دیجیتال‌زدگی؛ وقتی زندگی ما زیر فشار صفحه نمایش‌ها خسته می‌شود
وقتی فرد زیر حجم انبوه اطلاعات و حضور بی‌وقفه در دنیای دیجیتال خسته و ذهنش پر از آشفتگی می‌شود، تمرکز و آرامش روانی‌اش به خطر می‌افتد و تصمیم‌گیری‌هایش دیگر مثل گذشته کارآمد نیستند.
تغریف دیجیتال زدگی: وقتی فرد زیر حجم انبوه اطلاعات و حضور بی‌وقفه در دنیای دیجیتال خسته و ذهنش پر از آشفتگی می‌شود، تمرکز و آرامش روانی‌اش به خطر می‌افتد و تصمیم‌گیری‌هایش دیگر مثل گذشته کارآمد نیستند
دیجیتال زدگی تنها یک مشکل فردی نیست؛ بلکه تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی اجتماعی، آموزشی و حتی جسمانی افراد دارد.
عوارض دیجیتال‌ردگی
به گزارش (stanford)، تحقیقات نشان می‌دهند که در بزرگسالان ۱۸ تا ۲۵ ساله، استفاده مفرط از صفحه‌نمایش باعث نازک شدن قشر مغزی می‌شود؛ قشری که در پردازش حافظه و عملکرد‌های شناختی مانند تصمیم‌گیری و حل مسئله نقش دارد.
مطالعه دیگری نشان داد که بزرگسالانی که روزانه پنج ساعت یا بیشتر تلویزیون تماشا می‌کنند، ریسک بالاتری برای ابتلا به بیماری‌های مرتبط با مغز، مانند زوال عقل، سکته مغزی یا بیماری پارکینسون دارند.
مطالعه دیگری مشخص کرد که استفاده بیش از حد از صفحه‌نمایش می‌تواند خواب را مختل کند، به‌ویژه هنگام نگاه کردن به صفحه‌ها در شب‌های دیرهنگام. نور صفحه می‌تواند ترشح ملاتونین از غده صنوبری مغز را به تأخیر بیندازد، چرخه طبیعی شبانه‌روزی بدن را تحت تأثیر قرار دهد و باعث اختلال در خواب شود.
مطالعات اضافی نشان داده‌اند که بزرگسالانی که زمان زیادی را صرف صفحه‌نمایش می‌کنند یا دچار اعتیاد به گوشی هوشمند تشخیص داده شده‌اند، حجم ماده خاکستری (Gray Matter) مغز آنها کمتر است. ماده خاکستری بخشی از بافت مغز است که برای عملکرد‌های روزمره انسان ضروری است و مسئول فعالیت‌هایی از جمله حرکت، حافظه و احساسات است. حجم ماده خاکستری به‌طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد، بنابراین علاوه بر کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش، انجام فعالیت‌هایی که به حفظ حجم ماده خاکستری و تقویت سلامت مغز کمک می‌کنند، مانند ورزش و تحرک بدنی، خواب ترمیمی، تعاملات اجتماعی و مدیریت استرس، اهمیت ویژه‌ای دارد.
«ماریس لفلر»، مشاور خانواده و ازدواج و عضو شاخه ارتقای شناخت در حوزه پزشکی سبک زندگی دانشگاه استنفورد، می‌گوید: «تأثیرات منفی استفاده از صفحه‌نمایش مخفی هستند، زیرا هنگام نگاه کردن به صفحه، نمی‌توانیم ببینیم چه اتفاقی در مغز ما می‌افتد. اگر فقط یک صبح یک ساعت در تخت گوشی خود را چک کنید، اثرات منفی آن حداقلی خواهد بود، اما اگر این رفتار به یک عادت روزانه، ماه‌ها و سال‌ها تبدیل شود، می‌تواند آسیب‌زا باشد.»
ماریس لفلر: تأثیرات منفی استفاده از صفحه‌نمایش مخفی هستند، زیرا هنگام نگاه کردن به صفحه، نمی‌توانیم ببینیم چه اتفاقی در مغز ما می‌افتد. اگر فقط یک صبح یک ساعت در تخت گوشی خود را چک کنید، اثرات منفی آن حداقلی خواهد بود، اما اگر این رفتار به یک عادت روزانه، ماه‌ها و سال‌ها تبدیل شود، می‌تواند آسیب‌زا باشد
ریشه‌های دیجیتال زدگی چندجانبه هستند. جریان بی‌وقفه اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی و خبررسانی فوری ذهن افراد را دائماً مشغول می‌کند و فشار اجتماعی و اقتصادی نیاز به حضور مداوم در فضای دیجیتال را افزایش داده است. همچنین طراحی اعتیادآور پلتفرم‌ها، با الگوریتم‌هایی که کاربران را درگیر نگه می‌دارند، و وابستگی روزافزون به ابزار‌های دیجیتال برای فعالیت‌های روزمره، از دیگر عوامل اصلی ایجاد دیجیتال زدگی هستند.
پیامد‌های این پدیده نه تنها سلامت روان و جسم فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه ساختار اجتماعی و سبک زندگی را نیز تغییر می‌دهد. کاهش تعاملات حضوری و اجتماعی باعث افت مهارت‌های اجتماعی و همدلی می‌شود و تمرکز طولانی‌مدت در مطالعه و یادگیری کاهش می‌یابد. سبک زندگی نیز تحت فشار قرار می‌گیرد؛ نشستن طولانی، کاهش فعالیت فیزیکی و عادات غذایی نامناسب از پیامد‌های دیجیتال زدگی هستند.
راهکارها برای کاهش دیجیتال‌زدگی
به گزارش (missionconnectionhealthcare)، برای کاهش دیجیتال زدگی، کارشناسان توصیه می‌کنند که افراد زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و دستگاه‌های دیجیتال را محدود کنند و در طول روز فواصل زمانی بدون ابزار دیجیتال داشته باشند. مدیریت اعلان‌ها و کاهش پیام‌های فوری، فعالیت‌های جایگزین مانند ورزش، مطالعه کتاب و تعاملات حضوری و همچنین آموزش سواد دیجیتال و ذهن‌آگاهی از جمله اقدامات موثر هستند. این روش‌ها به بازسازی ذهن و کاهش اثرات منفی دیجیتال زدگی کمک می‌کنند.
وضعیت جهانی دیجیتال زدگی
وضعیت جهانی دیجیتال زدگی نشان می‌دهد که کشور‌هایی مانند هند، فیلیپین، بریتانیا، استرالیا، ایالات متحده و برخی کشور‌های آسیایی مانند چین و ژاپن، با توجه به استفاده گسترده از فناوری و شبکه‌های اجتماعی، میزان بالایی از دیجیتال زدگی را تجربه می‌کنند. در هند و فیلیپین، استفاده گسترده از گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی در میان جوانان و دانش‌آموزان باعث افزایش این پدیده شده است. در بریتانیا و استرالیا، به ویژه در دوران پاندمی، استفاده مفرط از دستگاه‌های دیجیتال و سبک زندگی دیجیتال، تأثیر قابل توجهی در بروز دیجیتال زدگی داشته است. در ایالات متحده و کشور‌های آسیایی نیز، فرهنگ گسترده استفاده از فناوری، جوانان و بزرگسالان را با علائم خستگی دیجیتال مواجه کرده است.
دیجیتال زدگی پیامد‌های روانی و جسمی متعددی دارد. کاهش تمرکز و حافظه، اضطراب و استرس، افسردگی و احساس انزوا، خستگی جسمی، سردرد، مشکلات بینایی و درد‌های گردن و شانه از جمله اثرات آن هستند.
دیجیتال‌زدگی در ایران
در ایران نیز با افزایش دسترسی به اینترنت و رشد استفاده از شبکه‌های اجتماعی، دیجیتال زدگی در میان نوجوانان، جوانان و بزرگسالان رو به افزایش است. بیش از ۸۰ میلیون نفر در ایران به اینترنت دسترسی دارند و اختلالات اینترنتی و کیفیت پایین شبکه، تجربه آنلاین را پیچیده‌تر کرده و علائم خستگی، اضطراب و اختلال خواب را تشدید می‌کند.
برای مقابله با دیجیتال زدگی در ایران، محدود کردن زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال، ایجاد فواصل زمانی استراحت، فعالیت‌های جایگزین غیر دیجیتال و آموزش سواد دیجیتال می‌تواند مؤثر باشد. آگاهی عمومی و سیاست‌های حمایتی نیز، از جمله آموزش مهارت‌های مدیریت توجه و استرس، می‌توانند به کاهش اثرات دیجیتال زدگی کمک کرده و کیفیت زندگی دیجیتال و واقعی افراد را بهبود بخشند.
در نهایت، دیجیتال زدگی یک چالش جهانی است که با افزایش استفاده از فناوری‌های دیجیتال اهمیت بیشتری می‌یابد. شناخت علائم و پیامد‌های آن همراه با اقدامات پیشگیرانه، به افراد و جوامع کمک می‌کند تا تعادل مناسبی بین زندگی دیجیتال و واقعی برقرار کنند و از آسیب‌های ناشی از فشار اطلاعات و حضور مداوم در فضای دیجیتال جلوگیری کنند.
انتهای پیام/
