کریدور زنگزور، فرصتی جدید در ترانزیت منطقه‌ای یا چالشی برای منافع حمل‌ونقل ایران؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ کریدور زنگزور مسیری ارتباطی جدید است که از طریق ناحیه زنگزور واقع در خاک ارمنستان، ارتباط زمینی میان نخجوان (بخشی از جمهوری آذربایجان جدا شده از سرزمین اصلی) و خاک اصلی آذربایجان را برقرار می‌کند. این کریدور، با هدف تسهیل حمل و نقل و افزایش ظرفیت ترانزیت منطقه‌ای، به عنوان مکملی برای کریدور ترانس کاسپین (مسیر باکو-تفلیس-قارچ) مطرح شده است و می‌تواند نقش مهمی در تغییر موازنه ترانزیتی در منطقه ایفا کند.
محمدجواد شاهجویی، کارشناس حوزه مسکن و حمل و نقل، در گفت‌وگو با خبرنگار آنا به بررسی ابعاد حمل و نقلی این کریدور پرداخت و گفت: افتتاح کریدور زنگزور می‌تواند بخش قابل توجهی از مسیر‌های سنتی حمل و نقل میان نخجوان و خاک اصلی آذربایجان را که پیشتر از مسیر ایران و جنوب رودخانه ارس عبور می‌کرد، تغییر دهد و بدین ترتیب تجارت از مسیر ایران کاهش یابد.
شاهجویی تاکید کرد: کریدور زنگزور در تکمیل کننده مسیر ترانس کاسپین است و می‌تواند نیاز به عبور از مسیر گرجستان را کاهش دهد؛ بدین ترتیب بخش بزرگی از بار ترانزیتی بین شرق و غرب منطقه به جای عبور از مسیر‌های دریایی و زمینی فعلی، از این مسیر زمینی جدید عبور خواهد کرد. این موضوع به افزایش ظرفیت حمل و نقل شرقی-غربی کمک می‌کند، اما در عین حال می‌تواند با منافع اقتصادی ایران در تضاد باشد.
وی به دو گلوگاه اصلی در مسیر حمل و نقل شمال اشاره کرد و گفت: اولین محدودیت‌های موجود در حمل و نقل دریایی دریای خزر، به دلیل کوچک بودن ناوگان و مشکلات تخلیه و بارگیری است و دومین محدودیت نبودن کریدور تکمیل حمل و نقلی بود که اکنون با زنگزور رفع می شود. در همین راستا می توان گفت که این کریدور به مشابه از دست رفتن فرصت ها برای ما است.
این کارشناس حمل و نقل همچنین به اهمیت حفظ مسیر‌های شمالی-جنوبی ایران به ویژه ارتباط با ارمنستان تاکید کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران باید در کنار کریدور شرق-غرب، مسیر‌های ارتباطی شمال-جنوب خود را تکمیل و تضمین کند تا بتواند حجم تجارت با ارمنستان و بازار‌های جدید را حفظ کند و از وابستگی بیش از حد به مسیر آذربایجان برای اتصال به روسیه جلوگیری نماید.
حضور امریکایی در نزدیکی ما به صلاح کشور نیست
وی در ادامه افزود: اگر قرار است کریدور زنگزور فعال شود، باید مشروط به راه‌اندازی مسیر شمال-جنوب توسط ایران باشد و همچنین مسئله بهره‌برداری از این مسیر به دقت مشخص شود. حضور شرکت‌های خارجی به ویژه آمریکایی در مدیریت این کریدور به صلاح کشور نیست و باید از این موضوع جلوگیری شود. در عین حال اگر شرکت ارمنستانی مسئول بهره‌برداری باشد، باید محدوده اختیارات و وظایف آن شفاف باشد و هیچگونه الحاق زمینی به آذربایجان صورت نگیرد.
شاهجویی در جمع‌بندی خود ضمن اشاره به فضای تحریمی و منزوی‌سازی ایران، تأکید کرد: تکمیل کریدور‌های رقیب اطراف کشور می‌تواند به عنوان زنگ خطری برای ایران محسوب شود، اما در شرایطی که تحریم‌ها برداشته شوند و روابط ایران با غرب بهبود یابد، این کریدور‌ها می‌توانند به عنوان مسیر‌های مکمل و فرصت‌های جدید تجاری دیده شوند.
وی با ذکر نمونه بندر فویعراق به عنوان یک کریدور شمال-جنوبی-شرقی-غربی، توضیح داد: اگرچه این مسیر می‌تواند رقیب ایران باشد، اما در شرایط تحریمی می‌تواند به عنوان یک مسیر مکمل برای توسعه تجارت و دور زدن محدودیت‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
در نهایت، شاهجویی تأکید کرد: برای مدیریت بهتر شرایط، ایران باید هم تهدیدات ژئوپلیتیکی را در نظر داشته باشد و هم فرصت‌های ناشی از کریدور‌های جدید را ببیند، و با اتخاذ سیاست‌های متوازن، نقش خود را در این معادلات منطقه‌ای تقویت کند.
انتهای پیام/
