود. نکته مهم، ثبات نسبی نرخ ارز در مرکز مبادله همچنان پابرجاست؛ هرچند دلار در این سامانه به طور معمول نوسان جدی ندارد، اما قیمت موبایل در بازار ایران به طور لحظه با تغییر نرخ دلار جابه‌جا می‌شود. محمد‌رضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران پیش از این گفته بود هزینه تمام شده موبایل تنها مربوط به نرخ ارز سامانه مبادله نیست و سود بازرگان، حلقه‌های واسط و سایر هزینه‌های اینچنینی همواره دخیل هستند. اما آیا این هزینه‌ها به قدری زیاد و ارزی هستند که با تغییر نرخ دلار، قیمت تمام شده گوشی‌های تلفن همراه نوسان شدید داشته باشد؟!

چرا قیمت تلفن همراهی که با ارز مبادله ای وارد می شود تغییر می کند؟

دلار در سراشیبی کاهش قیمت

بررسی خبرنگار اقتصادی آنا از بازار موبایل ایران نشان می‌دهد پیش از آغاز سال ۱۴۰۴، شیب تند گرانی موبایل مردم را نگران کرد. تغییرات قیمتی از ابتدای اسفند سال گذشته تا پایان آن، رشد حدود ۳۰ درصدی نرخ موبایل را به طور میانگین نشان می‌دهد. تحلیل کارشناسان بازار و فعالان این صنف هم بر این بود که اگر کسی قصد خرید دارد، باید پیش از آغاز سال جدید خرید خود را انجام دهد؛ وگرنه از سال ۱۴۰۴ شاهد موج گرانی ۲۵ تا ۳۰ درصدی مجددی در بازار خواهیم بود که به نفع مردم به‌ویژه متقاضیان گوشی‌های تلفن همراه میان‌رده نیست.

همین موضوع بازار شب عید موبایل را درگیر تحول جدی کرد؛ صحبت با فروشندگان موبایل در شهر‌های بزرگ نشان می‌دهد اسفند ماه سال گذشته تقاضا برای خرید تلفن همراه، بیشتر از دیگر ماه‌ها در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ بود. دلیل اصلی این اتفاق هم نگرانی و اضطراب از موج تورم سنگینی بود که مردم برای سال جدید پیش‌بینی می‌کردند. اما از نیمه فروردین ۱۴۰۴ ورق برگشت و کاهش ۲۰ درصد نرخ دلار، بازار موبایل را هم در ورطه ارزانی انداخت.

از رجیستر تا تعرفه واردات آیفون؛ باز ردپای دلالان در تصمیمات بازار

میان‌رده‌ها هم گران شدند

بررسی قیمت‌ها در دوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد قیمت آیفون ۱۶ نرمال CH با حافظه داخلی ۱۲۸ که تا نیمه فروردین تا ۱۰۲ میلیون تومان هم مبادله می‌شد، با رقمی بین ۷۹ تا ۷۴ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. آیفون ۱۳ نرمال (با مشخصاتی مشابه آیفون ۱۶ یاد شده) که برخی پیش‌بینی می‌کردند با آغاز رجیستری مجدد برند اپل در ایران، سقوط ارزش را تجربه کند، تا هفته اول فروردین ۷۰ میلیون تومان را تجربه کرد، اما در دوم اردیبهشت ماه سال جاری، به ۵۵ میلیون تومان کاهش یافت. این یعنی بیش از ۲۰ درصد ریزش ارزش قیمت‌ها! علیرغم آنکه شیب صعود و سقوط قیمت گوشی‌های میان‌رده مثل برند اپل نبود، اما باز هم تغییرات مهمی در بازار این دسته از کالا‌های دیجیتال شاهد بودیم. انگار که افسار اصلی موبایل در دست دلار بوده و تازه رد پای آن در حال آشکار شدن است.

سود واسطه‌گران چقدر است؟

در رابطه با میزان تاثیر دلار در قیمت‌گذاری تلفن همراه، خبرنگار اقتصادی آنا با فروشندگان و فعالان این عرصه به گفت‌و‌گو پرداخت. یکی از فروشندگان در این باره گفت: «یکی از دلایل تغییر نرخ موبایل مخصوصا برای گوشی‌های پرچمدار، بحث حق رجیستری است. حق رجیستری شرکتی آیفون ۱۵ درصد ارزش رسمی خود موبایل عنوان شده و طبیعیست که با تغییر نرخ دلار، این ارزش هم متفاوت باشد.» حتی اگر این موضوع را بر قیمت نهایی ایفون موثر بدانیم، باز این تاثیر نباید به حدی باشد که نرخ نهایی را بتواند ۲۰ درصد تغییر دهد. از سویی دیگر این حق رجیستری برای تمام برند‌ها یکسان نیست و باز هم نمی‌توان این دلیل را عمومی دانست.

فروشنده دیگری دلیل گرانی‌ها را تغییر قیمت از سمت واسطه‌ها و شرکت‌های پخش دانست؛ او که در یکی از بازار‌های مهم موبایل تهران کار می‌کند، تغییر را به دلیل دست به دست شدن گوشی‌های موبایل تا رسیدن به دست مشتری دانست. از زمانیکه موبایل وارد کشور می‌شود تا به دست شرکت‌های پخش و در نهایت مغازه‌ها می‌رسد، هزینه‌های سرباری اضافه شده و معلوم است که فروشندگان با هر تغییری در بازار‌های مالی، نرخی که موبایل قرار است به دستشان برسد را پیش‌بینی کنند.

کاهش چشمگیر تخصیص ارز واردات کالا‌های اساسی در فروردین ۱۴۰۴

همه چیز با دلار تغییر می‌کند

یکی دیگر از فعالان بازار موبایل درباره این موضوع گفت: «مگر خودرو وارداتیست که با تغییر نرخ ارز تغییر می‌کند؟ حتی اگر در نظر بگیریم که مواد اولیه تولید خودرو وارداتیست، باز هم همین واردات باز هم با نرخ رسمی مرکز مبادله انجام می‌شود. یا حتی مواد غذایی که بخش زیادی از آن ربطی به خارج از کشور ندارد. اما کسی به این تغییرات توجهی نمی‌کند. نه فقط موبایل، بلکه تمام بازار‌های اقتصادی و کالایی متاثر است و نمی‌توان این موضوع را تنها منحصر به بازار ما دانست. تنها فرق ما با بقیه کالا‌ها آن است که موبایل ارزان می‌شود، اما به عنوان مثال برنجی که گران شده، دوباره به قیمت قبل برنمی‌گردد. این را باید حسن بازار موبایل دانست.»

روز‌های خوش خریداران

علیرغم آنکه سایر بازار‌های کالایی به‌ویژه خوراکی‌ها، پوشاک و حتی لوازم خانگی افت قیمتی را ناشی از کاهش قیمت دلار تجربه نکردند، شرایط بازار موبایل همواره با ارز دستخوش تغییر شد و این روزها، اوقات نسبتا خوش برای خریداران است. اما نکته مهم، مشخص نبودن ارزش واقعی دستگاه‌های تلفن همراه و میزان هزینه سرباریست که در روند واردات و رسیدن کالا به بازار، محاسبه می‌شود. در کنار این باید محق بودن فروشندگان و فعالان این بازار برای گرانی‌ها را هم اضافه کرد. این به نوعی نابه‌سامانی بوده که به راحتی از کنار آن نمی‌توان عبور کرد.