موسیقی، هنر اول زمانه ما/ «محسن چاوشی» هنرمندی جامع نگر و فرازمانی است

رضا مهدوی، موسیقیدان و پژوهشگر موسیقی، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری آنا با تحلیل قطعه «علاج» از محسن چاوشی حسینی گفت: وسیقی امروز، رساناترین هنر روزگار ما شده است و قطعه «علاج» نمونه‌ای برجسته از همین ویژگی است.

وی گفت: روزی سینما رسانه غالب جهان بود، اما حالا این موسیقی است که مفاهیم را سریع و مفهومی‌تر به عنوان هنر اول منتقل می‌کند و موسیقی در این جنگ تحمیلی ناجوانمردانه ۱۲ روزه همانند جنگ تحمیلی هشت ساله بیشترین نیاز عمومی را برآورده ساخت. آهنگ ترانه علاج با چینش درست و دقیق کلید واژه‌ها از بطن جنگ حق برعلیه باطل با لطافتی از فهم کاظم بهمنی ترانه سرای فهیم اثر، یک دکوپاژ سینمایی موسیقایی تمام‌عیار به وجود آورد که تهیه کنندگان و رسانه‌ها با هر سلیقه‌ای به راحتی می‌توانند بهترین برداشت‌ها در طول دوران داشته باشند. 

مهدوی اظهار داشت: محسن چاوشی به زیبایی هر چه تمامتر بدون هیچ فشار و فریادی از حنجره کلمات را پشت سرهم در فراز و فرود‌ها با اقتدار و باور عمیق خواند و به دل نشست.

از اتاق کوچک تا اوج درک ملی

این پژوهشگر موسیقی اظهار داشت: اثری مانند «علاج» نه محصول سفارش که زاده حس و شعور شخصی هنرمند است. در یک اتاق کوچک، با عمق درک از وطن و شرایط جنگ، این قطعه ساخته شده و دقیقاً به همین دلیل است که شنونده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. محسن چاوشی از همان روز اول جنگ، زبان هشدار بود. گفت لگد کنید، لگد می‌شوید؛ و هنوز همان‌قدر صریح و روشن و انقلابی است. باید بگویم که این حجم از استقبال مردمی از شنیدن و دیدن آهنگ ترانه «علاج» در بسترهای مجازی و رسانه ملی به طور مساوی بی شک متعلق به  ترانه سرا و خواننده است .

محسن چاوشی؛ از شعر تا شعور

رضا مهدوی چاوشی را خواننده‌ای با جامعیتی کم‌نظیر دانست و گفت: در طول یک قرن گذشته، نام‌هایی مانند کلنل وزیری (ایران هنگام کار)، روح‌الله خالقی (ایران‌ای مرز پرگهر)، شعرابوالحسن صبابا آهنگ حسین ملک (قیام۳۰ تیر)، عارف قزوینی (از خون جوانان وطن) و دیگران تا موسیقی دانان موثر و مشهور بعد از انقلاب اسلامی درخشیدند. البته محسن چاوشی با جامعیت و عملگرایی متفاوت و همه جانبه برخاسته از شور و شیدایی درد زمانه همچون مسایلی که برای خلیج فارس، قرآن سوزی و ... رُخ داد در الگو سازی و نمونه آفرینی طور دیگری رقم می‌زند و بی مهابا و شجاع وار درد‌ها را التیام می‌بخشد. او نه فقط با درک عمیق از اشعار به ویژه در مولانا خوانی که سبک و سیاق جدیدی به گوش‌ها رساند، بلکه تماما هم درد مردم زمانه است. او فراتر از یک خواننده، موسیقی شناس، آهنگساز، اهل مطالعه دررابطه با سطح آگاهی مسائل پیرامونی از ایران و جهان است و باطن و ظاهری آگاه دارد. از سیاست گرفته تا امور خیریه را مدیریت می‌کند واز کف تا سقف، آتش به اختیار و نقطه‌زن پدافند وار عمل می‌کند.

مردمی‌ترین هنرمند نسل ما

وی چاوشی را هنرمندی دانست که مرز سلیقه‌ها را درنوردید و افزود: حتی کسانی که سبک کاری او را نمی‌پسندند، باز هم به او احترام می‌گذارند. هنر چاوشی، هنر برای مردم است، نه برای تعریف‌های میانه رو و نخبه‌گرایانه. او با مردم حرکت می‌کند، درد را می‌فهمد، و با زبان حال مردم می‌خواند و در بزنگاه‌ها علاج درد را می‌یابد. درحقیقت اوخالق فرصت در دل بحران است.

از زیرزمین تا تاریخ‌سازی

مهدوی با اشاره به سابقه کاری چاوشی در دهه هشتاد افزود: در آن دوره، متاسفانه به چاوشی لقب زیرزمینی دادند، اما کاش زودتر درک می‌شد. سال ۸۵ برای سالگرد روز قدس قطعه «فلسطین» با ترانه امیرارجینی را خواند که امروز هم جایگاه دارد و شنیدنی است. چاوشی با دیگر آهنگسازان فرق دارد؛ چرا که برای او، موسیقی صرف موسیقی نیست، بلکه وسیله‌ای برای بیان تمامیت انسانیت است.

علاج؛ اثری فرازمانی

مهدوی در پایان گفت: این قطعه، علاج واقعی یک درد است. چون هوشمندی آهنگسازی، ترانه‌سرایی و فضاسازی دارد. از صداگذاری گرفته تا عمق مضمون، همه‌چیز در خدمت درک مخاطب است. این اثر تاریخ مصرف ندارد؛ چراکه صدای چاوشی، بدون نیاز به دانش موسیقی، مخاطب را با خود تا اوج می‌برد.