امکان سنجش دقیق میزان سموم و فلزات سنگین در محصولات کشاورزی و مواد غذایی فراهم شد

به گزارش خبرگزاری آنا؛ بخشی از محصولات کشاورزی و غذایی ایران به دلیل عدم انطباق با استاندارد‌های بین‌المللی، از سوی کشور‌های مقصد برگشت داده شده‌اند. کالا‌های وارداتی نیز در صورت مغایرت با معیار‌های سلامت غذایی، اجازه ورود به کشور را دریافت نمی‌کنند. این وضعیت ضرورت ارزیابی دقیق کیفیت محصولات پیش از ورود یا خروج از مرز‌های کشور را آشکار کرده است.

راهکار‌های نوآورانه برای سنجش سلامت غذایی

این شرکت دانش‌بنیان با بهره‌گیری از تجهیزات هایتک، راه‌حل‌هایی نوین برای اندازه‌گیری دقیق باقی‌مانده سموم و فلزات سنگین در انواع محصولات کشاورزی، دامی و دریایی ارائه کرده است. فناوری‌های مورد استفاده در این مجموعه امکان بررسی تخصصی نمونه‌ها را در حوزه‌های دامپزشکی، محصولات باغی و صیفی و همچنین آبزیان فراهم می‌کنند. استفاده از این تجهیزات از ارسال نمونه‌ها به خارج از کشور و خروج ارز جلوگیری کرده است.

تجربه‌ای مبتنی بر دانش و شناخت بازار

سلما مهدیزاده، مدیرعامل این مجموعه، با اشاره به سابقه فعالیت خود در حوزه شیمی و شناخت نیاز‌های بازار بندرعباس گفت: «این شرکت از سال ۱۳۸۵ فعالیت خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۹۵ به شبکه آزمایشگاهی کشور پیوست. محصولات دانش‌بنیان ما شامل دستگاه‌هایی با فناوری پیشرفته هستند که توانایی سنجش دقیق سموم و فلزات سنگین در انواع نمونه‌ها را دارند.»

خدمات مرزی و اشتغال‌زایی تخصصی

آزمایشگاه این شرکت به عنوان نخستین مرکز تخصصی در مرز‌های کشور، خدمات متنوعی را به فعالان حوزه کشاورزی و صنایع غذایی ارائه می‌دهد. فعالیت‌های این مجموعه تاکنون زمینه اشتغال مستقیم برای بیش از ۵۰ نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را فراهم کرده‌اند.

توسعه زیرساخت‌ها برای صادرات پایدار

تأمین دستگاه‌های پیشرفته برای اندازه‌گیری گونه‌های مختلف فلزات سنگین یکی از الزامات کلیدی در صادرات محصولات کشاورزی و آبزیان محسوب می‌شود. استفاده از این تجهیزات می‌تواند از بازگشت کالا‌ها به کشور جلوگیری کرده و اعتبار صادراتی ایران را در بازار‌های جهانی حفظ کند.

ورود فناوری‌های دقیق با حمایت ملی

دستگاه پیشرفته LC-MS/MS با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی وارد کشور شده است. این فناوری امکان سنجش دقیق میزان آنتی‌بیوتیک در مواد غذایی و پروتئینی را فراهم کرده و کیفیت محصولات را مطابق با استاندارد‌های بین‌المللی تضمین می‌کند. هدف این مجموعه توسعه صادرات، ارتقای سلامت غذایی و افزایش اعتماد عمومی به کیفیت محصولات داخلی و وارداتی است.

عملکرد دستگاه‌های LC-MS/MS در تشخیص آلاینده‌های غذایی

دستگاه‌های LC-MS/MS (کروماتوگرافی مایع با طیف‌سنجی جرمی دوبل) ترکیبی از دو فناوری قدرتمند هستند که ابتدا ترکیبات شیمیایی موجود در نمونه را جدا کرده و سپس با دقت بالا آن‌ها را شناسایی و اندازه‌گیری می‌کنند. در مرحله اول، کروماتوگرافی مایع اجزای مختلف نمونه را بر اساس ویژگی‌های شیمیایی‌شان جدا می‌کند. سپس طیف‌سنجی جرمی با استفاده از نسبت جرم به بار یون‌ها، ترکیبات را شناسایی می‌کند و حتی مقادیر بسیار ناچیز (در حد ppb یا ppt) را نیز تشخیص می‌دهد. این روش به‌ویژه برای شناسایی باقی‌مانده سموم دفع آفات، فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم و آرسنیک، و داروهای دامپزشکی در مواد غذایی بسیار مؤثر است.

کشورهایی که از LC-MS/MS در ایمنی غذایی استفاده می‌کنند

فناوری LC-MS/MS در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به عنوان ابزار استاندارد برای کنترل کیفیت مواد غذایی به کار گرفته می‌شود. اتحادیه اروپا، ایالات متحده، ژاپن، چین، هند، استرالیا و بریتانیا از جمله کشورهایی هستند که آزمایشگاه‌های مرجع آن‌ها به این دستگاه‌ها مجهز شده‌اند. در بریتانیا، آژانس FERA (Food and Environment Research Agency) از LC-MS برای بررسی آلودگی‌های شیمیایی در بیش از ۵۰,۰۰۰ نمونه غذایی و گیاهی در سال استفاده می‌کند. این دستگاه‌ها به دولت‌ها کمک می‌کنند تا از ورود محصولات آلوده به بازار جلوگیری کرده و استانداردهای بین‌المللی را رعایت کنند.

نقش LC-MS/MS در سیاست‌گذاری و سلامت عمومی

فناوری LC-MS/MS نه‌تنها در تشخیص آلاینده‌ها مؤثر است، بلکه در تدوین سیاست‌های سلامت غذایی نیز نقش کلیدی دارد. این دستگاه‌ها امکان تحلیل هم‌زمان صدها نوع آلاینده را در یک نمونه فراهم می‌کنند، که برای ارزیابی خطرات ترکیبی (cumulative risk) بسیار حیاتی است. کشورهایی که از این فناوری بهره می‌برند، قادرند مقررات دقیق‌تری برای حداکثر باقی‌مانده مجاز (MRL) تعیین کنند و از بروز بیماری‌های ناشی از مصرف مواد آلوده جلوگیری نمایند. در اتحادیه اروپا، مقررات EC No. 396/2005 بر اساس داده‌های حاصل از LC-MS/MS تدوین شده‌اند تا سلامت مصرف‌کنندگان تضمین شود.

مزایای اقتصادی و تجاری برای کشورها

استفاده از LC-MS/MS در کنترل کیفیت محصولات غذایی، مزایای اقتصادی قابل توجهی برای کشورها به همراه دارد. این فناوری از بازگشت محصولات صادراتی به دلیل آلودگی جلوگیری کرده و اعتماد بازارهای جهانی را نسبت به کیفیت محصولات افزایش می‌دهد. همچنین با کاهش نیاز به ارسال نمونه‌ها به خارج از کشور، هزینه‌های ارزی کاهش می‌یابد. در کشورهایی مانند هند و چین، استفاده گسترده از LC-MS/MS باعث شده تا صادرات محصولات کشاورزی مانند برنج، چای و ادویه با موفقیت بیشتری انجام شود و استانداردهای بین‌المللی رعایت گردد.

آینده فناوری LC-MS/MS در ایمنی غذایی

با پیشرفت‌های اخیر، دستگاه‌های LC-MS/MS به سمت کوچک‌تر شدن، خودکارسازی بیشتر و افزایش دقت حرکت کرده‌اند. این روند باعث شده تا حتی آزمایشگاه‌های کوچک و مراکز تحقیقاتی در کشورهای در حال توسعه نیز بتوانند از این فناوری بهره‌مند شوند. همچنین با اتصال این دستگاه‌ها به پایگاه‌های داده جهانی و هوش مصنوعی، امکان شناسایی سریع‌تر و دقیق‌تر آلاینده‌های جدید فراهم شده است. این تحول می‌تواند نقش LC-MS/MS را در تضمین سلامت غذایی جهانی بیش از پیش تقویت کند.