گروه خونی فقط برای انتقال خون کاربرد ندارد. پژوهشی تازه نشان میدهد این ویژگی ژنتیکی خاموش میتواند در پشت صحنه، احتمال سکته مغزی زودهنگام را بالا یا پایین ببرد، حتی پیش از آنکه هیچ علامتی ظاهر شود.
اولین خاکسپاری با تابوتهای قارچی در آمریکا برگزار شد، تا نشان دهد بدن انسان میتواند پس از مرگ هم به طبیعت خدمت کند، آنهم نه در قالب خاکستر یا گورستانهای سرد، بلکه در دل یک تابوت زنده که از قارچ رشد کرده و بهجای آلودگی، زمین را پاک میکند.
برای سالها، پژوهشگران در تلاش بودند تا رفتار پیچیده اندامهای انسانی را در شرایط آزمایشگاهی بازسازی کنند، اما نبود جریان خون و رگهای خونی واقعی، همیشه محدودیتی بزرگ بود. ساختارهای زیستی بدون رگ نمیتوانستند بیشتر از چند میلیمتر رشد کنند و سلولهایشان خیلی زود از بین میرفتند. حالا اما، ترکیب فناوری سلولهای بنیادی، محیطهای سهبعدی و فرمولهای دقیق رشد، راه را برای خلق اندامهایی مینیاتوری هموار کرده که نهفقط زندهاند، بلکه توانایی عملکرد اندامی واقعی را دارند.
یک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران در گفتوگو با آناتک:
علم مدرن در استفاده از گیاهان دارویی اسیر سنتها نیست. تغییرات ژنتیکی، به داروسازان امکان میدهند تا ترکیبات ضدسرطان و ضدویروس را دقیقتر و سریعتر بسازند؛ انقلابی خاموش که از دل دیانای طبیعت ریشه میگیرد.
جایی در عمق مغز، خاطرات با یکدیگر همپوشانی دارند. هر تجربهی جدید، بخشی از مسیرهای قبلی را بازنویسی میکند یا به آنها عمق تازهای میبخشد. آنچه به یاد میآوریم، بازتاب دقیقی از گذشته نیست، بلکه ترکیبی است از آنچه بوده، آنچه بعداً تجربه کردهایم، و آنچه اکنون میخواهیم بفهمیم. ذهن، بیشتر بازگو میکند تا بازپخش.
سبک زندگی انسان معاصر، روز به روز بیشتر به سمت کمتحرکی و نشستنهای طولانی در محیطهای کاری، آموزشی و حتی خانه پیش میرود. تحقیقات گسترده پزشکی به طور مکرر بر این نکته تأکید دارند که ورزش منظم و حفظ تحرک در طول زندگی، نه تنها کیفیت زندگی را بهبود میبخشد، بلکه میتواند به طور چشمگیری طول عمر انسانها را افزایش دهد.
راز ۱۰۰ میلیون ساله بارداری؛ نگاهی عمیق به تکامل پیچیده جفت و رابطه مادر و جنین
با کشف راز پنهان یک همکاری ۱۰۰ میلیون ساله بین سلولهای مادر و جنین، تصویری نوین از بارداری شکل گرفته است؛ فرآیندی نه به عنوان یک مبارزه، بلکه به عنوان یک همکاری بزرگ و هماهنگ که تکامل پستانداران جفتدار را ممکن ساخته و سازوکارهای آن را برای همیشه دگرگون کرده است.
مطالعهای بزرگ بر روی ۷۵۰ جوان؛ ورزش چقدر موثر است؟
پژوهشی نو از رابطه پنهان میان ژنتیک و تأثیر ورزش بر سلامت روان پرده برمیدارد؛ جایی که ژنهای مغزی میتوانند تعیین کنند چهکسی واقعاً از ورزش برای بهبود زخمهای روانی دوران کودکی بهرهمند میشود و چهکسی نه. این یافته، چشماندازی نو بهسوی درمانهای شخصیسازیشده در حوزه سلامت روان میگشاید.
مکانیسمهای نوین ارتباط سلولی و نقش حیاتی آنها در شکلگیری بدن انسان
در رحم، سلولها با هم پچپچ میکنند؛ نه با صدا، بلکه با کششهای نامرئی که مسیر شکلگیری بدن انسان را تعیین میکند. کشفی جدید نشان میدهد که همین مکانیسمهای حساس به نیرو، که قبلاً فقط در گوشها شناخته شده بودند، چگونه زندگی ما را از همان ابتدا هدایت میکنند.
داستان خلاقیت چپدستها سالهاست که مطرح شده و به عنوان یک باور عمومی پذیرفته شده است. اما بررسی دادههای یک قرن اخیر نشان میدهد که واقعیت پشت این افسانه بسیار پیچیدهتر و متفاوتتر از آن چیزی است که تصور میشد. کشف این حقیقت، نگاه ما به رابطه میان دستبرتری و خلاقیت را به کلی تغییر میدهد.
پشت این واکنش آشنا، سازوکارهای فیزیولوژیکی، عصبی و حتی تکاملی پیچیدهای نهفته است که نشان میدهند چینخوردگی پوست انگشتان ممکن است بیشتر از یک واکنش تصادفی به آب، یک سازوکار هوشمندانه و تطبیقی باشد. اما دقیقاً چه اتفاقی در بدن میافتد؟ و چرا فقط دستها و پاها چین میخورند و نه تمام بدن؟ و آیا هر بار پوست ما یک جور چین میخورد؟
لاکتوز و کابوسهای شبانه؛ رابطهای عجیب بین گوارش و خواب
رابطه تغذیه و رؤیا همواره در مرز میان علم و باورهای عمومی قرار داشته، اما اکنون شواهدی علمی در حال ظهور است که این پیوند را جدیتر از همیشه مطرح میکند. مصرف لبنیات، بهویژه در افراد دارای عدم تحمل لاکتوز، نهتنها میتواند خواب را مختل کند، بلکه ممکن است محرکی برای کابوسهای شبانه باشد و این پرسش را مطرح میکند که آیا دستگاه گوارش میتواند محتوای رؤیاهای ما را شکل دهد؟
درونبینی مغز؛ کلید پیشبینی بیماریهای عصبی و قلبی
فرصتی بیسابقه برای کشف رازهای پنهان پیری و تغییر مسیر زندگیهای انسانی در دستان علم امروز قرار گرفته است. با تکنولوژیهای نوین تصویربرداری مغزی و الگوریتمهای پیشرفته، اکنون میتوان سرعت پیری را پیش از آنکه علائم آشکار شود، اندازه گرفت و به مقابله با بیماریهای مزمن و زوال ذهنی پرداخت. این پیشرفت، دریچهای نو به سوی پیشگیری، درمان به موقع و ارتقای کیفیت زندگی در دنیای رو به سالمندی باز کرده است.
یک صدای ساده مثل جویدن، برای بسیاری بیاهمیت است، اما برای برخی تبدیل به جرقهای میشود که خشم و اضطراب را شعلهور میکند. «میزوفونیا»، اختلالی ناشناخته و پیچیده، این واکنشهای غیرقابل کنترل را به همراه دارد و مرزهای شناخت ما از صدا و احساس را به چالش میکشد. پشت پرده این تجربه، داستانی عمیق از تعامل مغز، ژنتیک و هیجانها جریان دارد.
کشفی نوین در تقاطع شیمی و زیستفناوری برای تولید پایدار دارو
محققان موفق شدهاند روشی نوآورانه برای تبدیل زبالههای پلاستیکی به داروی مسکن استامینوفن ابداع کنند؛ روشی که علاوه بر پایدارتر کردن تولید دارو، میتواند به پاکسازی محیط زیست نیز کمک کند. این کشف علمی چشماندازی جدید برای تولید داروهای دوستدار طبیعت و آیندهای سالمتر پیش رو قرار میدهد.
سفر به اعماق ذهن؛ روایت یک نبرد نابرابر میان حقیقت و فریب
اکنون در عصر انفجار اطلاعات، روزانه هزاران پیام و خبر از صفحات گوشیها، تلویزیون، شبکههای اجتماعی و رسانهها به ذهن ما هجوم میآورد. در این میان، بسیاری از این اخبار نه حقیقت دارند و نه ریشه در واقعیت، بلکه ساخته و پرداخته ذهنهایی هستند که برای منافع سیاسی، اقتصادی یا حتی تفریحی دست به جعل و تحریف میزنند. اما چرا مغز ما اینقدر راحت این اخبار را باور میکند؟ چرا حتی وقتی میدانیم منابع خبری میتوانند اشتباه کنند، باز هم بارها در دام شایعات میافتیم؟ پاسخ این پرسش نه فقط در بیرون، بلکه در درون خود ما، در تار و پود سلولهای مغزی و مسیرهای عصبی پنهان شده است.
در اتاقی تاریک و ساکت، تنها صدای یک ملودی آرام است که فضا را پر میکند. ناگهان، حال بد فروکش میکند و لبخندی کمرنگ روی صورت مینشیند. اما این فقط جادوی هنر نیست؛ این علم موسیقی است که با مغز و روان ما بازی میکند.
استرس یک واکنش بیولوژیکی است که قرنها پیش برای بقا طراحی شده بود. وقتی انسان اولیه با یک شیر مواجه میشد، تمام منابع بدن به سمت مقابله با خطر هدایت میشدند؛ قلب تندتر میزد، عضلات تحت فشار قرار میگرفتند، و ذهن تمرکز میکرد. ولی چیزی که در آن زمان یک سازوکار انطباقی بود، امروزه در دنیایی که استرسهای فیزیکی جای خود را به استرسهای روانی و اجتماعی دادهاند، میتواند به یک سازوکار مخرب تبدیل شود.
گفتوگوی آناتک با عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران
علم با سرعتی غیر قابل پیشبینی به جلو میتازد و مرزهای طبیعت هر روز به شکلی نو بازتعریف میشوند. در این عصر، داستانی نو در دل زیستشناسی نوشته میشود؛ داستانی که در آن ژنهای حیوانات به قلب گیاهان نفوذ میکنند و معجزهای بیسابقه رقم میزنند. تصور کنید گیاهانی که میتوانند در برابر آفات مقاومت کنند، در برابر سرمای شدید تاب بیاورند و حتی ترکیبات دارویی ارزشمندی تولید کنند؛ داستانی که به شکلی شگفتانگیز، دو دنیای جدا از یکدیگر را به هم پیوند میدهد و آینده کشاورزی و پزشکی را دگرگون میسازد.
هوا سنگین بود، نفسها کوتاهتر از همیشه شده بود و خانوادهاش در راهروی بیمارستان، بین امید و ناامیدی معلق مانده بودند. در اتاقهای سرد بیمارستان یونیون شهر ووهان، پزشکان با معمایی بزرگ روبهرو بودند: قلب یک کودک ۷ ساله که دیگر تاب ادامه زندگی را نداشت، اما برای پیوند قلب هم اهداکنندهای در کار نبود. گروه خونی نادر این کودک جستوجو برای یافتن قلب را بی نتیجه گذاشته بود. در آن لحظات بحرانی که مرگ سایه به سایهی کودک پیش میآمد، علم تصمیم گرفت راه جدیدی بسازد. تصمیمی که به یکی از بزرگترین دستاوردهای پزشکی در حوزه درمان نارسایی قلبی کودکان منجر شد.