رنگ صورتی گودال‌های آبی می‌تواند هشدار طبیعت به ما باشد
دریای مرده (Dead Sea)، در غرب اردن، تغییرات زیست‌محیطی سریعی را تجربه می‌کند که از برجسته‌ترین جلوه‌های تغییرات اقلیمی و زمین‌شناسی منطقه به شمار می‌رود. ظهور حوضچه‌های آب صورتی رنگ غیرعادی در اطراف این دریاچه متمایزترین این تغییرات است.
فعالیت میکروبی
ظهور این حوضچه‌ها به کاهش سطح آب و تشکیل فروچاله‌ها و نیز تاثیر مداخلات انسانی و اقلیمی مرتبط است. پژوهش علمی جدیدی که از سوی انجمن علمی سلطنتی در اردن انجام شده، نشان میدهد که رنگ صورتی برخی از حوضچه‌ها ناشی از فعالیت میکروبی غیرعادی در این محیط منحصر‌به‌فرد است.
تیم تحقیقاتی انجمن علمی سلطنتی اردن به این نتیجه رسیده است که میکروارگانیسم‌های نمک‌دوست، مانند آرکی‌ها، مسئول این پدیده هستند و رنگدانه‌های کاروتنوئیدی به نام باکتریورودوپسین‌ها را تولید می‌کنند که رنگ آب را صورتی می‌کند.
پژوهش‌ها نشان میدهد رنگ صورتی برخی از حوضچه‌های اطراف دریای مرده ناشی از فعالیت میکروبی غیرعادی در این محیط منحصر‌به‌فرد است
این موجودات در گودال‌هایی که هنگام ترکیب شدن آب شور با آب‌های زیرزمینی یا آب باران تشکیل می‌شوند، رشد می‌کنند و شوری آب را کاهش می‌دهند و محیط مناسبی برای تولید مثل ایجاد می‌کنند.
این رنگدانه‌ها نقش بیولوژیکی مهمی در محافظت از میکروارگانیسم‌ها در برابر تابش خورشیدی (Solar irradiance) دارند و این امکان را برای آن‌ها فراهم می‌کنند تا با شرایط دشوار محیطی سازگار شوند و زنده بمانند. پژوهشگران تأکید می‌کنند که این فعالیت میکروبی، مدلی منحصر‌به‌فرد برای مطالعه‌ی کنش و واکنش میکروارگانیسم‌ها و تغییرات در محیط شور ارائه میدهد.
دکتر الموید خلیل السید، مدیر مرکز آب، محیط زیست و تغییرات اقلیمی این انجمن، در مصاحبه‌ای که با شبکه «الجزیره» انجام داد می‌گوید علت اصلی این پدیده نه اکسید فلز و نه جلبک‌ها بلکه میکروارگانیسم‌های باکتریایی میکروسکوپی و نمک‌دوست است.
او می‌گوید این میکروارگانیسم‌ها در آب‌های دریای مرده وجود دارند؛ اما به مقدار کم و با فعالیت محدود. با این حال، تغییر غلظت نمک آب فروچاله‌ها در اثر [ترکیب شدن با] آب باران و آب‌های زیرزمینی، محیط مناسبی را برای این میکروارگانیسم‌ها فراهم می‌کند، علاوه بر این، تغییرات تابش خورشیدی در منطقه نیز تحریک تولید رنگدانه در این موجودات برای محافظت از خود در برابر این شرایط سخت را باعث می‌شود.
وخامت اکوسیستم دریای مرده
ظهور حوضچه‌های صورتی در اطراف دریای مرده به عوامل مختلفی نسبت داده می‌شود، از جمله کاهش مداوم سطح آب این دریا که به تشکیل فروچاله‌هایی منجر شده است که در نتیجه نفوذ آب شیرین به لایه‌های زمین‌شناسی غنی از املاح ایجاد می‌شوند.
دکتر الموید السید می‌گوید حوضچه‌های اطراف دریای مرده، شاخص واضحی از وخامت اکوسیستم است
دکتر الموید السید می‌گوید حوضچه‌های منتشر در سراسر این منطقه، شاخص واضحی از وخامت اکوسیستم هستند. ظهور آن‌ها در درجه نخست به علت کاهش شدید جریان آبی است که به دریای مرده می‌ریزد.
دکتر ضیا الصفدی، مدیر مرکز پژوهش‌های صنعتی انجمن علمی سلطنتی نیز می‌گوید فعالیت‌های صنعتی، به ویژه فعالیت‌های مرتبط با تولید فلزات از طریق پمپاژ مقادیر زیادی آب دریا به حوضچه‌های تبخیر مصنوعی، تخریب محیط زیست را تشدید کرده‌اند.
الصفدی می‌افزاید سطح آب دریای مرده به علت کم شدن آب‌های ورودی و افزایش بهره‌برداری صنعتی، سالانه حدود ۱.۱ متر کاهش می‌یابد. این کاهش، باعث شده است مساحت وسیعی از کف دریا که ساختار‌های زمین‌شناسی شکننده و غلظت بالایی از املاح و لایه‌های گچی دارد، از آب بیرون بیاید و در اثر تماس با آب‌های زیرزمینی، تغییرات آب و هوایی و عوامل هیدرولوژیکی در معرض فرونشست قرار گیرد.
پدیده‌ای موقت
با گذشت زمان، این حوضچه‌ها به علت گرما و خشکی شدید در معرض تبخیر بالایی قرار می‌گیرند که این امر شوری آن‌ها را به سطحی می‌رساند که برای میکروارگانیسم‌ها قابل تحمل نیست؛ در نتیجه سطح آن‌ها کاهش می‌یابد یا کاملا خشک و ناپدید می‌شود.
بهره‌برداری صنعتی
این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند کاربرد‌های عملی در علم و صنعت داشته باشند. طبق این پژوهش رنگدانه‌های کاروتنوئیدی به علت خواص آنتی‌اکسیدانی‌شان بسیار ارزشمند هستند و همین امر آن‌ها را مورد توجه صنایع غذایی، آرایشی و دارویی قرار میدهد.
پژوهشگران انجمن علمی سلطنتی اردن در حال مطالعه بر روی امکان به‌کارگیری آن‌ها در محصولات مراقبت از پوست، مکمل‌های غذایی و مکمل‌های دارویی هستند.
هشدار
این پدیده نیاز فوری و ضروری به حفاظت از اکوسیستم بسیار آسیب‌پذیر دریای مرده را برجسته می‌کند. پژوهشگران این پژوهش هشدار می‌دهند که مداخله بشری، برداشت و هدایت آب‌های شیرین که به این دریا می‌ریزند و تغییرات اقلیمی در حال دگرگون کردن بسیار سریع چهره منحصر‌به‌فرد دریای مرده هستند به گونه‌ای که ما نمی‌توانیم به طور کامل متوجه تمام این تغییرات و پیامد‌های آن شویم.
دریاچه مهارلو
اما برخلاف حوضچه‌های صورتی در اردن، دریاچه مهارلو در استان فارس یک پدیده‌های طبیعی است. این رنگ از وجود جلبک‌های مقاوم به شوری، همچنین باکتری‌های نمک‌دوست نشات می‌گیرد که در شرایط محیطی خاصی مانند شوری بسیار زیاد، دمای بالا و تابش شدید خورشید فعالیت می‌کنند.
این موجودات ریز به علت تولید رنگدانه‌های قرمز برای حفاظت از خود در برابر تابش شدید، آب دریاچه را به رنگ صورتی یا قرمز درمی‌آورند.
عواملی مانند تبخیر زیاد، کاهش سطح آب در فصول گرم و افزایش غلظت نمک آب، شرایط را برای ظهور این پدیده فراهم می‌کنند. با این حال، این دریاچه که زیستگاه پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو می‌باشد در سال‌های اخیر تحت تاثیر تغیرات اقلیمی قرار گرفته و شاهد دو دوره خشکی بوده است.
انتهای پیام/
