وحدت اسلامی در آستانه جهانی‌شدن؛ چرا امام خمینی (ره) هفته وحدت را پایه‌گذاری کردند؟
وحید محمودی استاد دانشگاه و پژوهشگر مذاهب اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری آنا بیان داشت: وحدت اسلامی در واقع یک داروی شفابخش برای زخم‌های تاریخی امت است. اگر مسلمانان به‌جای تمرکز بر اختلافات جزئی، بر مشترکات خود مانند قرآن، پیامبر و قبله واحد تأکید کنند، بسیاری از سوءتفاهم‌ها کنار می‌رود.
وی افزود: وحدت موجب می‌شود انرژی امت اسلامی به‌جای نزاع درونی، صرف پیشرفت علمی، سیاسی و اقتصادی شود. تجربه تاریخی نشان داده هر زمان ما متحد بوده‌ایم، دست دشمن کوتاه شده و هرگاه دچار تفرقه شدیم، هزینه‌های سنگینی پرداخته‌ایم.
ابتکار امام خمینی (ره) در پایه‌گذاری هفته وحدت
پژوهشگر مذاهب اسلامی ابراز داشت: امام خمینی با هوشمندی تاریخی، فاصله زمانی بین دوازدهم و هفدهم ربیع‌الاول را به عنوان هفته وحدت معرفی کردند. ایشان می‌خواستند این پیام را به جهان اسلام بدهند که حتی اختلاف در تاریخ میلاد پیامبر (ص) می‌تواند به فرصتی برای همگرایی تبدیل شود.
وی ادامه داد: هدف امام این بود که مسلمانان در مقابل دشمن مشترک متحد شوند و اجازه ندهند شکاف‌های مذهبی به ابزار سلطه قدرت‌های بیگانه تبدیل شود. بخش زیادی از این هدف امروز محقق شده و مفهوم وحدت اسلامی به گفتمان رسمی جهان اسلام تبدیل شده است، هرچند هنوز راه درازی پیش روست.
نمونه‌های موفق وحدت اسلامی
محمودی با اشاره به مصادیق موفق همگرایی امت اسلامی اظهار داشت: مهم‌ترین نمونه وحدت اسلامی، جبهه مقاومت است. اتحاد گروه‌های شیعه و سنی در فلسطین، لبنان، عراق و یمن نشان می‌دهد که وحدت می‌تواند از سطح شعار فراتر برود و به عمل برسد.
وی گفت: امروز وقتی در غزه شیعه و سنی کنار هم مقاومت می‌کنند، معنایش این است که وحدت اسلامی به واقعیت میدانی تبدیل شده است. همچنین تجربه مقابله مردم ایران با جنگ تحمیلی هشت‌ساله نمونه دیگری است که همه اقوام و مذاهب در کنار هم ایستادند.
نقش مردم و علما در شرایط امروز
پژوهشگر مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: وحدت فقط وظیفه دولت‌ها و سیاستمداران نیست. علما و اندیشمندان باید با بیان‌های روشن، سوءتفاهم‌های مذهبی را برطرف کنند.
وی افزود: مردم هم در زندگی روزمره می‌توانند با پرهیز از تعصبات بیجا و احترام به اعتقادات دیگران، این وحدت را تقویت کنند. متأسفانه در برخی کشور‌ها شاهد انفعال علما هستیم؛ آنها به‌جای ایستادن در کنار مظلوم فلسطین، سکوت اختیار کرده‌اند و این سکوت به نفع رژیم صهیونیستی تمام می‌شود.
چرا برخی دولت‌ها و علما منفعلند؟
محمودی در تبیین علل این مسأله تصریح کرد: دلیل اصلی، وابستگی سیاسی و اقتصادی است. برخی دولت‌ها منافع کوتاه‌مدت اقتصادی خود را بر مصالح امت ترجیح می‌دهند.
وی افزود: مثلاً کشوری مثل ترکیه در ظاهر از فلسطین حمایت می‌کند، اما در عمل بالاترین سطح مبادلات اقتصادی را با رژیم صهیونیستی دارد، چون منفعت کشورشان برایشان مهم‌تر است و حاضر نیستند هزینه کنند، نگاه کنید وقتی برخی اعضای کابینه دولت ترکیه در برابر اقدامات رژیم صهیونیستی واکنش نشان دادند، ارزش لیر را تحت تأثیر قرار داد همچنین برخی علما، ترس از حکومت‌های وابسته و ملاحظه‌کاری باعث شده صدای وحدت آن‌طور که باید شنیده نشود.
آینده وحدت اسلامی
پژوهشگر مذاهب اسلامی با اشاره به چشم‌انداز همگرایی امت بیان داشت: آینده وحدت اسلامی روشن است، هرچند مسیر پرسنگلاخ است. امروز حتی فراتر از امت اسلامی، موجی جهانی از حمایت مردمی نسبت به فلسطین شکل گرفته است.
وی ادامه داد: حضور کشتی‌های حامل کمک‌های مردمی از کشور‌های مختلف نشان می‌دهد وحدت به سمت فرامذهبی شدن حرکت می‌کند. این یعنی مسئله مظلومیت فلسطین به دغدغه انسان‌های آزاد در سراسر جهان تبدیل شده است. اگر مسلمانان بتوانند از این فرصت بهره‌برداری کنند، وحدت اسلامی در سطحی بی‌سابقه محقق خواهد شد.
ریشه‌های تاریخی اختلافات مذهبی
محمودی در ادامه به ریشه‌های تاریخی اختلافات اشاره کرد و ابراز داشت: متأسفانه از دوره صفویه برای مبارزه با امپراتوری عثمانی تقابل‌های سیاسی میان حکومت‌های شیعی و سنی به شکاف‌های عمیق مذهبی دامن زد. این روند به‌تدریج باعث شد مفهوم امت اسلامی که فراتر از مرز‌ها بود، تضعیف شود.
وی گفت: در قرون میانی، ما شاهد بودیم که قاضی‌القضات در عربستان یک عالم افغانستانی بود یا اندیشمندان ایرانی در مصر و هند مورد استقبال قرار می‌گرفتند. اما از قرن ششم و هفتم به بعد، به‌تدریج این تبادل علمی و همگرایی کاهش یافت و زمینه برای تفرقه و سلطه استعمارگران آماده شد.
پژوهشگر مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: وحدت اسلامی یک ضرورت حیاتی برای بقا و عزت مسلمانان است. اگر مسلمانان بتوانند از تجربه‌های تاریخی درس بگیرند و در برابر منفعت‌طلبی‌های سیاسی بایستند، آینده‌ای روشن در انتظار امت اسلامی خواهد بود.
انتهای پیام/
