اعتیاد به فضای مجازی؛ تهدیدی برای ارتباطات اجتماعی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، حسام‌الدین ملک‌محمدی، پژوهشگر در حوزه سیاست‌گذاری فضای مجازی و جنگ‌شناختی، در مصاحبه با برنامه «فرهنگسرای گفت‌وگو» ، به بررسی چالش‌های فضای مجازی و تأثیر آن بر ارتباطات اجتماعی پرداخت و با تأکید بر لزوم آگاهی از اهداف و فلسفه پشت سکوهای فضای مجازی، به‌ویژه سکوهای خارجی، هشدار داد که این فضا می‌تواند به ابزاری برای جاسوسی، شناخت عادات و اخلاق مردم، و حتی کسب وقت مفید از کاربران تبدیل شود.

ملک‌محمدی با اشاره به مفهوم «سواد فضای مجازی»، توضیح داد: این سواد فراتر از دانستن چگونگی کار با سکوهای مختلف است و شامل درک چگونگی بهره‌برداری درست از این فضا و مدیریت رژیم مصرف رسانه‌ای می‌شود.کاربران باید بدانند برای چه هدفی در فضای مجازی حضور دارند و چگونه می‌توانند از آن به بهترین شکل استفاده کنند.

وی یکی از نگرانی‌های اصلی را اعتیاد به فضای مجازی و تأثیر آن بر رشد اجتماعی افراد دانست و خاطرنشان کرد: این اعتیاد می‌تواند باعث شود افراد در برقراری ارتباط با دیگران، به‌ویژه خارج از گروه سنی خود، دچار مشکل شوند. این مسئله به‌ویژه در میان نسل جوان دیده می‌شود که ممکن است در ارتباط با بزرگسالان یا افراد با سن متفاوت، دچار لکنت یا مشکل شوند.

این کارشناس سیاست‌گذاری فضای مجازی در رادیو گفت‌وگو مفهوم «بیگانگی فرهنگی»، «بیگانگی اجتماعی»، و حتی «بیگانگی ملی» را که می‌تواند ناشی از استفاده بیش از حد از فضای مجازی باشد مطرح کرد و هشدار داد: اگر اعتیاد به فضای مجازی درمان نشود، ممکن است افراد در یک فضای زیست مجازی بدون ارتباط با جامعه باقی بمانند و اشتراکات شناختی یا مطلوبیت‌های اجتماعی خود را از دست بدهند.

ملک‌محمدی راهکارهایی را برای مقابله با این چالش‌ها پیشنهاد کرد و گفت: والدین باید به تعاملات فرزندان خود در فضای مجازی توجه کنند و میزان استفاده آنها از این فضا را مدیریت نمایند. باید پویش‌ها و کنش‌های اجتماعی در فضای مجازی طراحی شوند که کاربران را به فعالیت‌های واقعی و تعاملات اجتماعی تشویق کنند.

وی در ادامه افزود: باید جایگزین‌های مناسبی برای فضای مجازی ایجاد شود تا افراد بتوانند از حباب مجازی خارج شده و با جامعه تعامل داشته باشند. این جایگزین‌ها می‌توانند شامل فعالیت‌های اجتماعی، ورزشی، یا فرهنگی باشند که به کاربران کمک می‌کنند تا تعادل بین زندگی مجازی و واقعی را برقرار نمایند.

در پایان، ملک‌محمدی تأکید کرد که فضای مجازی باید در خدمت کاربران باشد، نه اینکه کاربران محصول آن شوند. با آگاهی، مدیریت، و ایجاد تعادل، می‌توان از مزایای فضای مجازی بهره‌مند شد بدون اینکه به آسیب‌های آن دچار شد.