بحران آب در ایران؛ راهکار‌هایی ساده برای نجات یک کشور تشنه
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، ایران سال‌هااست با بحران آب دست‌وپنجه نرم می‌کند و کاهش بارندگی، برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، مدیریت نادرست و تغییرات اقلیمی، کشورخشکمان را بیش از پیش در معرض تهدید جدی قرار داده است در چنین شرایطی، نقش مردم در مدیریت مصرف آب حیاتی‌تر از همیشه است گرچه سهم مصرف خانگی از کل منابع آبی کشور نسبت به بخش کشاورزی و صنعت کمتر است، اما تغییر الگو‌های رفتاری در خانه‌ها می‌تواند نقطه آغاز مهمی برای اصلاح باشد.
فرهنگ‌سازی مصرف آب یک فرآیند بلندمدت و نیازمند تلاش همه‌جانبه است. با آموزش، اطلاع‌رسانی، تشویق و ترغیب، مشارکت مردمی و نقش‌آفرینی دولت و سازمان‌های مسئول، می‌توان فرهنگ مصرف آب را در ایران اصلاح کرد و منابع آبی کشور را برای نسل‌های آینده حفظ کرد.
مصرف خانگی آب، اصلاح رفتار‌های روزمره
یکی از مهم‌ترین بخش‌های مصرف آب در خانه، مربوط به حمام و سرویس بهداشتی است طبق آمار، هر دقیقه دوش گرفتن، بین ۱۲ تا ۱۸ لیتر آب مصرف می‌کند این در حالی‌ست که می‌توان با کوتاه کردن زمان دوش به کمتر از ۵ دقیقه و نصب سر دوش‌های کم‌مصرف تا ۵۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کرد همچنین بسیاری از افراد هنگام مسواک زدن یا اصلاح، شیر آب را باز می‌گذارند عادتی که به‌تنهایی می‌تواند روزانه ده‌ها لیتر آب را هدر دهد.
در آشپزخانه نیز راهکار‌های ساده‌ای وجود دارد. شستن ظروف با آب روان یکی از اصلی‌ترین عوامل هدررفت آب است. استفاده از روش دوبخشی (کف زدن همه ظروف با هم و سپس آبکشی جمعی) می‌تواند مصرف را تا حد زیادی کاهش دهد شست‌وشوی میوه و سبزی نیز نباید زیر شیر باز انجام شود. به جای آن، استفاده از تشت و ذخیره آب برای آبیاری گیاهان، راهکاری هوشمندانه و قابل اجرا در همه خانه‌هاست.
مدیریت فضای باز و باغچه‌ها
در خانه‌هایی که حیاط یا باغچه دارند شیلنگ آب یکی از خطرناک‌ترین منابع هدررفت است و بسیاری از افراد برای شستن ماشین یا حیاط از شیلنگ با جریان دائم استفاده می‌کنند؛ در حالی‌که تنها ۱۰ دقیقه استفاده از شیلنگ می‌تواند بیش از ۲۰۰ لیتر آب مصرف کند. توصیه کارشناسان استفاده از سطل و تی برای نظافت حیاط و شستن ماشین با اسفنج و آب محدود است.
در بخش آبیاری فضای سبز زمان‌بندی آبیاری بسیار مهم است به طوری که آبیاری در ساعات گرم روز باعث تبخیر سریع آب می‌شود به همین دلیل آبیاری صبح زود یا بعد از غروب آفتاب می‌تواند هم آب کمتری مصرف کند و هم تأثیر بهتری بر سلامت گیاهان داشته باشد. آبیاری قطره‌ای نیز از دیگر راهکار‌های مؤثر است که می‌تواند تا ۹۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی ایجاد کند.
تغییر نوع استفاده از کولر
در روز‌های گرم تابستان استفاده از کولر‌های آبی در بسیاری از مناطق کشور به‌ویژه در اقلیم‌های خشک و گرم بسیار رایج است، کولر‌ها نسبت به سیستم‌های سرمایشی دیگر برق کمتری مصرف می‌کنند، اما میزان مصرف آب آنها قابل توجه است بنابراین رعایت چند نکته ساده می‌تواند هم به کاهش مصرف آب کمک کند و هم عمر کولر و کارایی آن را افزایش دهد. نخستین گام، تنظیم صحیح شناور کولر است. بسیاری از کولر‌ها به دلیل تنظیم نبودن شناور با سرریز آب مواجه می‌شوند موضوعی که می‌تواند روزانه ده‌ها لیتر آب را هدر دهد.
بررسی و تنظیم ارتفاع شناور به‌گونه‌ای که مخزن به اندازه کافی پر شود بدون اینکه سرریز کند از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است بررسی شیلنگ‌ها و اتصالات کولر نیز نباید فراموش شود. نکته مهم دیگر استفاده بهینه از کولر در ساعات مختلف روز است در ساعات صبح زود یا شب که هوا خنک‌تر است، می‌توان کولر را خاموش کرد یا به جای استفاده از پمپ آب تنها موتور کولر را برای جابه‌جایی هوا روشن نگه داشت این کار به‌ویژه زمانی که فرد در اتاق حضور ندارد، به کاهش مصرف آب و برق کمک می‌کند.
یکی دیگر از راهکار‌های ساده، اما مؤثر، ایجاد سایه برای کولر است کولری که در معرض مستقیم نور خورشید قرار دارد بدنه‌اش داغ شده و میزان تبخیر آب در آن افزایش می‌یابد نصب سایه‌بان، چتر یا حتی یک پارچه ضخیم برزنتی روی کولر می‌تواند دمای سطح آن را کاهش دهد و در نتیجه میزان مصرف آب آن نیز کاهش می‌یابد در نهایت مدیریت جریان هوای خروجی از کولر نیز در بهینه‌سازی عملکرد آن تأثیر دارد. باز گذاشتن تمامی در‌ها و پنجره‌ها باعث اتلاف سرمای تولیدشده و افزایش فشار بر کولر می‌شود کافی‌ست یکی از پنجره‌ها را به اندازه‌ای محدود باز بگذاریم تا هوای خنک جریان پیدا کند بدون اینکه کولر بیش‌ازحد کار کند با رعایت این نکات می‌توان بدون کاهش آسایش در فصل گرم، از هدررفت آب جلوگیری کرد و سهمی مؤثر در مدیریت بحران آب کشور داشت.
راهکار‌های جمعی و فرهنگ‌سازی
فرهنگ صرفه‌جویی آب باید از درون خانواده‌ها آغاز شود، آموزش کودکان درباره اهمیت آب، نصب برچسب‌های یادآور کنار شیر‌ها و تشویق اعضای خانواده به اصلاح رفتار‌ها از جمله اقدامات ابتدایی، اما مؤثر هستند. همچنین مردم باید تشویق شوند که در صورت مشاهده نشت یا هدررفت آب در معابر عمومی، موضوع را به شرکت‌های خدمات‌رسان گزارش دهند.
در ساختمان‌های چند خانواری برگزاری جلسات کوچک برای هماهنگی در مصرف بهینه، نصب وسایل کاهنده مصرف مانند افشانک روی شیر‌ها و تعمیر سریع نشتی‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد.
آب برای آیندگان نیز است
بحران آب در ایران تنها با نگاه دولت‌ها و طرح‌های کلان قابل حل نیست نجات این سرمایه حیاتی نیازمند مشارکت مردمی، اصلاح رفتار‌ها و بازنگری در الگو‌های مصرف است اگر هر خانواده ایرانی تنها روزی ۲۰ لیتر از مصرف غیرضروری خود را کاهش دهد در پایان سال میلیارد‌ها لیتر آب صرفه‌جویی خواهد شد. ایران تشنه بیش از هر زمان دیگر به همدلی و آگاهی نیاز دارد.
ایران، کشوری با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، سال‌هاست با بحران کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند. کاهش بارندگی‌ها، افزایش جمعیت و مدیریت نادرست منابع آبی، این بحران را تشدید کرده است. در این شرایط، فرهنگ‌سازی مصرف آب به عنوان یک راهکار اساسی و پایدار، نقشی حیاتی در حفظ منابع آبی کشور ایفا می‌کند.
چرا فرهنگ‌سازی مهم است؟
فرهنگ‌سازی مصرف آب فرآیندی است که از طریق آموزش، اطلاع‌رسانی و تغییر نگرش‌ها، رفتار‌های افراد جامعه را در زمینه مصرف آب اصلاح می‌کند. این فرآیند به افراد کمک می‌کند تا بسیاری از افراد به دلیل دسترسی آسان به آب، ارزش واقعی آن را درک نمی‌کنند. فرهنگ‌سازی می‌تواند این نگرش را تغییر دهد و اهمیت آب را به عنوان یک منبع حیاتی یادآوری کند. فرهنگ‌سازی افراد را تشویق می‌کند تا در قبال مصرف آب مسئولیت‌پذیر باشند و در صرفه‌جویی آن تلاش کنند. فرهنگ‌سازی به افراد کمک می‌کند تا عادات مصرف آب خود را شناسایی کرده و رفتار‌های نادرست را اصلاح کنند.
راهکار‌های فرهنگ‌سازی مصرف آب
آموزش: آموزش در سطوح مختلف (مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و …) نقش مهمی در فرهنگ‌سازی دارد. آموزش‌ها باید شامل اطلاعاتی در مورد اهمیت آب، روش‌های صرفه‌جویی و پیامد‌های مصرف نادرست آب باشد.
اطلاع‌رسانی: اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های مختلف (تلویزیون، رادیو، روزنامه‌ها، اینترنت و …) می‌تواند آگاهی عمومی را در مورد مسائل مربوط به آب افزایش دهد.
تشویق و ترغیب: استفاده از ابزار‌های تشویقی (جوایز، تخفیف‌ها و …) می‌تواند افراد را به صرفه‌جویی در مصرف آب ترغیب کند.
مشارکت مردمی: جلب مشارکت مردم در برنامه‌های مدیریت مصرف آب می‌تواند به افزایش اثربخشی این برنامه‌ها کمک کند.
نقش الگوها: معرفی افراد و سازمان‌هایی که در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب موفق بوده‌اند، می‌تواند به عنوان الگو برای سایرین عمل کند.
استفاده از هنر و رسانه: تولید فیلم‌ها، انیمیشن‌ها، تئاتر‌ها و سایر آثار هنری با موضوع آب می‌تواند به انتقال پیام‌های مربوط به صرفه‌جویی در مصرف آب به شیوه‌ای جذاب و تاثیرگذار کمک کند.
نقش دولت و سازمان‌های مسئول چیست
دولت و سازمان‌های مسئول نقش مهمی در فرهنگ‌سازی مصرف آب دارند. این سازمان‌ها باید برنامه‌های جامع و مدون فرهنگ‌سازی تدوین کنند واین برنامه‌ها باید شامل اهداف مشخص، راهکار‌های اجرایی و شاخص‌های ارزیابی باشند.بودجه کافی برای برنامه‌های فرهنگ‌سازی اختصاص دهند: بدون تخصیص بودجه کافی، اجرای برنامه‌های فرهنگ‌سازی با مشکل مواجه خواهد شد.با همکاری رسانه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد، برنامه‌های فرهنگ‌سازی را اجرا کنند.قوانین و مقررات مربوط به مصرف آب را به طور جدی اجرا کنند.
انتهای پیام/
