خرید رتبه‌های برتر کنکور؛ وقتی موفقیت علمی به کالای تجاری تبدیل می‌شود
به گزارش خبرنگار آنا، کنکور سراسری سال‌هاست به‌عنوان پرچالش‌ترین آزمون علمی کشور شناخته می‌شود؛ آزمونی که سرنوشت میلیون‌ها دانش‌آموز را رقم می‌زند و همواره به‌عنوان معیاری برای سنجش استعداد‌ها مطرح بوده است. با این حال، طی سال‌های اخیر اتفاقی نگران‌کننده به این عرصه علمی وارد شده است: بازار به اصطلاح خرید «رتبه‌های برتر» کنکور. پدیده‌ای که نه‌تنها آینده نظام آموزشی ایران را به چالش کشیده، بلکه جایگاه اخلاق و شایسته‌سالاری را نیز خدشه‌دار کرده است.
کنکور؛ از سنجش استعداد تا صنعت میلیاردی
کنکور تنها یک آزمون علمی ساده نیست. خانواده‌ها سال‌ها برای موفقیت فرزندانشان در این رقابت زمان، انرژی و سرمایه صرف می‌کنند. اما در سوی دیگر ماجرا، یک صنعت عظیم به نام «اقتصاد آموزشی کنکور» شکل گرفته است؛ موسساتی که نه‌تنها آموزش می‌دهند، بلکه با تبلیغات پرزرق‌وبرق، بسته‌های آموزشی میلیاردی و استخدام مشاوران پرهزینه، آینده دانش‌آموزان را به تجارتی سودآور بدل کرده‌اند.
با اعلام نتایج هر سال، هزاران خانواده در شادی قبولی فرزندانشان غرق می‌شوند، اما در همان لحظه، موسسات آموزشی نیز وارد جشن دیگری می‌شوند، جشنی با چاشنی درآمدزایی از رتبه‌های برتر.
تجارت پنهان؛ خرید چهره‌های علمی
شواهد میدانی خبرنگار آنا می‌گوید که بسیاری از موسسات کنکور بلافاصله پس از اعلام نتایج، با رتبه‌های برتر تماس گرفته و پیشنهادات مالی سنگین می‌دهند. شنیده شده که این پیشنهاد‌ها گاه از ۵۰۰ میلیون تومان تا دو میلیارد تومان متغیر است. معیار انتخاب هم بر اساس رتبه‌های تک رقمی یا دو رقمی در رشته‌های پرطرفدار، چهره‌های شاخص هر استان یا شهرستان، جنسیت و حتی شهر محل زندگی، به‌عنوان عاملی تبلیغاتی روشن است.
چرا این همه پول خرج می‌شود؟
پاسخ در یک جمله خلاصه می‌شود: اعتبار علمی، سرمایه طلایی بازاریابی موسسات آموزشی است. هر موسسه‌ای که بتواند ادعا کند «رتبه یک کشوری را پرورش داده»، بدون هیچ پرسش و تحقیقی از سوی خانواده‌ها مشتری جذب می‌کند. حتی اگر آن دانش‌آموز تنها چند روز در کلاس‌های موسسه بوده یا هیچ ارتباطی با آن نداشته باشد. در فضای رقابتی امروز، نشان دادن یک چهره موفق می‌تواند میلیون‌ها تومان سود مالی و ثبت‌نام جدید برای موسسات به همراه داشته باشد.
فشار موسسات؛ سکوت مشکوک برخی رتبه‌های برتر
با اینکه برخی از رتبه‌های برتر کنکور در گفتوگو با خبرنگار آنا به صراحت این موضوع را رد کردند و آن را غیرواقعی دانستند اما در مقابل، گروهی دیگر پس از چند لحظه سکوت و بی‌کلامی، به گونه‌ای رفتار کردند که نشان می‌داد تجربه‌ای تلخ از فشار موسسات دارند؛ فشار‌هایی که آنها را از بیان واقعیت بازداشته و باعث شده تا در برابر این معضل سکوت کنند. این سکوت نگران‌کننده، گویا حکایت از ادامه روندی پنهان در پشت پرده صنعت کنکور دارد، جایی که موفقیت علمی دانش‌آموزان به معامله‌ای تجاری بدل شده است. البته برخی از داوطلبان برتر هم صداقت لازم را داشتند و پیشنهادهای این موسسات را تایید کردند.
بحران چندچهره‌ای یک رتبه
یکی از عجیب‌ترین پیامدها، ادعای همزمان چند موسسه برای یک رتبه برتر است. بار‌ها پیش آمده که یک دانش‌آموز تک رقمی همزمان با سه موسسه قرارداد بسته و هر سه مدعی شده‌اند: «این رتبه حاصل تلاش ماست!»
این وضعیت نه‌تنها باعث سردرگمی دانش‌آموزان و خانواده‌ها شده، بلکه اعتبار علمی کشور را نیز خدشه‌دار کرده است. در این شرایط، «موفقیت واقعی» جای خود را به «تبلیغات تجاری» داده است.
روایت خانواده‌ها؛ بین نیاز مالی و اخلاق علمی
مسئله درآمدزایی تبلیغاتی از رتبه‌ها از نگاه خانواده‌ها نیز پیچیده است. در شرایط اقتصادی امروز، پیشنهاد میلیاردی موسسات برای بسیاری از خانواده‌های متوسط و ضعیف وسوسه‌برانگیز است. برخی والدین این کار را فرصتی برای تامین آینده فرزندشان می‌دانند. اما در برابر، گروهی هم با این نوع همکاری مخالفت می‌کنند و معتقدند پذیرش چنین قراردادی «توهین به تلاش علمی» است.
پدر رتبه یک تجربی: موفقیت علمی فرزندم را نمی‌توان به پول فروخت
پدر آتریتا فرحمند، رتبه یک کنکور تجربی ۱۴۰۴، در گفتوگو با خبرنگار آنا، می‌گوید: «چنین درخواستی از ما شد، اما هرگز قبول نکردیم. موفقیت علمی فرزندم، نتیجه سال‌ها تلاش است و نمی‌توان آن را به پول فروخت. او دانش آموز تیزهوشانی است»
دانش‌آموزان گرفتار در دام فریب
دانش‌آموزان و داوطلبان جوان که به تبلیغات این موسسات نگاه می‌کنند، اغلب نمی‌دانند بخش بزرگی از این موفقیت‌ها خریداری‌شده است. آنها گمان می‌کنند با ثبت‌نام در فلان موسسه یا خرید یک پکیج آموزشی پرهزینه، می‌توانند رتبه برتر شوند. اما حقیقت چیز دیگری است، بسیاری از این رتبه‌ها حاصل تلاش فردی، آموزش در مدارس عادی یا حتی خودخوانی‌اند. بنابراین، آنچه فروخته می‌شود، نه آموزش، بلکه «اعتبار زندگانی علمی دیگران» است.
از فروش رویا تا بحران اعتماد
این تجارت سیاه، پیامد‌های سنگینی برای نظام آموزشی و اجتماعی ایران دارد. از بین رفتن اعتماد خانواده‌ها به صداقت تبلیغات آموزشی، تبدیل موفقیت علمی به یک کالای تجاری، کاهش انگیزه تلاش فردی در داوطلبان، تقویت مافیای آموزشی و تضعیف عدالت و در نهایت، دانش به کالا، استعداد به سرمایه و موفقیت به ابزار تبلیغاتی بدل می‌شود.
نقش نظارت و قانون
کارشناسان آموزش معتقدند عدم نظارت دقیق بر موسسات آموزشی باعث رشد چنین پدیده‌هایی شده است. در حالی که بسیاری از کشور‌ها تبلیغات آموزشی را تحت قوانین سختگیرانه کنترل می‌کنند، در ایران میدان برای سوءاستفاده مافیای کنکور کاملا باز است. بدون شفافیت و قانون شفاف، هر سال شاهد تکرار این روند خواهیم بود؛ روندی که فراتر از اخلاق، اعتبار علمی کشور را نیز مخدوش می‌کند.
آینده‌ای نگران‌کننده
البته ادامه این مسیر می‌تواند پیامد‌های جبران‌ناپذیری داشته باشد. نسلی که با تبلیغات دروغین تغذیه شود، موفقیت را نه در تلاش، که در «پول و روابط» خواهد دید. این موضوع می‌تواند بنیان اعتماد به نظام آموزشی و حتی مفاهیم بنیادینی همچون شایسته‌سالاری را فرو بریزد. قطعا اگر امروز جلوی این مافیا گرفته نشود، فردا با نسلی مواجه خواهیم شد که ارزش‌های علمی برایش بی‌معناست. خرید رتبه‌های برتر کنکور، نه تنها یک معامله پنهانی بلکه لکه‌ای سیاه بر دامن نظام آموزشی ایران است.
این معضل فراتر از یک قرارداد مالی، به هویتی فرهنگی و اجتماعی آسیب می‌زند. راه‌حل نیز تنها در آموزش اخلاق علمی، شفاف‌سازی تبلیغات آموزشی و نظارت جدی نهاد‌های رسمی است. اگر نگذاریم علم و دانش قربانی تجارت شود، می‌توان همچنان به آینده‌ای امیدوار بود که موفقیت نه از جیب موسسات کنکوری، بلکه از تلاش داوطلبان می‌جوشد.
انتهای پیام/
