آمریکا چگونه بحران سالمندی را مدیریت کرد؟

تصور کنید در سال ۲۰۳۰، درحال بازگشت از محل کارخود هستید. به اطراف خیابان نگاه می‌کنید و می‌بینید سن و سالی ازبیشتر رهگذران گذشته و تقریبا تعداد زیادی از جمعیت کشور را همین افراد سالمند تشکیل داده‌اند، به طوری که دیگر جمعیت کشور جوان نیست.

این موضوع یکی از مشکلات آینده کشور ما است که اگر اکنون برای حل آن چاره‌ای اندیشیده نشود، با معضلات متفاوتی دست و پنجه نرم خواهیم کرد. کشور آمریکا نیز از سال ۲۰۱۱ با این بحران مواجه شد که با انجام برخی اصلاحات در سیاست‌های خود توانست تا حدودی آن را حل کند. در ادامه تجربه کشور آمریکا را در این موضوع بررسی می‌کنیم.

آمریکا چگونه وارد بحران سالمندی جمعیت شد؟

بحران سالمندی در آمریکا عملا از سال ۲۰۱۱ آغاز شد. سالی که نخستین گروه از نسل پرجمعیت معروف به «Baby Boomers» وارد سن ۶۵ سالگی شدند. Baby Boomers به نسلی از افراد گفته می‌شود که در دوره افزایش شدید تولد پس از جنگ جهانی دوم، یعنی بین سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴، متولد شده‌اند. با ورود تدریجی این نسل به دوره بازنشستگی، ساختار سنی کشور تغییر کرد و فشار بر نظام‌های بهداشت، مراقبت و بازنشستگی افزایش یافت.

طبق داده‌های رسمی، درصد افراد بالای ۶۵ سال از ۱۳درصد در سال ۲۰۱۰ به بیش از ۱۶درصد در سال ۲۰۲۰ رسید و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، این رقم به ۲۰درصد برسد. کاهش نرخ زاد و ولد، افزایش امید به زندگی و تضعیف ساختار خانواده سنتی از مهم‌ترین دلایل تشدید این بحران هستند.

کالای هوشمند در سبد خرید جهیزیه دختران

سیاست‌های حمایتی برای مقابله با چالش‌های سالمندی

با افزایش سریع جمعیت سالمندان در ایالات متحده، دولت فدرال مجموعه‌ای از سیاست‌های حمایتی را برای مقابله با چالش‌های ناشی از سالمندی به اجرا گذاشته است؛ اقداماتی که نه تنها به بهبود کیفیت زندگی سالمندان منجر شده، بلکه بار مالی و ساختاری سنگینی را از دوش نظام سلامت آمریکا کاسته است.

از جمله مهم‌ترین این سیاست‌ها می‌توان به افزایش بودجه Medicare و Medicaid اشاره کرد. این دو برنامه بیمه درمانی دولتی با جذب منابع مالی بیشتر، امکان پوشش خدمات درمانی گسترده‌تری برای سالمندان فراهم کرده‌اند. بنا بر آمار منتشرشده از سوی مرکز سیاست‌های سلامت آمریکا، طی سه سال گذشته، میزان دسترسی سالمندان به مراقبت‌های تخصصی و خدمات پیشگیرانه در نتیجه این بودجه‌افزایی، رشد چشمگیری داشته و درصد مراجعه به اورژانس کاهش یافته است.

از سوی دیگر، دولت با تشویق به مراقبت‌های خانگی و ترویج مفهوم aging in place (سالمند شدن در خانه)، کوشیده است تا سالمندان بتوانند در محیط آشنا و امن خانه خود، با بهره‌گیری از خدمات بهداشتی و مراقبتی لازم، زندگی کنند. این رویکرد نه تنها موجب افزایش احساس استقلال و رضایت‌مندی روانی سالمندان شده، بلکه فشار وارده به خانه‌های سالمندان و مراکز مراقبت شبانه‌روزی را نیز به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

اعطای مشوق‌های مالیاتی به مراقبین خانگی، اقدام دیگری بود که با هدف حمایت از خانواده‌هایی اجرا شد که مسئولیت نگهداری از سالمندان را بر عهده دارند. این سیاست باعث افزایش تعداد مراقبین غیررسمی، تقویت پیوند‌های خانوادگی و کاهش هزینه‌های دولت در بخش مراقبت‌های رسمی شده است.

در کنار این اقدامات، دولت همچنین سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زیرساخت‌های فناوری سلامت انجام داده است. تجهیز خانه‌ها و مراکز درمانی به فناوری‌هایی نظیر دستگاه‌های پایش از راه دور، اپلیکیشن‌های مدیریت سلامت و سامانه‌های هشدار اضطراری، نقش مهمی در ارتقای سلامت سالمندان، به‌ویژه در مناطق دورافتاده و محروم ایفا کرده است.

در سطح ایالتی نیز برخی ایالت‌ها گام‌های پیشرو برداشته‌اند. به‌ویژه ماساچوست، نیویورک و کالیفرنیا با اجرای برنامه‌هایی همچون ایجاد شهر‌های دوستدار سالمند، گسترش حمل‌ونقل عمومی مناسب افراد مسن و طراحی مسکن‌های سازگار با نیاز‌های دوران سالمندی، تلاش کرده‌اند تا فضای شهری را برای زندگی مستقل و فعال سالمندان فراهم آورند.

طبق ارزیابی‌های صورت‌گرفته توسط AARP (انجمن بازنشستگان آمریکا)، منجر به افزایش مشارکت اجتماعی سالمندان و کاهش نرخ انزوا و افسردگی در آنها شده است.

چت جی پی تی؛ مشاور یا توهم دیجیتالی

کارشناسان چه نظری دارند؟

دکتر مارک فندریک (Mark Fendrick) استاد پزشکی در دانشگاه میشیگان و مدیر مرکز سیاست‌های ارزش‌محور سلامت این دانشگاه می‌گوید: «گروه‌های با وضعیت اقتصادی ضعیف و کسانی که موانع مالی بیشتری در دسترسی به مراقبت دارند، بیشترین بهره را از حذف هزینه‌های مستقیم مراقبت‌های پیشگیرانه می‌برند.»

همچنین در گزارشی از «Trust for America’s Health» آمده است که: «سرمایه‌گذاری در اقدامات پیشگیرانه می‌تواند سالانه بیش از ۵ میلیارد دلار در Medicare و حدود ۲ میلیارد دلار در Medicaid صرفه‌جویی ایجاد کند.»

لیزا ریگل (Lisa Riegel) مدیر روابط دولتی AARP در ایالت کارولینای شمالی اظهار داشته است: «در دوران پاندمی کووید، کمبود امکانات دوستدار سالمند در محله‌ها باعث شد بسیاری از سالمندان نتوانند به راحتی در خانه‌های خود بمانند.»

طبق نظرسنجی ملی AARP در سال ۲۰۲۱ نیزبیش از ۷۷ درصد بزرگسالان بالای ۵۰ سال ترجیح می‌دهند که در خانه خود و ۷۹ درصد در اجتماع خود پیر شوند.

دکتر آناستازیا لوکایتو-سیدریس (Anastasia Loukaitou-Sideris) استاد برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه UCLA در پژوهشی تأکید کرده است: «کاهش تحرک به معنای افزایش انزوای اجتماعی است. یافته‌های ما نشان می‌دهند که بهبود دسترسی به سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی می‌تواند تحرک سالمندان کم‌درآمد را به طور چشمگیری افزایش دهد.»

همچنین پژوهشی از دانشگاه مینه‌سوتا برای مرکز ملی مدیریت تحرک (NCMM) بیان می‌کند: «دسترسی بهتر سالمندان به خدمات حمل‌ونقل عمومی، حس تعلق اجتماعی و سلامت روانی آنها را افزایش می‌دهد.»

شبکه شهر‌ها و ایالت‌های دوستدار سالمند وابسته به AARP در گزارش سالانه خود آورده است: «هدف این شبکه، ارتقای تلاش‌ها برای ایجاد جوامعی است که سالمندان بتوانند با راحتی و استقلال در آنها زندگی کنند.»

افزایش سریع جمعیت سالمندی و چالش‌های جدید اجتماعی و درمانی

گزارش‌های جدید اداره آمار آمریکا نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۴جمعیت سالمندان به بیش از ۵۸ میلیون نفر رسیده وحدود ۳۵درصد سالمندان تنها زندگی می‌کنند. همچمین بیش از ۷۰درصد دارای حداقل یک بیماری مزمن هستند؛ تا سال ۲۰۳۵، جمعیت بالای ۶۵ سال از افراد زیر ۱۸ سال فراتر خواهد رفت.

در کنار چالش‌های جسمی، انزوای اجتماعی، افسردگی، فقر سالمندان، و کمبود مراقبان حرفه‌ای به مشکلات مهم‌تری در سیاست‌گذاری تبدیل شده‌اند.

استارتاپ‌ها په نقشی ایفا کردند؟

در بحبوحه بحران سالمندی در آمریکا، در حالی که نهاد‌های دولتی و ایالتی به دنبال سیاست‌های کلان برای پاسخ به نیاز‌های جمعیت رو به افزایش سالمندان هستند، استارتاپ‌ها نیز با نوآوری و چابکی وارد میدان شده‌اند. این شرکت‌های کوچک فناورانه با شناخت دقیق نیاز‌های جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان، مجموعه‌ای از راه‌حل‌های دیجیتال، انسانی و تعاملی ارائه داده‌اند که به گفته کارشناسان، تحول چشم‌گیری در کیفیت زندگی سالمندان ایجاد کرده است.

پوشیدنی‌های هوشمند برای مراقبت دائم

استارتاپ‌هایی مانند CarePredict و VitalTech با طراحی دستبند‌ها و گجت‌های هوشمند، امکان پایش شبانه‌روزی سلامت سالمندان را فراهم کرده‌اند. این ابزار‌ها نه‌تنها نشانه‌های حیاتی مانند ضربان قلب و دمای بدن، بلکه الگو‌های خواب، میزان تحرک و تغذیه را نیز بررسی می‌کنند.

طبق گزارش منتشر شده توسط Aging ۲.۰، استفاده از این پوشیدنی‌ها در مراکز نگهداری و منازل سالمندان، باعث کاهش ۳۵ درصدی بستری‌های اورژانسی شده است.

ربات‌هایی برای کاهش تنهایی

ربات‌های تعاملی مانند ElliQ و Jibo با قابلیت گفت‌وگوی انسانی، یادآوری زمان مصرف دارو و برقراری تماس تصویری با خانواده، به عنوان همدم دیجیتال سالمندان تنها شناخته می‌شوند.

تحقیقات دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که سالمندانی که از این ربات‌ها استفاده کرده‌اند، کاهش ۲۵ درصدی علائم افسردگی را تجربه کرده‌اند و ارتباطات اجتماعی بیشتری با اطرافیان داشته‌اند.

پلتفرم‌های مراقبت در منزل

پلتفرم‌هایی مانند Honor و Papa دو شیوه متفاوت، اما مکمل برای مراقبت در خانه ارائه می‌دهند. Honor مراقبین حرفه‌ای را از طریق اپلیکیشن به سالمندان متصل می‌کند، در حالی که Papa با مدل «نوه دیجیتال»، دانشجویان داوطلب را برای همراهی و کمک‌های ساده روزمره به سالمندان معرفی می‌کند.

در گزارش سالانه شرکت Honor آمده که میزان رضایت کاربران به ۹۰ درصد رسیده و حضور مراقبین به کاهش موارد سقوط و سوءتغذیه کمک کرده است.

خانه‌های هوشمند ایمن برای سالمندان

استارتاپ Nobi با طراحی سیستم‌های هوشمند از جمله هشدار سقوط، سنسور‌های دمایی و حرکتی، و چراغ‌های هوشمند واکنش‌گرا، خانه‌هایی امن و قابل زندگی برای سالمندان فراهم کرده است.

طبق گزارش فوربس، این فناوری‌ها به سالمندان اجازه می‌دهد با حداقل وابستگی، زندگی مستقلی را تجربه کنند و در عین حال در صورت بروز خطر، خانواده‌ها و مراکز درمانی در لحظه مطلع شوند.

پشتیبانی روانی و اجتماعی از راه دور

شرکت Mon Ami با تمرکز بر سلامت روان، خدماتی مانند مشاوره آنلاین، گفت‌و‌گو‌های گروهی، و اتصال داوطلبان به سالمندان را ارائه داده است. هدف این خدمات کاهش افسردگی و انزوای اجتماعی است.

مطالعه‌ای از Stanford Center on Longevity نشان می‌دهد که برنامه‌های مشابه، تا ۴۰ درصد احساس تنهایی در سالمندان را کاهش داده‌اند.

آیا این نوآوری‌ها تأثیرگذار بوده‌اند؟

اغلب این استارتاپ‌ها مورد حمایت سرمایه‌گذاران و نهاد‌های دولتی قرار گرفته‌اند و مدل‌های خدماتی آنها به عنوان جایگزین‌های کم‌هزینه‌تر و انسانی‌تر برای مراقبت‌های نهادی و بیمارستانی مطرح شده‌اند.

کارشناسان معتقدند که تلفیق فناوری و همدلی انسانی، کلید موفقیت در مواجهه با چالش‌های سالمندی خواهد بود.

استفاده از تجربه دیگران می‌تواند راهگشا باشد

تجربه آمریکا نشان می‌دهد که سالمند شدن جمعیت، اگرچه یک بحران جدی است، اما با برنامه‌ریزی درست می‌توان آن را مدیریت کرد. حمایت‌های درمانی، مراقبت‌های خانگی، استفاده از فناوری و مشارکت بخش خصوصی باعث شده تا سالمندان زندگی راحت‌تری داشته باشند و فشار روی نظام سلامت کمتر شود. این تجربه می‌تواند برای کشور‌هایی مثل ایران هم که به‌زودی با این مشکل روبه‌رو می‌شوند، بسیار مفید و راهگشا باشد.