ستایش آل یاسین

گفت‌وگوی آناتک با عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران

شکستن مرز‌های طبیعت؛ انتقال ژن از حیوان به گیاه

علم با سرعتی غیر قابل پیش‌بینی به جلو می‌‌تازد و مرز‌های طبیعت هر روز به شکلی نو بازتعریف می‌شوند. در این عصر، داستانی نو در دل زیست‌شناسی نوشته می‌شود؛ داستانی که در آن ژن‌های حیوانات به قلب گیاهان نفوذ می‌کنند و معجزه‌ای بی‌سابقه رقم می‌زنند. تصور کنید گیاهانی که می‌توانند در برابر آفات مقاومت کنند، در برابر سرمای شدید تاب بیاورند و حتی ترکیبات دارویی ارزشمندی تولید کنند؛ داستانی که به شکلی شگفت‌انگیز، دو دنیای جدا از یکدیگر را به هم پیوند می‌دهد و آینده کشاورزی و پزشکی را دگرگون می‌سازد.

معجزه پزشکی برای کودک ۷ ساله در چین

نجات یک زندگی با کوچک‌ترین قلب مصنوعی جهان

هوا سنگین بود، نفس‌ها کوتاه‌تر از همیشه شده بود و خانواده‌اش در راهروی بیمارستان، بین امید و ناامیدی معلق مانده بودند. در اتاق‌های سرد بیمارستان یونیون شهر ووهان، پزشکان با معمایی بزرگ روبه‌رو بودند: قلب یک کودک ۷ ساله که دیگر تاب ادامه زندگی را نداشت، اما برای پیوند قلب هم اهداکننده‌ای در کار نبود. گروه خونی نادر این کودک جست‌و‌جو برای یافتن قلب را بی نتیجه گذاشته بود. در آن لحظات بحرانی که مرگ سایه به سایه‌ی کودک پیش می‌آمد، علم تصمیم گرفت راه جدیدی بسازد. تصمیمی که به یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های پزشکی در حوزه درمان نارسایی قلبی کودکان منجر شد.

فناوری هوشمندی که آینده درمان سکته مغزی و آسیب‌های مغزی را متحول می‌کند

مغز انسان، زبان باز کرد

داخل یکی از اتاق‌های آرام و پیشرفته یک مرکز تصویربرداری مغزی، پزشکی رو به تصویر پیچیده‌ای از مغز یک بیمار ایستاده است. خطوط در هم تنیده، نقاط رنگی که به چشم می‌آید؛ مانند یک نقشه‌ پر رمز و راز، اما این فقط یک تصویر زیبا نیست. این نقشه می‌تواند داستان آینده‌ آن بیمار را بازگو کند؛ بگوید کدام توانایی‌ها به خطر می‌افتد، چه بخش‌هایی سالم است و حتی آیا امیدی به بهبود هست یا نه.

ساعت دوپامین در مغز

چگونه مغز زمان احساس خوشی را پیش‌بینی می‌کند

مغز شما نه تنها می‌داند چه زمانی پاداش دریافت می‌کنید، بلکه دقیقاً لحظه‌ی آن را هم پیش‌بینی می‌کند. این کشف تازه‌ای است که مرز‌های فهم ما از سیستم پاداش مغز را به شکلی شگفت‌انگیز گسترش می‌دهد. ناحیه‌ای کوچک، اما حیاتی در مغز به نام تهیگاهی شکمی (VTA) که مسئول تولید دوپامین و ایجاد حس لذت است، فراتر از ارسال پیام ساده «پاداش رسیده» عمل می‌کند. پژوهشگران دانشگاه ژنو، هاروارد و مک‌گیل با کمک هوش مصنوعی و داده‌های نوروفیزیولوژیکی نشان داده‌اند که نورون‌های این ناحیه نه تنها احتمال دریافت پاداش را پیش‌بینی می‌کنند، بلکه زمان دقیق وقوع آن را هم به شکلی پیچیده و دقیق کدگذاری می‌کنند. این یافته‌ها انقلابی در درک فرآیند‌های یادگیری، انگیزه و تصمیم‌گیری در مغز به وجود آورده‌اند.

رمزگشایی از سلول‌های پیریافته پوست با فناوری هوش مصنوعی

زامبی‌های بدن انسان، نگهبان یا تخریب‌گر

برخی سلول‌های پیریافته مفیدند و برخی مضر؛ همه چیز به شکل آنها بستگی دارد. تصور کنید در پوست شما سلول‌هایی وجود دارند که دیگر وظیفه‌ای برای انجام ندارند. آنها نمی‌میرند، اما زنده هم نیستند؛ سلول‌هایی که فقط حضور دارند؛ گاه باعث بیماری و التهاب، و گاه ناجی سیستم ایمنی برای ترمیم زخم‌ها. این سلول‌ها را دانشمندان به نام «سلول‌های زامبی» می‌شناسند؛ سلول‌هایی که حالا دانش جدید درباره آنها، معمایی بزرگ از بدن انسان را رمزگشایی کرده است.

تمرکز بر آنزیم جدیدی در مغز

کشف نقش برجسته یک نوع آنزیم در درمان پارکینسون

پارکینسون، بیماری‌ای که حرکات ساده را دشوار می‌کند , هنوز درمان قطعی ندارد. اما دانشمندان با کشف تاثیر مستقیم آنزیمی کلیدی در مسیر تخریب سلول‌های عصبی، امید تازه‌ای برای متوقف کردن پیشرفت این بیماری یافته‌اند. این گام علمی می‌تواند دریچه‌ای به سوی داروهای دقیق‌تر و موثرتر باز کند.

عمق شیارهای مغزی؛ شاخصی جدید برای پیش‌بینی توانایی‌های شناختی

شکافت‌های ریز مغز، پلی به سوی عملکرد بهتر ذهنی

مغز انسان، پیچیده‌ترین ساختار شناخته‌شده در جهان است؛ با هزاران شیار و چین خوردگی که هر کدام ممکن است داستانی متفاوت از عملکردهای ذهنی ما روایت کنند. پژوهش‌های تازه دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، نشان داده است که عمیق‌تر بودن شیارهای ریز مغز، نه فقط یک تفاوت آناتومیکی ساده، بلکه کلیدی برای ارتباط قوی‌تر بین نواحی مهم مرتبط با تفکر پیچیده است. این کشف می‌تواند به توضیح تفاوت‌های فردی در توانایی‌های استدلالی کمک کند و دریچه‌ای تازه به درک بهتر مغز گشاید.

اختلالی ژنتیکی که یک ژن را به چالشی مادام‌العمر بدل می‌کند

فیبروز سیستیک؛ یک بیماری، صد‌ها مبارزه

همه‌چیز از یک تنفس ساده آغاز می‌شود. اما برای برخی، هر نفس کشیدن به مبارزه‌ای بی‌صدا و طاقت‌فرسا تبدیل می‌شود. نوزادی که تازه چشم به جهان گشوده، هنوز صدای گریه‌اش در فضای اتاق بیمارستان نپیچیده، اما در بدن کوچک او، نبردی پنهان آغاز شده است. ژنی که باید تعادل نمک و آب در بدن را برقرار کند، از مسیر اصلی خود منحرف شده است. نام این اختلال، فیبروز سیستیک است؛ بیماری‌ای که در لایه‌لایه تنفس، تغذیه و حتی امید، ریشه می‌دواند.

کشف مولکول هویین و بازتعریف آینده شناخت و درمان آلزایمر

مغز پیر می‌تواند دوباره جوان شود

پیرمردی در اتاق تاریکش نشسته و قاب عکس‌های قدیمی را برانداز می‌کند، اما نام‌ها، چهره‌ها و خاطرات از ذهنش گریخته‌اند. ذهنش دیگر مثل گذشته کار نمی‌کند. گویی سیم‌های درونی‌اش یکی‌یکی خاموش شده‌اند. سال‌هاست که علم این خاموشی را «پیری مغز» و «آلزایمر» می‌نامد، واژه‌هایی که بوی ناامیدی می‌دهند. اما شاید، فقط شاید، دیگر وقت آن رسیده که این تصویر را تغییر دهیم.

راز تاثیر کافئین بر مغز در خواب

چگونه قهوه چراغ فعالیت مغزی را حتی در تاریکی روشن نگه می‌دارد

پس از یک روز پرمشغله، فنجان قهوه داغ و معطر خود را می‌نوشید تا انرژی بگیرید، اما نمی‌دانید که این نوشیدنی محبوب نه فقط هوشیاری روزانه شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه حتی در هنگام خواب عمیق و تاریک شما نیز مغزتان را بیدار نگه می‌دارد؛ مغزی که باید به آرامش برسد و خود را بازسازی کند، اما به لطف کافئین، همچنان در حال نواختن قطعاتی از سمفونی عصبی است. این راز تازه کشف شده توسط محققان، دریچه‌ای جدید به سوی درک پیچیده تاثیر کافئین بر خواب و بازیابی مغزی باز کرده است؛ تحقیقاتی که می‌تواند به بازنگری عادات مصرف کافئین و سلامت ذهنی ما در عصر مدرن منجر شود.