تقلای آمریکا برای حفظ سلطه‌گری؛ چرا واشنگتن کاراکاس را هدف گرفته است؟

«محمد کشاورززاده» سفیر پیشین ایران در ونزوئلا و چین، در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، با اشاره به تشدید تنش‌ها میان ایالات متحده آمریکا و ونزوئلا گفت: ونزوئلا از سال ۱۹۹۸ و با پیروزی انقلاب بولیواری به رهبری مرحوم «هوگو چاوز» از مدار سلطه آمریکا در آمریکای لاتین خارج شد. پیش از این، دولت‌های مستقر در ونزوئلا روابط نزدیکی با واشنگتن داشتند، اما با روی کار آمدن چاوز این کشور مسیر مستقلی را در پیش گرفت.

وی افزود: ونزوئلا یکی از ثروتمندترین کشور‌های جهان و آمریکای لاتین است که به‌دلیل برخورداری از منابع عظیم انرژی، به‌ویژه نفت، همواره مورد توجه قدرت‌های جهانی بوده است. از زمان آغاز دولت انقلابی چاوز، آمریکا با ابزار‌های مختلف از جمله طراحی کودتا، حمایت از عوامل داخلی و اعمال تحریم‌های گسترده تلاش کرده است این دولت را سرنگون کند و کشور را زمین‌گیر سازد.

سفیر پیشین ایران در ونزوئلا تأکید کرد: ریشه‌های استقلال‌طلبی ونزوئلا به دوران «سیمون بولیوار» بازمی‌گردد. همین میراث تاریخی باعث شده این کشور نقشی کلیدی در تحولات منطقه ایفا کند و در برابر سیاست‌های سلطه‌جویانه آمریکا بایستد. واشنگتن همواره آمریکای لاتین را «حیاط خلوت» خود می‌دانسته و به همین دلیل نسبت به دولت‌های مستقل و انقلابی منطقه، از کوبا گرفته تا ونزوئلا، خصومت ویژه‌ای داشته است.

تفاوت ونزوئلا با دیگر کشور‌های آمریکای لاتین

کشاورززاده با اشاره به تفاوت ونزوئلا با دیگر کشور‌های منطقه اظهار کرد: برخلاف بسیاری از کشور‌های آمریکای لاتین، ونزوئلا به‌دلیل منابع عظیم نفتی و ظرفیت اقتصادی خود، حتی با وجود تحریم‌های گسترده، همچنان قدرت و نفوذ زیادی در منطقه دارد. همین مسئله موجب شده که ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری برای تضعیف و ساقط کردن دولت «نیکلاس مادورو» - که ادامه‌دهنده راه چاوز است - تلاش کند.

وی تأکید کرد: روابط نزدیک ونزوئلا با کشور‌های مستقل همچون ایران و چین نیز از جمله عواملی است که خشم آمریکا را برانگیخته و مقامات آمریکایی را به سمت سیاست‌های سختگیرانه‌تر سوق داده است.

سفیر پیشین ایران در ونزوئلا در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: نباید فراموش کرد که بخشی از اقدامات خصمانه آمریکا علیه دولت‌های انقلابی منطقه تحت تأثیر جریان‌های ضدانقلابی کوبایی در آمریکاست. 

بسیاری از این افراد، ازجمله سیاستمداران جمهوری‌خواه نظیر «مارکو روبیو» وزیر خارجه و «تام کاتن» سناتور، از نسل کوبایی‌هایی هستند که پس از انقلاب این کشور به آمریکا مهاجرت کرده‌اند و خصومت خاصی با دولت‌های انقلابی در آمریکای لاتین دارند.

سیاست سلطه‌طلبانه آمریکا علیه کاراکاس

کشاورززاده گفت: به نظر می‌رسد سیاست‌های اخیر واشنگتن علیه کاراکاس بخشی از همین روند طولانی‌مدت سلطه‌طلبی در آمریکای لاتین است؛ روندی که بار‌ها در کوبا، ونزوئلا و حتی کشور‌های حوزه کارائیب دنبال شده و امروز با شدت بیشتری در قبال دولت مادورو پیگیری می‌شود.

سفیر سابق کشورمان در کاراکاس و پکن، در پاسخ به پرسشی درباره نقش ونزوئلا در تأمین انرژی و نفت مورد نیاز چین گفت: در گذشته، ونزوئلا یکی از تأمین‌کنندگان اصلی انرژی برای ایالات متحده آمریکا بود. حتی به نحوی که قبل از دوران هوگو چاوز، لوله‌هایی که نفت را به کشتی‌ها منتقل می‌کرد، از طریق ماهواره‌ای توسط آمریکا کنترل می‌شد و این نشان می‌داد که واشنگتن تا چه حد در صنعت نفت ونزوئلا نفوذ دارد. ونزوئلا حتی مالک چندین پالایشگاه در جنوب آمریکا بود و از طریق آنها سوخت پمپ‌بنزین‌های آمریکا را تأمین می‌کرد.

کشاورززاده تصریح کرد: من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها در حال طراحی یک برنامه بزرگ‌تر هستند. احتمالاً به دلیل شرایطی که در خاورمیانه ایجاد خواهد شد و باعث بروز اختلال در تأمین انرژی می‌شود، به دنبال آن هستند که ونزوئلا را در اختیار داشته باشند تا خیال خودشان و همچنین متحدانشان از نظر دسترسی به انرژی راحت باشد. به باور من، غیبت ونزوئلا در بازار انرژی آمریکا می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد و به همین دلیل، آنها این کشور را در محاسبات راهبردی خود در رابطه با چین و حتی روسیه لحاظ کرده‌اند.

وی ادامه داد: در حال حاضر بخش مهمی از نفت چین از روسیه و ایران تأمین می‌شود و بنابراین مسئله انرژی یکی از پارامتر‌های کلیدی در سیاست‌های استعماری و کلان آمریکا محسوب می‌شود.

ماجراجویی خطرناک ترامپ

سفیر پیشین ایران در ونزوئلا در پاسخ به پرسشی درباره احتمال وقوع جنگ میان آمریکا و ونزوئلا گفت: آنچه آمریکا در حال انجام آن است، یک ماجراجویی بسیار خطرناک است. محاصره دریایی و خط و نشان‌های اخیر واشنگتن نشان می‌دهد که طراحی‌های لازم را برای تشدید فشار‌ها انجام داده‌اند.

وی افزود: از طرف دیگر، مردم ونزوئلا مردمی مبارز هستند و به‌سادگی تسلیم نخواهند شد. البته در داخل این کشور، مخالفانی نسبت به دولت نیکلاس مادورو وجود دارند، اما این مسئله چیزی از مقاومت ملی کم نمی‌کند. به نظر نمی‌رسد بتوان در حال حاضر زمان دقیقی برای وقوع درگیری پیش‌بینی کرد، اما آوردن نیرو‌های نظامی و نمایش قدرت آمریکا نشان می‌دهد که آنها می‌خواهند به هر نحوی دولت ونزوئلا را تحت فشار بگذارند.

کشاورززاده یادآور شد: آمریکا حتی حکم بازداشت مادورو را صادر کرده و همین موضوع نیز خطر بروز جنگ را افزایش می‌دهد. اگر درگیری نظامی شکل بگیرد، مسلماً به سایر کشور‌های آمریکای لاتین هم کشیده خواهد شد.

وی تأکید کرد: آمریکای لاتین هم‌اکنون در وضعیت التهاب قرار دارد. برای مثال، سیاست‌های قلدرمآبانه آمریکا حتی کشور‌های همسایه ونزوئلا همچون کلمبیا را تحت تأثیر قرار داده و موجب ایجاد التهاب اجتماعی در میان مردم منطقه شده است. از سوی دیگر، سیاست‌های ضد مهاجرتی دولت ترامپ همچون اخراج مهاجران لاتین‌تبار از آمریکا و کشیدن دیوار مرزی با مکزیک، نفرت از ایالات متحده را در میان ملت‌های آمریکای لاتین افزایش داده است.

جنگ برای حفظ هژمونی آمریکا

سفیر سابق کشورمان در پاسخ به این پرسش که می‌توان این تنش‌ها و درگیری‌ها را به‌نوعی جنگ برای حفظ هژمونی آمریکا تلقی کرد؟ آیا آمریکایی‌ها در حال حاضر خطر چین را احساس می‌کنند و این جنگ هژمونی از کشور‌هایی که با چین رابطه نزدیک دارند، شروع شده است؟ گفت: به‌وضوح می‌توان گفت که جهان کم‌کم در حال زیر سؤال بردن هژمونی آمریکا است. حتی در کشور‌هایی بزرگ مانند برزیل، با وجود تهدید‌های ترامپ، اقدامات مستقلی انجام می‌شود که نشان‌دهنده تمایل به حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی است. این حرکت ممکن است در برخی کشور‌های منطقه کمتر دیده شود، اما ریشه‌های آن در تحولات آمریکای لاتین مشهود است و نشان می‌دهد که مردم و دولت‌ها دیگر حاضر به پذیرش سلطه مطلق آمریکا نیستند.

وی افزود: آمریکایی‌ها هرگز تحمل نمی‌کنند که بعضی کشور‌ها از چرخه قدرت و نفوذ واشنگتن خارج شوند. ونزوئلا، به‌عنوان یک کشور انقلابی و پیشتاز در مسیر آزادی و استقلال کشور‌های آمریکای لاتین، نمونه بارزی از این مقاومت است. فرهنگ مقاومت و استقلال در این کشور ریشه‌های عمیقی دارد و حتی مردم نسبت به اقدامات خصمانه آمریکا واکنش منفی نشان می‌دهند. برای مثال، ترامپ در آمریکای لاتین لقبی منفی دریافت کرده که نشان‌دهنده نفرت عمومی از سیاست‌های او است و این شکاف میان آمریکا و مردم منطقه روزبه‌روز بیشتر شده است.

سفیر کشورمان در ونزوئلا گفت: اگر با مردم عادی کشور‌های آمریکای لاتین، از مکزیک گرفته تا آمریکای جنوبی، صحبت کنید، متوجه می‌شوید که نفرت از سیاست‌های آمریکا به ویژه اقدامات تبعیض‌آمیز علیه مهاجران، به طور گسترده‌ای وجود دارد. حتی تبلیغات داخلی آمریکا علیه لاتین‌ها و اقلیت‌ها باعث شده است فاصله میان ملت‌ها و دولت آمریکا بیش از گذشته شود.

وی افزو: با وجود فشار‌ها و تحریم‌های شدید، مردم ونزوئلا همچنان از دولت انقلابی خود حمایت می‌کنند. دولت مادورو توانسته است شکاف‌های ایجاد شده میان مردم را کاهش دهد و با اقداماتی مانند آزادی برخی زندانیان، وفاق ملی را تقویت کند. این موفقیت، هرچند سخت و دشوار، نشان می‌دهد که انسجام داخلی ونزوئلا هنوز پابرجاست و آمریکایی‌ها نتوانسته‌اند تاثیر مورد نظر خود را اعمال کنند.

کشاورززاده گفت: قبل از دوران چاوز، نابرابری اقتصادی در ونزوئلا بسیار شدید بود؛ بخش کوچکی از مردم ثروت عظیمی در اختیار داشتند و بخش وسیعی از جمعیت در فقر زندگی می‌کردند. چاوز با سیاست‌های اجتماعی خود تلاش کرد این شکاف را کاهش دهد و عدالت اجتماعی را تا حد امکان برقرار کند.

وی در پایان تصریح کرد: ونزوئلا کشوری بسیار ثروتمند است، دارای منابع گسترده آب و هوای مساعد برای کشاورزی و عضو موسس سازمان اوپک به همراه ذخایر عظیم نفتی. این ظرفیت‌ها موجب شده که ونزوئلا نقش مهمی در انرژی جهانی و سیاست منطقه‌ای ایفا کند و از همین رو، فشار‌های خارجی برای کنترل این کشور همواره ادامه داشته است.