خاتمه دور پنجم مذاکرات؛ ایران و آمریکا پیشرفت داشتند اما به نتیجه نرسیدند
به گزارش خبرگزاری آنا: برای ایران برجام تمام شده است؛ اما منطق حاکم بر آن همچنان حتی در میز مذاکره غیرمستقیم با دولت دوم ترامپ، جاری و سیال است.
«سیدعباس عراقچی» مذاکره‌کننده ارشد و سکان‌دار دستگاه دیپلماسی ایران، این منطق را چنین توصیف می‌کند: ایران در چارچوب برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود، اقداماتی در جهت اعتمادسازی انجام می‌دهد و در مقابل، طرف‌های مقابل، تحریم‌ها را لغو می‌کنند.
بااین‌حال، تا رسیدن به مرحله رفع تحریم و تدارک سازوکاری که تضمین کند، طرف‌های غربی به‌ویژه آمریکا اشتباهات برجام را تکرار نمی‌کنند، فاصله زیادی داریم.
اما آنچه این فاصله را عمیق‌تر می‌کند، سد بزرگی به اسم «تفهیم حق غنی‌سازی ایران» به تیم مذاکره‌کننده آمریکا شامل «استیو ویتکاف» نماینده ویژه رئیس‌جمهور، «مایکل آنتون» مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه و رئیس تیم کارشناسی آمریکا و البته «مارکو روبیو» است که در مقام وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی کاخ سفید، بیرون گود نشسته و دائم ساز ناکوک می‌زند.
طرف آمریکایی، هدف خود مبنی بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را با این استدلال توجیه می‌کند که غنی‌سازی می‌تواند مقدمه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای باشد، لذا غنی‌سازی ایران باید به صفر برسد.
در برابر چنین استدلال غلطی، عراقچی یک استدلال منطقی دارد و می‌گوید: پس باید تمام کارخانه‌های چاقوسازی را نیز تعطیل کرد، چون ممکن است روزی از آنها برای اهداف ناصحیح استفاده شود.
بااین‌حال، به نظر می‌آید اصرار آمریکا به توقف غنی‌سازی ایران و حتی انتشار اخباری مبنی بر اینکه اسرائیل در تدارک است تا در صورت امتناع تهران، به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی حمله کند، ابزاری برای اعمال فشار است.
آنچه مشخص است، این بن‌بست یا باید شکسته شود، یا طرف مقابل درنهایت به این نتیجه برسد که توقف غنی‌سازی در ایران ممکن نیست و در مواضع خود تجدیدنظر کند.
مذاکرات امروز هم که با وساطت عمان در رم برگزار شد با همین هدف انجام شد: اینکه ببینیم در فضای گرگ‌ومیش حاصل از تناقض‌گویی آمریکا و بی‌اعتمادی ایران که ناشی از ترومای برجام است، آیا طرف مقابل آماده بازنگری در مواضعش هست یا خیر.
تحولاتی را که امروز ۲ خرداد ۱۴۰۴ در ایستگاه پنجم مذاکرات موسوم به روند مسقط می‌گذرد، در گزارش آنا دنبال کنید:
عراقچی: قرار است نظر پایتخت‌ها را درباره پیشنهادات عمان بپرسیم
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در جمع‌بندی این دور از گفت‌وگوها گفت: وزیر خارجه عمان پیشنهاداتی برای رفع موانع داده. قرار است نظر پایتخت ها در مورد این پیشنهادات در دور بعدی بررسی شود.
وی ادامه داد: مذاکرات پیچیده تر از این است که با چند جلسه کوتاه حل و فصل شود. در جلسات آینده به راهکارهای قابل پیشرفت می رسیم. هنوز در این مرحله نیستیم.
هیأت دیپلماتیک ایران محل مذاکره را ترک کرد
تحریم‌های اخیر آمریکا و تناقض‌گویی واشنگتن ازجمله مباحث مطرح‌شده در دور پنجم عنوان می‌شود.
وزیر خارجه عمان با انتشار پیامی، دور پنجم را این گونه جمع‌بندی کرد:
دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا امروز در رم با مقداری پیشرفت، اما بدون نتیجه‌گیری نهایی، به پایان رسید.
امیدواریم در روزهای آینده مسائل باقی‌مانده را روشن کنیم تا بتوانیم به سوی هدف مشترکِ دستیابی به توافقی پایدار و محترمانه پیش برویم.
گفتوگوهای دوجانبه عراقچی و همتای عمانی
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و بدر البوسعیدی در پایان مذاکرات امروز در رم ایتالیا با یکدیگر دیدار کردند.
عراقچی از همتای عمانی به خاطر مساعی جمیله و تسهیل‌گری گفتگوها قدردانی کرد و 2 وزیر ضمن مرور آخرین وضعیت روند گفتوگوهای امروز، در مورد نحوه ادامه کار مشورت کردند.
دور پنجم؛ نقطه سر خط
در ساعت 18:35 به وقت تهران، خبرها حاکی از خاتمه دور پنجم مذاکرات است.
بقایی: مذاکرات در سطح هیئت‌های فنی ادامه دارد
سخنگوی وزارت خارجه با تأیید خبر ترک میز مذاکره از سوی ویتکاف گفت: وزرای خارجه ایران و عمان در حال گفت‌وگو هستند و مذاکره در فضایی حرفه‌ای در سطح فنی در جریان است.
مذاکره در غیاب ویتکاف در جریان است
گزارش رسانه ملی حاکی از آن است که استیو ویتکاف رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکا، به دلیل برنامه پروازی که داشت؛ محل مذاکره را ترک کرده است، اما تیم‌ها همچنان مباحث را در حوزه فنی و سیاسی دنبال می‌کنند.
بقایی: مذاکرات در یک فضای حرفه‌ای در حال انجام است
سخنگوی وزارت خارجه ایران بعد از گذشت بیش از ۲ ساعت (17:41 به وقت تهران) از شروع گفتوگوهای دور پنجم، اعلام کرد: مذاکرات در یک فضای حرفه‌ای در حال انجام است و وزیر امور خارجه عمان در گفتوگوهای جداگانه با مذاکره‌کنندگان ارشد ایرانی و آمریکایی، پیام‌ها و مواضع طرفین را منتقل می‌کند.
وی همچنین گفت: همه ادعا‌هایی که راجع به مباحث مطرح‌شده در مذاکرات، در رسانه‌های خارجی منتشر شده است، گمانه‌زنی بوده و قابل تایید نیست.
حدود 2 ساعت گذشته و فعلا خبری نیست
ساعت 17:16 به وقت تهران است و تاکنون از سفارت عمان در رم که میزبان دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا است، خبری به بیرون درز پیدا نکرده و مذاکره فعلا زیر سایه این شایعه تأیید نشده جریان دارد که نماینده ویژه آمریکا پیش از ورود به نشست با رئیس موساد و وزیر امور راهبردی اسرائیل دیدار داشته است- خبری که حتی اگر صحت داشته باشد برای ما که می‌دانیم تل‌آویو از حل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران می‌ترسد، تعجبی ندارد حال آنکه به قول عراقچی اگر واشنگتن به خواسته‌های نامعقولش ادامه دهد، ما مثل گذشته راه خودمان را می‌رویم.
گزارش سخنگوی وزارت خارجه از حضور عراقچی در رم و دیدار با همتای عمانی
کانال رسمی سخنگو در تلگرام، با انتشار گزارشی تصویری، چکیده‌ای از سفر رئیس دستگاه دیپلماسی به رم ارائه داد:
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در پنجمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران-آمریکا به ایتالیا سفر کرده است، پیش از ظهر امروز با استقبال محمدرضا صبوری سفیر جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا و حجه‌الاسلام محمدحسین مختاری سفیر جمهوری اسلامی ایران در واتیکان، وارد رم شد.
وزیر امور خارجه بعد از ظهر امروز با بدر ابوسعیدی وزیر امور خارجه عمان دیدار و در مورد نحوه پیشبرد مذاکرات با وی تبادل نظر کرد و متعاقبا مذاکرات غیرمستقیم فیمابین ایران و آمریکا آغاز شد که همچنان ادامه دارد.
مذاکرات از دقایقی پیش رسما آغاز شد
ساعت 15:25 به وقت تهران است و دور پنجم از دقایقی پیش آغاز شد به این امید که ایران پی به نیت واقعی آمریکا ببرد.
بقایی: باید دید در اتاق مذاکرات چه مباحثی مطرح می‌شود
سخنگوی وزارت خارجه که در رم حضور دارد، اندکی پیش از آغاز گفت‌وگوها تأکید کرد: دور پنجم ادامه روندی است که از ۲۳ فروردین از مسقط شروع شد. ادامه یک فرایند است.
به گفته وی، طبیعی است که هر دور حساسیت خودش را داشته باشد و با توجه به دور جدید تحریم‌های جدید آمریکا این موارد به صورت صریح با طرف مقابل مطرح خواهد شد.
اظهارات بقایی در آستانه مذاکره
وی همچنین گفت که اقامتگاه سفیر عمان در ایتالیا محل مذاکرات است و باید دید در اتاق مذاکرات چه مباحثی مطرح می‌شود.
بقایی تأکید کرد: ایران با جدیت و قاطعیت مواضع به حق ایران در رابطه به بهره مندی از انرژی صلح امیز هسته‌ای و رفع تحریم‌ها مطرح خواهند کرد.
ورود هیأت مذاکره‌کننده ایرانی به محل مذاکرات در رم
هیات ایرانی وارد سفارت عمان در رم شد که قرار است میزبان دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا باشد. ناگفته نماند که فاصله چندانی میان اقامتگاه سفیر ایران در رم با اقامتگاه همتای عمانی وجود ندارد (حدود 100 متر).
ورود هیأت ایرانی به سفارت عمان
هیأت آمریکایی وارد محل مذاکره شد
هیأت‌ها هنوز به محل مذاکره وارد نشده‌اند
گزارش‌های موثق از رم حاکی از آن است که هیأت‌های دیپلماتیک نسبت به ادوار قبل کوچک تر است که می‌تواند ناشی از غیبت تیم کارشناسی فنی باشد. این کاهش به نوبه خود حاکی از تصمیم ایران برای حل مسئله اصلی یعنی تاکید بر حق غنی‌سازی پیش از ورود به جزئیات است.
توضیحات درباره زمان آغاز مذاکره و حال وهوای حاکم بر فضای سیاسی
بقایی: مصمم به صیانت از حقوق و منافع عالیه ملت ایران هستیم
سخنگوی وزارت خارجه ایران در پیامی نوشت: برای ادامه روند مذاکراتی که در روز ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ (۱۲ آوریل ۲۰۲۵) در مسقط شروع کردیم، وارد رم شدیم.
ما در حالی وارد دور پنجم مذاکرات می‌شویم که هدف ما و چهارچوب‌های تعیین‌شده برای رسیدن به آن ثابت است.
تخت روانچی: آمریکایی‌ها تکلیف خود را روشن کنند
کمی مانده به آغاز مذاکره، مصاحبه معاون وزارت خارجه ایران با «اشپیگل» منتشر شد که در آن می‌گوید: «اگر موضع آمریکایی‌ها غنی‌سازی صفر برای ایران باشد، مذاکرات به جایی نخواهد رسید. غنی‌سازی برای ما بسیار کلیدی است و آنها حساسیت‌ها، مواضع و حقوق ما را می‌دانند.»
مجید تخت روانچی می‌افزاید: «غنی‌سازی بخشی از دستاوردهای ملت ایران است و غیرقابل مذاکره است. ما حق خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را حفظ خواهیم کرد.»
تخت‌روانچی در ادامه از رویکرد رسانه‌ای واشنگتن هم انتقاد کرد و گفت: «آمریکایی‌ها باید تکلیف خود را روشن کنند. برای ما مهم است که مذاکرات در اتاق مذاکره بماند، نه در رسانه‌ها. اگر آنها بخواهند ما را از حقوقمان محروم کنند، طبیعتاً ما موافقت نمی‌کنیم و مقابلشان خواهیم ایستاد.»
تردد کاروان دیپلماتیک ایران در شهر رم
یکی دو ساعت مانده به آغاز گفت‌وگوها، تصاویر حاکی از تردد کاروان دیپلماتیک ایران در سطح شهر رم به سمت مکانی نامشخص است (که می‌تواند سفارت ایران باشد).
هیأت دیپلماتیک ایران در سطح شهر
زمان تقریبی آغاز مذاکرات
اگرچه هیچ خبر رسمی پیرامون زمان دقیق ساعت آغاز دور پنجم وجود ندارد، بعضی گمانه‌زنی‌ها حاکی از شروع آن در ساعت ۱۳ به وقت محلی است. با توجه به اختلاف ساعت، انتظار داریم، به وقت تهران، گفتوگوهای غیرمستقیم حدود ساعت ۱۵ آغاز شود.
عراقچی وارد ایتالیا شد
وزیر خارجه کشورمان که ساعت ۶ صبح تهران را به مقصد رم ترک کرد، حدود ساعت ۱۱:۲۵ وارد پایتخت ایتالیا شد.
طبق برنامه‌ریزی انجام شده، وزیر خارجه ایران پیش از آغاز رسمی گفت‌وگوها، با وزیر خارجه عمان به‌عنوان واسط و میانجی این مذاکرات نیز دیدار و رایزنی می‌کند.
عزیمت هیأت ایرانی به سمت رم و هشدار عراقچی
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در آستانه پرواز به سمت رم (ساعت ۶ صبح) با انتشار پیامی در شبکه ایکس نوشت: یافتن مسیر دستیابی به توافق، معادله پیچیده‌ای نیست:
سلاح هسته‌ای صفر = توافق داریم.
غنی‌سازی صفر = توافقی در کار نیست.
زمان تصمیم‌گیری فرارسیده است…
مروری بر آنچه در ۴ دور قبل گذشت
دور اول – ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ (۱۲ آوریل ۲۰۲۵) مسقط، عمان
اولین دور مذاکرات با حضور عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، و استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، در مسقط برگزار شد. این مذاکرات به صورت غیرمستقیم و با میانجی‌گری عمانی‌ها انجام شد. طرفین این دور را «سازنده» توصیف کردند و ایران پیشنهاد کاهش موقت غنی‌سازی اورانیوم به ۳.۶۷٪ در ازای دسترسی به دارایی‌های مسدودشده و مجوز صادرات نفت را مطرح کرد.
دور دوم – ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ (۱۹ آوریل ۲۰۲۵) رم، ایتالیا
دور دوم مذاکرات در رم و به صورت غیرمستقیم برگزار شد. در این دور، اختلافات بر سر برنامه موشکی ایران و سطح غنی‌سازی اورانیوم ادامه یافت. ایران بر حق خود برای غنی‌سازی تأکید کرد، در حالی که آمریکا خواستار توقف کامل آن بود.
دور سوم – ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۲۶ آوریل ۲۰۲۵) مسقط، عمان
در این دور، مذاکرات در سطح کارشناسی با حضور مایکل آنتون از سوی آمریکا و مجید تخت‌روانچی از سوی ایران برگزار شد. موضوعات اصلی شامل نحوه کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران و تضمین‌های لازم برای جلوگیری از خروج مجدد آمریکا از توافق بود. ایران خواستار حفظ بخشی از ذخایر اورانیوم خود در داخل کشور شد، در حالی که آمریکا بر انتقال آن به کشور ثالث تأکید داشت.
دور چهارم – ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۱۱ مه ۲۰۲۵) مسقط، عمان
دور یکی مانده به آخر مذاکرات در مسقط برگزار شد و با وجود اختلافات، هر دو طرف آن را مثبت ارزیابی کردند. آمریکا بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم تأکید داشت، در حالی که ایران خواستار حفظ حق غنی‌سازی برای مصارف صلح‌آمیز بود. همچنین، ایران خواستار تضمین‌هایی برای جلوگیری از خروج مجدد آمریکا از توافق شد. با وجود این اختلافات، دو طرف بر ادامه مذاکرات تأکید کردند.
انتهای پیام/
