صفایی: تحریم‌های شورای امنیت عطف بما‌سبق نمی‌شود/ زراعت‌کیش: ۲۰۲۵ با ۲۰۱۰ فرق دارد/ زارعی: دستور کار حفظ ایران است/صالحی: ادعای تروئیکا سیاسی است
به گزارش خبرگزاری آنا، سیونهمین نشست هم‌اندیشی از سلسله نشست‌های «دانشگاه، خانه گفتگو» روز دوشنبه ۲۴ شهریور، با موضوع «بررسی ابعاد حقوقی، سیاسی و اقتصادی مکانیسم اسنپ‌بک» برگزار شد.
در این نشست، مسئولین، اعضای هیأت علمی دانشگاه و میهمانانی ویژه حضور داشتند تا تحلیلی عمیق و همه‌جانبه از تبعات بازگشت خودکار تحریم‌های ضدایرانی که به مکانیسم ماشه معروف است، ارائه دهند.
این نشست که به صورت برخط پخش شد، گفت‌وگو محور بود و خبرگزاری آنا مهمترین بخش‌های آن شامل سخنرانی میهمانان اصلی را به صورت مکتوب ارائه می‌کند:
«کفایت صالحی» دکترای حقوق بین‌الملل، مدرس دانشگاه و عضو کمیسیون حقوق بین‌الملل
در این نشست دکتر کفایت صالحی مدرس دانشگاه و عضو کمیسیو حقوق بین‌الملل، گفت: تروئیکا مدعی است اختلاف با ایران بر سر فعال سازی مکانیسم اسنپ‌بک (در چارچوب برجام و قطعنامه ۲۲۳۱)، یک اختلاف سیاسی نیست؛ بلکه یک اختلاف حقوقی است و باید طبق موازین حقوقی با آن برخورد کرد.
وی ادامه داد: در مقابل، ما باید با اعتبار به حقوق بین‌الملل و قواعد حقوق بین‌الملل اثبات کنیم که این یک ادعای سیاسی است و حقوقی نیست. ما برجام را به عنوان یک موافقتنامه چندجانبه می‌شناسیم که در سال ۲۰۱۹ پس از مذاکرات طولانی بین ایران و گروه ۵+۱ شکل گرفت و همچنین با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، به یک سند بین‌المللی لازم الاجرا پیوند خورد و هدف اصلی آن تضمین صلح‌آمیز به ازای رفع تدریجی تحریم‌ها بود.
اما در سال ۲۰۱۸، آمریکا به طور یک‌جانبه از توافق خارج شد و عملاً رفتارش مخالفت صریح با اصل حسن نیت و همچنین نقض ماده ۲۶ کنوانسیون وین بود.
به گفته صالحی، خروج آمریکا نه تنها توازن تعهدات را به هم زد؛ بلکه فضای بی اعتمادی را در سطح بین‌الملل قوی‌تر و قوی‌تر کرد و این بی‌اعتمادی شدید خودش یکی از معضلات جامعه بین‌المللی را رقم زد.
عضو کمیسیون حقوق بین‌الملل در ادامه افزود: ما به وضعیت فعال سازی اسنپ‌بک، می‌توانیم یک سری ایرادات شکلی بگیریم و یک سری ایرادات ماهوی. اگر بخواهیم به بحث ایرادات شکلی بپردازیم و نقض اصول بین‌الملل را بررسی کنیم، می‌توانیم بگوییم که با توجه به بند ۳۶ برجام، روند حل اختلاف، یک روند حقوقی نبود و سه کشور اروپایی کاملا مغرضانه و سیاسی این روند را در پیش گرفتند و قبل از اینکه آن را به کمیسیون‌های مشترک و هیأت مشورتی ارجا دهند و بعد، در صورت عدم حل اختلاف به شورای وزرا رجوع کنند؛ بدون رعایت این مراحل دست به اقدام زدند.
به گفته صالحی، چون مراحل به ترتیب طی نشده، ما هم می‌توانیم بگوییم که این ادعا یک ادعای سیاسی بیش نیست. همچنین اگر بخواهیم مورد بعدی ایرادات شکلی را در نظر بگیریم باید بگوییم که «اقدام مستقیم» یعنی اینکه مستقیما شورای امنیت را درگیر کنیم، این خودش به منزله نقض آیین حل اختلاف است. یعنی قبل از اینکه مسئله به شورای امنیت ارجاع شود، قطعا مکانیسم‌هایی برای حل اختلاف وجود داشته است. برای همین بر سیاسی بودن موضع کشور‌های غربی تأکید می‌کنم.
دکتر صالحی در تکمیل این بحث گفت: سابقه تاریخی هم وجود دارد و در سال ۲۰۲۰ وقتی آمریکا از برجام خارج شد، تروئیکا این اقدام را فاقد وجاهت خواند. خب؛ الان چرا باید موضعی متفاوت اتخاذ کنند؟
درباره ایرادات ماهوی که پیشتر به آن اشاره شده بود، صالحی افزود: «اصل حسن نیت» که یکی از اصول مهم برجام است، با اقدام این سه کشور به طور کلی نقض شد. ادعا می‌کنند که ما به برجام عمل نکردیم حال آنکه اول آنها بودند که تعهدات شان را انجام ندادند. خب این خودش خیلی جای سوال هست و این عدم حسن نیت آنها را لحاظ می‌کنه و از اساس نیت آنها را زیر سوال می‌برد.
در خصوص دومین ایراد ماهوی نیز دکتر صالحی گفت: ما قاعده‌ای داریم تحت عنوان «اصل وفای به عهد». طبق این قاعده شما باید زمانی از طرف مقابل انتظار داشته باشید، که اول خودتان به تعهدات‌تان عمل کرده باشید.ایران هیچ تعهدی را نقض نکرده و همه مدارک موجود هست مبنی بر اینکه ایران در فضای صلح‌آمیز اقدامات هسته‌ای خود را پیگیری می‌کرد (و می‌کند).
صالحی در تکمیل این بحث گفت: یک اصل دیگری هم در این بحث فعال سازی مکانیسم وجود دارد تحت عنوان «منع سوء استفاده از حق». متاسفانه کشورها به خاطر فشار‌های سیاسی این اصل را هم زیر سوال بردند. ادعا می‌شود که نقض اساسی از سوی ایران احراز و بعد این مکانیسم فعال شده است. آیا نباید این نقض اساسی با مستند و مدارک دقیق مشخص و تایید بشه و بعد به شورای امنیت ارجاع داده بشه؟ اقدام عجولانه این کشورها حکایت از چه دارد؟
وی در نهایت به تبعات خطرناک تضعیف جایگاه شورای امنیت اشاره کرد و گفت: وقتی ما در دانشگاه خودمان حقوق بین‌الملل را تدریس می‌کنیم، جایگاه شورای امنیت را به دانشجو یادآوری می‌کنیم. ارکان سازمان ملل را به دانشجو یاد می‌دهیم. آنها را آگاه می‌کنیم و می‌گوییم حقوق بین المللی وجود دارد. اما الان در شرایطی قرار داریم که باید روی چنین پیامد خطرناکی هم مانور بدهیم.
دکتر «مجتبی زارعی» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی
در ادامه نشست هم‌اندیشی «دانشگاه، خانه گفتگو»، مجتبی زارعی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، بحث خود را با این جمله آغاز کرد: من دانشجوی فلسفه سیاسی هستم در دانشگاه تربیت مدرس. معلم هستم و به مسائل کشور از دریچه اندیشه و فلسفه سیاسی نگاه می‌کنم و به این نتیجه رسیدم که با شما دستورکار میز ملی را در میان بگذارم و برسی کنیم که نسبتش با جنگ ۱۲ روزه چیست.
وی در ادامه، این سوال را مطرح کرد که باید از خود بپرسیم چه اتفاقی افتاده و باید برای آینده چه کار کنیم. آیا سیاست آهو و پلنگ را اتخاذ کنیم؟ این می‌شود تنازع بقا و تن دادن به خواسته اغنیا؛ که غنی طرف ضعیف را لگدمال کند.
به گفته زارعی، پهلوی و سیستم ولایت فقیه ۲ راهکار متفاوت را در دستور کار خود قرار دادند. راهکار اولی تکیه به قدرتی برتر بود تا از او مراقبت کند. این تن دادن به قدرت ضمنی بود در برابر شکوفایی قدرت ملی. اما دستور کار امام رضوان الله علیه، گذار انسان ضعیف قاجاری و پهلوی به انسان قوی بود؛ و امام صورت مسئله و دستور کاری که با جامعه در میان گذاشت، تبدیل انسان ضعیف به انسان قوی بود. در دستورکار ملی امام، هویت ملی باید شکوفا می‌شد. رابطه بین امام و امت در آن مقطع، تبدیل انسان ضعیف به انسان قوی بود.
زارعی از سردار سلیمانی و شهید طهرانی مقدم به عنوان مثالی آشکار از گذار انسان به مرحله بالاتر نام برد و گفت: شما سردار قاسم سلیمانی را می‌شناسید. موقعی که پهلوی حاکم بود، ایشان یک کارمند ساده اداره آب بود. اما در سیستم ولایت فقیه، این فرد اوج گرفت و در قامت یک فرمانده لشکر درخشید. همین صناعت حکیمانه، با شهید طهرانی مقدم هم همین کار را کرد و او را از یک فرمانده ساده توپخانه که ادوات هم نداشت تبدیل کرد به دانشمند و پدر موشکی ایران.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: بعد از امام راحل، دستور کار ملی شد شکوفایی منافع ایران و حکیم فعلی بر پایه شکوفایی هویت ملی به این نتیجه رسید که ایران باید شکوفا شود. فراموش نکنیم که ژئوپلوتیک ایران حسودان تاریخی دارد و این ربطی به جمهوری اسلامی ندارد. ژئوپلیتیک همان چیزی است که جناب ترامپ را عاشق گرینلند، مکزیک، پاناما و نزوئلا می‌کند.
زارعی خطاب به مخاطب صحبت‌های خود پرسید: می‌دانید چرا مقام معظم رهبری به مداح اهل بیت می‌گوید «ای ایران» بخوانید؟ برای اینکه ایران از پهلوی ضعیف شده به ایران قوی شده نقل مکان کرد؛ ایرانی که در واقع هویت ژئوپلیتیک خودش را دارد و یک ژئوپلیتیک مضاعف هم بر آن افزوده می‌شود شامل ژئوکالچر، ژئو اکونومیک، ژئو استراتژیک.
وی ادامه داد: پس حکیم اول، اساعه هویت ملی را در دستورکار داشت. رابطه بین امام و امت، رابطه غرب و استیلا نیست. امام می‌خواهد ژنرالش رشد کند. می‌خواهد شاهش رشد کند. می‌خواهد امارت و جمهوریت رشد کند.
به گفته زارعی، ملی با ناسیونالیسم فرق دارد و ملیت در ایران به آنجا رسید که در شب عاشورا می‌شود ملیت را، ایران را در کنار اهل بیت به عنوان ذکر بیان کرد.
زارعی تاکید کرد: هیچ دستور کاری بالاتر از نگه داشتن ایران نیست؛ چراکه ایران با ذکر اهل بیت برابر شد و ملیت ما در امتزاج با هویت دینی ما قرار دارد.
وی همچنین گفت در همین مقطع اخیر یک دستور کار دیگر هم به دستورکار قبلی اضافه شده که شامل «اجماع سازی» است.
به گفته زارعی، مقابل اجماع سازی، ۲ گروه رادیکال در حال تخریب ایران هستند. یک شاخه رادیکال از اصلاح طلبان و یک شاخه رادیکال در درون جبهه اصولگرایان.
این نماینده مجلس تأکید کرد: اصلاح‌طلبان سرمایه‌های اسرائیل نیستند. این یک تهمتی است و یک خلافی است که دشمن انداخته توی کشور ما. اصلاح طلبان سرمایه‌های کشورند. اصولگرایان سرمایه‌های کشورند. دستورکار ملی شامل اجماع‌سازی هست و باید به آن توجه کنیم. فراموش نکنیم که حکیم ما دنبال شکوفایی ایران است. یعنی شکوفایی اقوام ایران، جغرافیای ایران، منابع ایران.
دکتر «عبدالحسین صفایی» مدرس دانشگاه علوم قضایی وهیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
سیونهمین نشست هم‌اندیشی از سلسله نشست‌های «دانشگاه، خانه گفتگو» با سخنرانی عبدالحسین صفایی مدرس دانشگاه علوم قضایی ادامه یافت.
وی صحبت خود را با این جمله آغاز کرد: اولین نکته مهمی که در این حوزه وجود دارد، این هست که ما باید درباره ماهیت عمل آگاه باشیم. دوم اینکه باید به اقدامی که ۳ کشور اروپایی انجام دادند و موازینی که روسیه و چین انتخاب کردند، آگاهی داشته باشیم.
صفایی ادامه داد: نکته سوم، این است که اساسا اقدامی که اروپایی‌ها در شورای امنیت انجام دادند، امکان حصول چه نتایجی را دارد؟ آیا فقط مسئله برگشت تحریم‌ها هست یا ممکن است تبعات دیگری هم داشته باشد؟ نکته مهم‌تر اینه که اگر اسنپ‌بک برگردد و تحریم‌های ۶ قطعنامه قبلی شورای امنیت دوباره اعمال شود، با چه وضعیتی مواجه می‌شویم؟ برجام چه فرصت‌هایی را در این خصوص پیش‌بینی کرده است؟
وی در ادامه گفت: مستند اسنپ‌بک یا بازگشت تحریم‌ها چه چیزی است؟ ما ۲ سند داریم و این ۲ سند را باید لزوما در کنار هم تحلیل و تفسیر کنیم. یک مورد برجامی است که در بند ۳۶ و ۳۷ به مکانیسم حل و فصل می‌پردازد و مورد دوم قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که در بند‌های ۱۰ تا ۱۵ به شرح حال و نتایج اسنپ‌بک می‌پردازد. اگر ما اطلاع کافی از این ۲ سند نداشته باشیم، شاید به اشتباه بی‌افتیم؛ لذا نکته مهمی که اینجا وجود دارد؛ باید ببینیم برجام چه می‌گوید، قطعنامه چه می‌گوید و اروپایی‌ها چگونه عمل کردند. آیا منطبق با سند عمل کردند. حداقل می‌دانیم در این مسیر که داریم به اصطلاح گام برمی‌داریم، آیا این مسیر یک مسیر منطقی هست یا یک مسیر زورگویانه؟
عضو هیأت علمی دانشگاه آزد ادامه داد: استحضار دارید که بند ۳۶ و بند ۳۷ برجام ناظر بر حل و فصل اختلافات است. بند ۳۶ اعلام می‌کند که اگر نقض پایبندی اساسی ایران و هر یک از مشارکت کنندگان برجام محرز شود، اینها می‌توانند مراجعه کنند به این مکانیسم که پیش بینی شده است. طبق مکانیسم؛ اگر اختلافی پیدا شد، این اختلاف به کمیسیون مشترک ارجاع داده می‌شود که شامل نمایندگان ۶ کشور هستند (آمریکا خارج شده است). حالا اگر یک کشور اعتراض کرد و کمیسیون مشترک که متشکل از ۶ عضو هست قانع نشد، کشور شاکی، اعتراض خود را به سطح وزیران می‌برد. یعنی اساسا شکل گیری کمیسیون مشترک بی مفهوم است. در سطح وزیران و همچنین مستقل از این سطح، یک هیأت مشورتی دیگر پیشنهاد کردند که ۱۵ روز در کمیسیون مشترک و ۱۵ روز در سطح وزیران با هیأت مشورتی به بررسی موضوع می‌پردازد.
صفائی در تکمیل بحث گفت: حالا مثلا در این مرحله، وزرای خارجه ۵ کشور می‌گویند ایران نقض اساسی نکرده، اما کشور معترض هنوز قانع نشده، آن وقت شکایت وارد مراحل بعدی می‌شود. اکنون، سوال بعدی این هست که واقعاً چرا اروپایی‌ها امروز به اسنپ‌بک متوسل شده‌اند؟ آیا نقض اساسی که به زعم اروپایی‌ها ایران انجام داده یک یا دو ماع قبل بوده؟ خیر این نقض ادعایی به سال ۲۰۱۸ برمی‌گردد که ایران در برابر خروج یک جانبه آمریکا از برجام، به تدریج کم کرد آن هم بعد از آنکه به استناد بند ۶ خواستار جبران خسارت از سوی اروپا شد.
مدرس دانشگاه علوم قضایی ادامه داد: اینکه چرا اروپایی‌ها همان موقع معترض نشدند و حالا افتادند دنبال موضوع، دلیلش این هست که برجام در مهر ماه امسال خاتمه پیدا می‌کند و عمر قرارداد و تعهداتی که ما در خصوص هسته‌ای داشتیم پایان می‌یابد.
به گفته صفایی، اروپایی‌ها بیشتر از اینکه دنبال فعال کردن اسنپ‌بک باشند، دنبال احیای برجام هستند و می‌گویند شاید اگر اسنپ‌بک ۶ ماه دیگر تمدید شود؛ گشایشی به دست بیاید
وی پر ادامه توضیح داد: اگر در برجام این طور نوشته می‌شد که چنانچه یک کشور معترض پرونده را به شورای امنیت ارجاع دهد و شورای امنیت قطعنامه‌ای را ظرف ۳۰ روز تصویب کند تا تحریم‌ها برگردند؛ چنانچه این شورا تشکیل جلسه نمیداد، تحریم‌ها برنمی‌گشت. اما برجام این گونه نوشته نشده است. حتی اگر تشکیل جلسه می‌داد و ۹ رای نمی‌آورد، باز هم تحریم‌ها بر نمی‌گشت. حتی اگر قطعنانه‌ای ارائه می‌شد، اما چین و روسیه وتو می‌کردند، تحریم‌ها برنمی گشت. اما برجام این طور نوشته نشده تا حق وتوی این دو کشور بی اثر شود.
صفایی افزود: حال سوال این است که اگر ۶ قطعنامه تحریمی بعدی برگردد، ما چه وضعیتی خواهیم داشت؟ از این ۶ قطعنامه، ۴ مورد حاوی تحریم است و ۲ مورد دیگر تأکید بر تحریم است.
بعد از ارائه این توضیحات، صفائی پرسید: آیا با این اوصاف به وضعیت قبل از برجام برمی‌گردیم؟
وی در پاسخ به این سوال، توضیح داد: در ظاهر بله، اما در باطن خیر. بند ۳۷ برجام می‌گوید این تحریم که برمی‌گردد عطف به ماسبق نمی‌شود. یعنی قرارداد‌های بسته شده در بازه زمانی رفع تحریم به قوت خود باقی می‌ماند. برای مثال همین دیروز، عمان فرمانی را صادر کرد تا توافق‌هایی را با ایران منعقد کند که در دامنه شمول تحریم‌های قابل بازگشت قرار نگیرد. بند ۱۲ قطعنامه ۲۲۳۱ هم بر این مسئله تاکید می‌کند. اما این را فراموش نکنیم که ارزیابی تداوم قرارداد با کشور منعقدکننده (مثل چین و روسیه) است و این خودش یک فرصت است. بند ۱۵ قطعنامه یک گام جلوتر می‌رود و می‌گوید کشور‌های ثالث هم که عضو برجام نیستند و معاهداتی را با ایران منعقد کرده‌اند، نباید از بازگشت تحریم‌ها صدمه و آسیب ببینند.
صفائی ادامه داد: حالا فکر کنیم تحریم‌ها برگشته است. اینجا در قلمرو اجرایی با چه موانعی مواجه است؟ در این مقطع باید یک پنل کارشناسی و یک کمیته اقدام تشکیل شود. این پنل باید به اتفاق آرای تمامی اعضای شورای امنیت باشد. یعنی اگر چین یا روسیه مخالفت کنند، آن پنل تشکیل نمی‌شود. وظیفه پنل تشخیص موارد مشمول تحریم است. در خصوص کمیته اقدام هم باید گفت که اوباما و بایدن تحریم‌های ما را اعمال می‌کردند، اما کمیته اقدام نداشتند. اما ترامپ کمیته اقدام و پیگیری گذاشت. در شرایط فعلی با توجه به موضع روسیه و چین، تشکیل پنل کارشناسی و کمیته اقدام، برای جزمیت بخشی به پیگری مسائل با یک تردید خیلی جدی مواجه است.
بقایی در تکمیل توضیحات خود گفت: نکته دیگر آنکه ما در محیط نظام بین‌الملل زندگی می‌کنیم. ما یک بین‌الملل ۲۰۱۵ اوبامایی داریم و یک بین‌الملل ۲۰۲۵ ترامپی. اینها کاملا با هم متضاد هستند. اوباما به چین می‌گفت هرجا متضرر شوی من جبران می‌کنم. یعنی اوباما اول جهان را با خودش همراه کنه بعد دنبال تحریم ایران باشد؛ اما ترامپ جهان را به طور کامل متفرق کرده است. پس جامعه متفرق امروز در برابر تحریم‌های ضدایرانی که منافعش را به چالش می‌کشد، مقاومت خواهد کرد. برای مثال، الان هرچه آمریکا به هند می‌گوید نفت روسیه را نخر، طرف مقابل جواب می‌دهد: به شما چه ربطی دارد.
برای همین هم هست که اروپا دنبال تمدید برجام است، چراکه از واکنش جامعه بین‌الملل مطمئن نیست.
دکتر «سید یعقوب زراعت‌کیش» دکترای اقتصاد و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
در ادامه نشست هم‌اندیشی «دانشگاه، خانه گفتگو»، سید یعقوب زارعت‌کیش رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، به تاثیر اقتصادی اسنپ‌بک پرداخت و گفت: ما یک سری تحریم‌ها داشتیم از قبل سال ۷۵. از آن مقطع تا سال ۸۹ تحریم‌های اقتصادی ثانویه را تجربه کردیم. بعد از آن یک سری تحریم آمد به نام تحریم‌های ریسک محور.
وی در توضیح اینکه چرا از نام ریسک محور استفاده می‌کنند؛ گفت: چون هر کشور یا شرکت بزرگی که با ایران معامله کند خود به خود تحریم می شود. بنابراین هدفشان این است که کسی جرئت نکند با ایران یک معامله تجاری در زمینه نفت، گاز، پتروشیمی یا صادرات غیرنفتی منعقد کند.
وی ادامه داد: به غیر از تحریم‌های شورای امنیت، روسای مختلف جمهور آمریکا ۲۲ فرمان اجرایی اعمال کردند که تمام حیطه اقتصاد کشور ما را در بر میگیرد. این فرامین تمام اقتصاد ایران از حوزه بانکی، فروش نفت، محصولات پتروشیمی که عمده صادرات غیرنفتی ما در همین حوزه صادرات پتروشیمی و محصولات افزوده است را در بر میگیرد و این تحریم‌ها خیلی هم هوشمند هستند و هر کشوری بخواهد با ما معامله کند؛ دچار تحریم می‌شود.
زراعت‌کیش تاکید کرد: در مقایسه با تحریم‌های آمریکا، تحریم‌های شورای امنیت خیلی محدود است، اما تأثیر روانی دارد.
وی در تکمیل بحث گفت: زمانی در یک گروه کارشناسان اقتصادی که ۱۵۰۰ تا عضو داشت، کارشناسانی بودند که می‌گفتند آقا بیچاره شدیم، آقا بدبخت شدیم، این تحریم‌ها داره با اسنپ‌بک برمی گرده و اصلا دیگه راه همه چیز حتی غذا را می‌بندند.
اما همچین خبری نیست. یعنی قرار نیست در حوزه اقتصادی، در حوزه تجاری، حتی در حوزه حمل و نقل و کشتیرانی اتفاق جدیدی بیفتد. چرا؟ چون طرف‌های مقابل هم نگران اقدامات متقابل ایران هستند و نیازمند رضایت اون کشتی صاحب پرچم؛ بنابراین عملاً چیز جدیدی در حوزه حمل و نقل و به طور کلی تجارت و همین طور محدودیت‌های بانکی و حتی سرمایه گذاری پیش نیامده است.
به گفته زراعت‌کیش، فعال شدن این مکانیسم آن اوایل کمی تنش روانی در پی داشت ولی کم کم اوضاع متعادل شد و اگر کشور بتواند آن رابطه خوبی که ما با چین و روسیه داریم حفظ کند و از این اهرم و از این ابزار استفاده کند، فعال شدن اسنپ‌بک روی نفت و گاز و پتروشیمی ما هیچ اثری نخواهد داشت.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب در نهایت گفت: یک راهکار هم در بحث سرمایه گذاری داریم و خیلی کوتاه ما می‌تونیم به این راهکار برسیم. ما به جای اینکه متکی باشیم، همین پالایشگاههایی که احداث می‌کنیم، هزینه بالایی هم ندارد، همین نفتی را که تبدیل به بنزین می‌کنیم به کشور‌های همسایه خودمان که به شدت نیازمند هستند بدهیم، می‌توانیم کاملاً در واقع این تحریم‌ها را کم اثر کنیم. نکته بسیار مهم این هست که فضای ما در سال ۲۰۲۵ مشابه فضای ۲۰۱۰ نیست. آن زمان روس‌ها و چینی‌ها به صورت متحد با غرب علیه ما در شورای امنیت رای دادند. یکی دیگر از راهکار‌ها هم استفاده از اتحادیه‌های بین‌المللی مثل بریکس یا شانگهای است که ما الان در آنها عضو هستیم.
انتهای پیام/
