وابستگی تسلیحاتی؛ پاشنه آشیل اعراب/ ایران با موشک‌های بومی معادلات منطقه را تغییر داد
«جواد بخشی‌الموتی» استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل، در گفتوگو با خبرنگار آنا، اظهار کرد: اگر به آمار مؤسسات معتبر نگاه کنیم، 2 روند موازی و در عین حال متضاد در خاورمیانه دیده می‌شود. ایران بر توسعه توان موشکی و ساخت سامانه‌های بومی تأکید داشته، در حالی که بسیاری از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان، امارات، قطر، بحرین و اردن به واردات تسلیحات و دفاع خارجی اتکا کرده‌اند. نتایج این 2 مدل در موقعیت امنیتی‌شان روزبه‌روز آشکارتر می‌شود.
وی افزود: بر اساس «گزارش ارزیابی تهدید سالانه» سازمان اطلاعات ملی آمریکا در ۲۰۲۵، ایران بزرگترین موجودی منطقه را در موشک‌های بالستیک و پهپاد‌ها دارد. همچنین برآورد می‌شود که یکی از موشک‌های میان‌برد ایران بردی بین ۱٬۸۰۰ تا ۲٬۰۰۰ کیلومتر داشته باشد. این یعنی بخش مهمی از خاورمیانه، از شرق عربستان گرفته تا اسرائیل، تحت پوشش این موشک‌ها هستند. دقت هم ارتقا یافته است؛ در گزارش IISS آمده که موشک‌های ایرانی سری Fateh-۱۱۰، Qiam و پهپاد‌ها در کیفیت هدف‌گیری تحسین‌برانگیز شده‌اند و در برخی مانور‌ها یا حملات نظامی از آنها استفاده شده است.
استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل اضافه کرد: آمار SIPRI می‌گوید در دوره ۲۰۱۸-۲۲، عربستان یکی از بزرگترین واردکنندگان سلاح بوده و سهم قابل توجهی از واردات سلاح‌های عمده خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. قطر نیز در همین دوره واردات تسلیحاتش نسبت به دوره ۲۰۱۵-۱۹ افزایش چشمگیر داشته، به‌ویژه هواپیما‌های جنگی، سیستم‌های موشکی ضد هواپیما و ناوها.
بخشی بیان کرد: برای نمونه، در دوره ۲۰۲۰-۲۴، چهار کشور خلیج فارس – قطر، عربستان، کویت و بحرین – جزو ده کشور اول جهان در واردات تسلیحات بوده‌اند و عربستان در همین دوره حدود ۲۳٪ از کل واردات سلاح در منطقه را داشته است.
وی تأکید کرد: اما قدرت موشکی ایران به تجربه نشان داده است که نه فقط توان تخریب بلکه توان ارسال پیام بازدارنده دارد؛ توانایی‌ای که هزینه مداخله نظامی علیه ایران را افزایش داده است. با وجود تحریم‌ها، سانسور‌ها و فشار‌های بین‌المللی، ایران موفق شده با تولید داخلی موشک‌هایی با برد متوسط و دقت قابل قبول، معادلات منطقه را به نفع خود تغییر دهد. عملیات‌های وعده صادق و به‌ویژه موج‌های پایانی وعده صادق ۳ رژیم صهیونسیتی را به زانو درآورد و قطع جنگ را بر آنها تحمیل کرد.
استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل تاکید کرد: در مقابل، کشورهای عربی با واردات گسترده سلاح و تجهیزات پیشرفته وضعیت خوبی در شعار دارند، اما در عمل با مشکل تأمین تدارکات، نگهداری، آموزش و فرماندهی مستقل مواجه هستند.
وقتی وابستگی شدید به تأمین‌کننده خارجی وجود دارد، در بحران‌ها این وابستگی تبدیل به نقطه ضعف می‌شود؛ هم از نظر تحریم، هم از نظر تأخیر در تحویل یا تغییر سیاست قدرت‌های بزرگ. در چنین شرایطی حتی اگر مورد تهاجم قرار گیرند مانند حوادثی که برای قطر رقم خورد و جنگنده‌های اسرائیلی از آسمان عربستان به سمت این کشور شلیک کردند، توان مقابله ندارند. آمریکا به صراحت اعلام کرد که از اسرائیل حمایت می‌کند. در عملیات علیه ایران از پایگاه العدید بعنوان بزرگترین و مهم‌ترین پایگاه آمریکایی در منطقه نیز دیدم که با پاسخ کوبنده ایران، امنیت عاریه‌ای در هم شکست.
بخشی افزود: کشور‌هایی که بر امنیت عاریه‌ای اتکا کرده‌اند باید بدانند که واردات میلیارد دلاری سلاح نمی‌تواند جایگزین خودکفایی دفاعی شود. حملات اخیر منطقه‌ای، توان پاسخگویی ایران را نشان داد و این پیامی روشن برای عربستان، امارات، بحرین و اردن است که اگر نتوانند شبکه دفاعی مستقل – شامل صنایع موشکی، پهپادی و سامانه‌های دفاع هوایی بومی – را توسعه دهند، در زیر سایه قدرت‌های خارجی باقی خواهند ماند و آسیب‌پذیری‌شان در شرایط بحران بسیار بالا خواهد بود.
بخشی در نهایت تأکید کرد: تجربه ایران ثابت کرده است که ساخت قدرت موشکی بومی، با وجود هزینه و دشواری، یک سرمایه راهبردی است. این قدرت نه تنها توان بازدارندگی را بالا می‌برد بلکه استقلال انتخاب را در دستور کار سیاست خارجی کشور قرار می‌دهد. بالعکس، کشور‌هایی که امنیت‌شان خارجی و وارداتی است، در لحظات حساس ممکن است با تأخیر در تحویل، فشار سیاسی یا تغییر اولویت‌های خارجی روبه‌رو شوند؛ لذا انتخاب بین امنیت مستقل و امنیت عاریه‌ای امروز بیش از هر زمان دیگری حیاتی شده است.
انتهای پیام/
