جنگ گوگل و هوش مصنوعی؛ آیا گوگل همچنان پادشاه جست‌و‌جو می‌ماند؟

در ماه‌های اخیر، گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه آیا هوش مصنوعی می‌تواند جای موتور جست‌وجوی گوگل را بگیرد یا نه، به‌شدت افزایش یافته است. این پرسش، نه‌فقط دغدغه کاربران عادی بلکه موضوعی استراتژیک برای شرکت‌های فناوری، ناشران، و حتی قانون‌گذاران جهانی محسوب می‌شود.

 پاسخ به آن، ساده نیست، اما با مرور داده‌های آماری، روند‌های فناورانه، واکنش شرکت‌ها و تغییر رفتار کاربران، می‌توان به تصویری واقع‌گرایانه از آینده این رقابت رسید.

به گزارش مقاله barrons، در حال حاضر، گوگل همچنان سلطه بی‌چون‌وچرای خود را در عرصه جست‌وجوی اینترنتی حفظ کرده است. بررسی‌های انجام‌شده توسط مراکزی نظیر Citi Research نشان می‌دهد که بیش از ۸۵ درصد از کاربران آمریکایی هنوز هم گوگل را به‌عنوان موتور جست‌وجوی اصلی خود انتخاب می‌کنند.

همچنین به گزارش statcounter، سهم جهانی گوگل در بازار جست‌و‌جو با وجود رشد ابزار‌های جدید، همچنان بیش از ۹۰ درصد است. به گزارش washingtonpost، روزانه بیش از ۱۴ میلیارد جست‌و‌جو از طریق این موتور انجام می‌شود، در حالی که چت‌بات‌هایی مانند ChatGPT با وجود محبوبیت فزاینده، در بهترین حالت روزانه حدود ۳۷ میلیون جست‌وجوی مشابه را پوشش می‌دهند.

با این حال، رشد سریع ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی قابل چشم‌پوشی نیست. ChatGPT، Claude، Perplexity و دیگر پلتفرم‌های نوظهور، به‌ویژه نزد کاربران جوان و اهل تکنولوژی، مورد استقبال قرار گرفته‌اند. نسل جدید کاربران، اغلب برای پرسش‌های تحلیلی، برنامه‌ریزی، یا درک مفاهیم پیچیده، ترجیح می‌دهند از چت‌بات‌هایی استفاده کنند که پاسخ‌هایی ساده‌سازی‌شده، تعاملی و بدون نیاز به مراجعه به ده‌ها لینک ارائه می‌دهند. به گزارش five9،  آمار‌ها حاکی از آن است که در میان کاربران نسل Z، بین ۶۰ تا  ۷۰ درصد یافتن پاسخ از طریق چت‌بات‌های هوشمند را ساده‌تر و مؤثرتر از جست‌وجوی کلاسیک می‌دانند.

رشد سریع ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی قابل چشم‌پوشی نیست. پلتفرم‌های نوظهور، به‌ویژه نزد کاربران جوان و اهل تکنولوژی، مورد استقبال قرار گرفته‌اند. نسل جدید کاربران، اغلب برای پرسش‌های تحلیلی، برنامه‌ریزی، یا درک مفاهیم پیچیده، ترجیح می‌دهند از چت‌بات‌هایی استفاده کنند که پاسخ‌هایی ساده‌سازی‌شده، تعاملی و بدون نیاز به مراجعه به ده‌ها لینک ارائه می‌دهند

گوگل نیز نسبت به این تغییر رفتار کاربران بی‌تفاوت نمانده و در کنفرانس I/O اخیر خود، قابلیت‌هایی را تحت عنوان AI Mode معرفی کرده که در آن، تجربه جست‌و‌جو کاملاً بازطراحی شده است. به‌جای فهرست کلاسیک لینک‌ها، پاسخ‌هایی غنی، دسته‌بندی‌شده و محاوره‌ای از طریق مدل زبانی اختصاصی گوگل با نام Gemini در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. همچنین قابلیت AI Overviews در نتایج جست‌و‌جو، با هدف ارائه جمع‌بندی هوشمند از منابع معتبر، به‌طور آزمایشی برای بسیاری از کاربران فعال شده است.

چالش‌های فنی هوش مصنوعی

با این وجود، هوش مصنوعی هنوز هم با چالش‌هایی بنیادین روبه‌رو است. یکی از این چالش‌ها، تولید پاسخ‌های نادرست یا غیرقابل‌تأیید موسوم به hallucination است که ممکن است اطلاعات نادرست را با لحنی بسیار قانع‌کننده ارائه دهد. از سوی دیگر، هزینه‌های پردازشی هوش مصنوعی نسبت به موتور‌های جست‌وجوی سنتی بسیار بالاتر است؛ به‌طوری‌که برخی تحلیل‌گران آن را تا هزار برابر پرمصرف‌تر از یک جست‌وجوی معمولی ارزیابی کرده‌اند. این امر، نه‌تنها موجب افزایش هزینه‌ها می‌شود، بلکه نگرانی‌هایی در زمینه مصرف انرژی و اثرات زیست‌محیطی نیز به همراه دارد.

ابعاد حقوقی و اقتصادی استفاده از AI نیز رو به گسترش است. برخی ناشران بزرگ نسبت به نمایش پاسخ‌های مستقیم از سوی مدل‌های زبانی بدون ارجاع به منابع و لینک‌های رسمی ابراز نگرانی کرده‌اند. پرونده‌هایی همچون شکایت شرکت Chegg از گوگل در این زمینه، نشان‌دهنده آغاز یک مرحله پیچیده در تعامل حقوقی میان تولیدکنندگان محتوا و توسعه‌دهندگان فناوری‌های هوشمند است.

همکاری به جای رقابت رویکرد جدید شرکت‌های فناوری

با در نظر گرفتن این عوامل، بسیاری از کارشناسان معتقدند که آینده، نه در حذف کامل موتور‌های جست‌وجوی کلاسیک یا سلطه یک‌جانبه هوش مصنوعی، بلکه در هم‌زیستی و ادغام این دو رویکرد خلاصه می‌شود. به‌عبارت دیگر، ترکیب توانایی‌های جست‌وجوی دقیق، ساختارمند و مبتنی بر لینک با قابلیت پاسخ‌گویی، تحلیل و ساده‌سازی هوش مصنوعی، می‌تواند تجربه‌ای جدید و چندلایه از جست‌و‌جو برای کاربران رقم بزند. شرکت‌های بزرگ فناوری نیز به‌جای رقابت مستقیم، در حال حرکت به‌سوی همین مدل ترکیبی هستند.

هوش مصنوعی نه به‌عنوان تهدیدی برای گوگل، بلکه به‌عنوان مکملی تحول‌آفرین، آینده جست‌و‌جو را شکل می‌دهد.

در پایان، شاید نتوان با قاطعیت گفت که هوش مصنوعی جایگزین گوگل خواهد شد یا نه، اما آنچه مسلم است این است که شیوه تعامل ما با دانش و اطلاعات به‌سرعت در حال تغییر است. هوش مصنوعی نه به‌عنوان تهدیدی برای گوگل، بلکه به‌عنوان مکملی تحول‌آفرین، آینده جست‌و‌جو را شکل می‌دهد. گوگل نیز در این مسیر، با بهره‌گیری از ابزار‌های هوشمند خود، به‌جای مقاومت، در حال انطباق و نوآوری است. رقابت به پایان نرسیده، اما ماهیت آن دیگر مانند گذشته نیست. آینده، ترکیبی خواهد بود.