پیوند دین و دانش در اندیشه سیاسی حکیم فرزانه انقلاب
خبرگزاری آنا- علی رحمانی: با تتبع در ریشه‌های جریانی که مورخان علم امروزه آن را عصر روشنگری نام نهاده‌اند، می‌توان تا حد بسیار زیادی علت نفرت طیف وسیعی از دانشمندان و اهل علم در مغرب زمین را از نهاد دین و دیانت و متعلقات وابسته به آن را دریافت؛ چراکه اگر نبود تشبثات نهاد بسته کلیسای قرون وسطی برای به کرسی نشاندن برخی اصول ثابت و ایستای به ظاهر علمی، شاید هیچ‌گاه متفکرانی، چون «ولتر» در راه دشمنی با دین دست به قلم نبرده و آثار بسیاری را به رشته تحریر درنمی‌آوردند.
اما، در قلمرو سرزمین‌های اسلامی، داستان نسبت علم و دین به شکل دیگری رقم می‌خود و تأکیدات فراوان موجود در نصوص متعدد دینی به لزوم علم آموزی توسط مسلمین جای کمترین شبهه‌ای برای لزوم ارج نهادن به نهاد علم و عالم در نزد مؤمنان به دیانت اسلام برجای نگذاشته است.
با علم به این پیش زمینه دینی-تاریخی به بهانه تحلیل بخشی از فرمایشات اخیر رهبر حکیم انقلاب در جمع تعدادی از خانواده‌های معظم شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، در ادامه به بررسی نسبت مقوله پیوند دین و علم در اندیشه سیاسی رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) خواهیم پرداخت.
بومی‌سازی علم به وسیله ترکیب دانش اقتباس شده از غرب با دین
«خورشید احمد» متفکر اسلامگرای پاکستانی با اشاره به این که طیف وسیعی از مصلحان دینی مسلمان در عصر حاکمیت مدرنیته رویکرد گزینشی به دانش و فناوری غرب را بهترین پاسخ به روند اتحاد مسلمین دانسته‌اند، این پاسخ را جوابی در خور به معمای آزار‌دهنده پس‌رفت روزافزون جوامع اسلامی می‌داند.
به عقیده ما با توجه به اوج‌گیری نهضت بازگشت به خویشتن در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بایستی نقطه اوج فرایند پاسخگویی فوق را در آثار و افکار دو رهبر برجسته و متفکر نهضت انقلاب اسلامی یعنی امام خمینی (ره) و رهبر حکیم و فرزانه انقلاب جست‌و‌جو کرد چراکه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) به عنوان زعیم فعلی انقلاب اسلامی و کسی که به صورت عملی با فرایند پیشرفت علمی کشور درگیر است، سال‌ها است نظریه جدیدی در این خصوص ارائه کرده و در تاریخ سوم مهرماه ۱۳۸۱ ش در دیدار با جمعی از نخبگان ایرانی فرمودند «پیشرفت علمی و اقتباس علمی - که من به اقتباس معتقدم؛ اما به ترجمه محض و اکتفای به ترجمه، معتقد نیستم، کاری لازم است و اسلام هم ما را به این، امر می‌کند. به‌هرحال گرفتن علم از دیگران، با گرفتن فرهنگِ دیگران اشتباه نشود. این مغالطه بزرگی است که کسی بگوید علم غربی‌ها خوب است، پس فرهنگ و سیستم زندگی و اخلاقشان هم خوب است؛ نه، اینها با هم ملازمه‌ای ندارد. علمشان خوب است؛ اما این علم، پروریده و ساخته این فرهنگ نیست؛ حتّی این فرهنگ به این علم ضرر هم می‌زند.»
بنابراین می‌توان این گونه نتیجه گرفت که رهبر انقلاب بهترین راه غلبه کامل بر معضل عقب ماندگی علمی در جهان اسلام را نه در تقلید صرف در حوزه مسائل علمی بلکه در اصل اقتباس می‌دانند و این گونه یک گام فراتر از سایر اندیشمندان باورمند به نهضت بازگشت به خویشتن می‌روند و با ذهن پربار خود به این بیت حکیم فرزانه توس جامه عمل می‌پوشانند که:
تو را دانش و دین رهاند درست در رستگاری ببایدت جست
پیوند حقیقی علم و دین بهترین راهکار برای مقابله با ابتذال علم در نسخه غربی
واضح است که بهترین راه برای زیست علمی یک تمدن جوان در دنیایی که به دلیل سیطره فرهنگ منحط و تک‌بعدی غرب بر تار و پود آن، علم موجود علاوه بر کمک به سرکوب ارزش‌های دینی و اخلاقی گاه حتی با افتادن در باتلاق خرافات و اسطوره‌های شیطانی به نفی پیش فرض‌های علم مدرن می‌پردازد؛ الهام گرفتن از منبعی الهی و به دور از خطای انسانی در عرصه علمی است. لکن واضح است که این تلاش مقدس برای پیوند علم و دین به مذاق اربابان پرنخوت تاریکی و قدرت‌طلبانی که با بهره‌گیری از ثروت یا به زور سرنیزه خویش علم را به بند هوس‌های گاه و بی‌گاه می‌کشند خوش نمی‌آید در حدی که لاجرم به صورت مداوم به سمت ستیزه‌جویی با چنین اندیشه‌ای سوق پیدا می‌کنند. به همین منظور رهبر فرزانه انقلاب در آخرین فرمایشات حکیمانه خود در عبارتی کوتاه، اما پرمعنا فرمودند «استکبار جهانی و در رأس آن آمریکای جنایتکار، با دین و دانش و اتحاد ملت ایران مخالف است».
انتهای پیام/
